Το πλήρες χρονικό της διάλυσης των Led Zeppelin και τα μετέπειτα projects των Plant, Page & Jones
Τα γεγονότα, οι συναυλίες, ο θάνατος του John Bonham, o απόηχος της απώλειας του. Η ιστορία της διάλυσης των Led Zeppelin στο μικροσκόπιο.
Το 8ο κατά σειρά album των Led Zeppelin, In Through the Out Door, κυκλοφόρησε τον Αύγουστο του 1979 και αποτέλεσε άλλη μια πολύ επιτυχία για το group, τόσο εμπορικά όσο και καλλιτεχνικά. Από το εξαιρετικό υλικό του δίσκου θα ξεχώριζαν το κλασικό All My Love, αλλά και το Fool in the Rain με τον John Bonham να παραδίδει μαθήματα drumming, επηρεάζοντας πολλούς μελλοντικούς επίδοξους συναδέλφους του. Το album ήταν προγραμματισμένο να κυκλοφορήσει μέσα στον Ιούλιο, ωστόσο κάποιες καθυστερήσεις οδήγησαν την κυκλοφορία του στις 15 Αυγούστου, κι ενώ προηγουμένως το συγκρότημα είχε προγραμματίσει δίδυμες εμφανίσεις στο φημισμένο Knebworth festival, στις 4 και 11 του μήνα.
Αυτό που φυσικά ούτε οι ίδιοι οι Led Zeppelin γνώριζαν, αλλά ούτε και ο υπόλοιπος κόσμος, είναι πως αυτές έμελλε να είναι οι τελευταίες εμφανίσεις τους επί Αγγλικού εδάφους. Την επόμενη χρονιά, η mini καλοκαιρινή περιοδεία στην Ευρώπη πέρασε από πολλά κύματα, λόγω των προβλημάτων που αντιμετώπιζαν μέλη του group με το στομάχι τους. Η συναυλία στο Βερολίνο θα ήταν η τελευταία του Bonham με το συγκρότημα, ενώ στο 3ο τραγούδι θα έχει ήδη καταρρεύσει. Σύμφωνα με μαρτυρίες, η κατάρρευση οφειλόταν στην υπερκατανάλωση μπανάνας από τον drummer, ώστε να ικανοποιήσει τις ανάγκες του οργανισμού του σε κάλιο. Λίγο αργότερα, οι Led Zeppelin προσπαθούσαν να οργανώσουν την πρώτη τους Αμερικανική περιοδεία ύστερα από τρία χρόνια, για την προώθηση του έτσι κι αλλιώς πολύ πετυχημένου τελευταίου τους δίσκου. Η περιοδεία δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ.
Οι πρόβες για το tour θα λάμβαναν χώρα στα φημισμένα Bray Studios όπου μεταξύ άλλων γυρίστηκαν πολλά σημαντικά έργα του Αγγλικού κινηματογράφου, ανάμεσα τους το Rocky Horror Picture Show του 1975. Λίγο πιο δίπλα βρισκόταν το σπίτι του Jimmy Page, όπου οι Zeppelin έκαναν τα διαλείμματα τους ανάμεσα στις πρόβες. Ο Bonham ήτανε πάντα ένα "γερό ποτήρι", έπινε και κατά τη διάρκεια των προβών, ωστόσο στις 25 εκείνου του Σεπτέμβρη η μοίρα θα του έπαιζε άσχημο παιχνίδι. Οι εφημερίδες τις επόμενες ημέρες θα μιλούσαν για 1 με 1.5 λίτρα βότκα, σε διάστημα λιγότερο της μίας ημέρας. Με τη βοήθεια κάποιου παρευρισκόμενου ο John Bonham θα έπεφτε να κοιμηθεί, ωστόσο το επόμενο απόγευμα, ο μπασίστας των Led Zeppelin, John Paul Jones και ο Tour Manager Benji LeFevre θα τον έβρισκαν αναίσθητο. Ήταν νεκρός στα 32 του χρόνια. Σύμφωνα με την αυτοψία, η αιτία θανάτου ήταν η συσσώρευση υγρών στους πνεύμονες και ως εκ τούτου το πνευμονικό οίδημα. Ο γιατρός που έκανε την επιθεώρηση, έκανε τη γνωστή πια δήλωση πως ο Bonham πέθανε από αναρρόφηση του εμετού του. Το σοκ του θανάτου του ήταν παραπάνω από μεγάλο. Δεν ήταν μόνο ο ενθουσιασμός για την εδώ και καιρό πρώτη Αμερικανική περιοδεία του γκρουπ. Ήταν και το γεγονός ότι τη μία μέρα έκαναν πρόβες όλοι μαζί και την επόμενη ο για περισσότερα από 10 χρόνια συνοδοιπόρος τους, έφευγε από τη ζωή εντελώς ξαφνικά και άδοξα. O John Paul Jones, ξεπερνώντας το αρχικό σοκ, θα διαλύσει τον καπνό γύρω από τις όποιες φήμες δηλώνοντας "Μπορεί να έπινε λόγω προσωπικών προβλημάτων αλλά ο θάνατος του ήταν ατύχημα. Ήταν ξαπλωμένος σε λάθος στάση". Οι Led Zeppelin είχαν να διαχειριστούν μία τραγική ενδοοικογενειακή απώλεια, αλλά ταυτόχρονα και την αγωνία του μουσικού κόσμου για το μέλλον τους.
Η κηδεία έλαβε χώρα σε εκκλησία του Worcestershire στις 10 Οκτωβρίου του 1980. Ανάμεσα σε αυτούς που μίλησαν για τον εκλιπόντα ήταν οι Paul McCartney, Phil Collins, Cozy Powell και άλλοι. Ο φίλος του John Bonham και συνάδελφος σε Electric Light Orchestra και Black Sabbath (στην περιοδεία για το Born Again album) Bev Bevan θα δηλώσει χαρακτηριστικά : "Η κηδεία του ήταν η πιο τραυματική που είχα πάει ποτέ, γιατί ήταν τόσο νέος και είχε τόσα πολλά ακόμα να δώσει. Η οικογένειά του ήταν εντελώς συντετριμμένη. Ποιος ξέρει τι περισσότερο θα μπορούσε να είχε κάνει ως drummer;". Οι Led Zeppelin θα μπορούσαν να είχαν ακολουθήσει το παράδειγμα των The Who, οι οποίοι συνέχισαν με άλλο drummer ύστερα από το θάνατο του Keith Moon, παρά το γεγονός ότι ο τελευταίος ήταν εξαιρετικός showman και μία larger than life περσόνα. Παρόλα αυτά, η απόφαση τους ήταν ειλημμένη. Στις 25 Σεπτεμβρίου και με τον θάνατο του Bonham, οι Led Zeppelin ήταν πρακτικά ανενεργοί. Πολλά χρόνια αργότερα, γνωρίζουμε σήμερα αυτό που οι ίδιοι τους γνώριζαν τότε, πως θα ήταν από πολύ δύσκολο έως απίθανο ο Bonzo (όπως ήταν το προσωνύμιο του) να αντικατασταθεί. Σε επίσημη δήλωση τους, στις 4 Δεκεμβρίου του 1980, τα εναπομείναντα μέλη του group θα πουν : "Ευχόμαστε να γίνει γνωστό ότι η απώλεια του αγαπημένου φίλου και η βαθιά αίσθηση της αδιαίρετης αρμονίας που αισθανόμαστε εμείς οι ίδιοι αλλά και το management μας, μας οδηγούν στην απόφαση να μη συνεχίσουμε όπως ήμασταν". Πολλά χρόνια αργότερα, ο Jimmy Page θα δηλώσει στο Rolling Stone "Οι Led Zeppelin δεν ήταν ποτέ μια εταιρεία. Ήταν μια υπόθεση που σχετιζόταν με την καρδιά μας. Μου αρέσει να πιστεύω πως αν δεν ήμουν εγώ εκεί, οι υπόλοιποι θα είχαν πάρει την απόφαση που πήραμε κι εμείς για τον John".
Τα τελευταία 40+ χρόνια, το όνομα των Led Zeppelin παραμένει στην επικαιρότητα για διάφορους λόγους, πέρα από την αδιαμφισβήτητη μουσική τους κληρονομιά. Kαταρχάς, έχουμε τα λιγοστά και ad hoc reunions (μόλις 3) όπου στα τύμπανα είδαμε τον γιο του John Bonham, Jason, αλλά και τους Phil Collins και Tony Thompson. Το μέλος που έχει να επιδείξει το μεγαλύτερο σε διάρκεια έργο είναι ο Robert Plant, με προσωπική και πολυδιάστατη δισκογραφία που συνεχίζει με μεγάλη επιτυχία έως και σήμερα. Η συνεργασία των δύο πιο προβεβλημένων μελών των Zeppelin με το σχήμα Page/Plant (1994-1998), μας άφησε παρακαταθήκη τα πολύ σημαντικά No Quarter και Walking Into the Clarksdale. Ο δε John Paul Jones έκανε μια ιδιαίτερα καρποφόρα καριέρα πίσω από τα φώτα, σαν ενορχηστρωτής, με σπουδαίες συνεργασίες όπως R.E.M. και Heart, προσωπικά instrumental albums στα οποία επιδεικνύει τις multi-instrumetalist δεξιότητές του, soundtracks, αλλά και συμμετοχή σε άπειρα άλλα projects με Diamanda Galas, Lenny Kravitz και μεταξύ άλλων και το supergroup των Them Crooked Vultures με Josh Homme και Dave Grohl. Τέλος, ο Jimmy Page ήταν μάλλον αυτός του οποίου η post-Zeppelin πορεία είχε τη λιγότερη συνέπεια σε σχέση με τους άλλους, καθώς σπάνια ακούγαμε νέο υλικό του. Αρχικά, έχουμε τη συνεργασία με τον Roy Harper σε ένα μάλλον "περίεργο" folk/blues album, ύστερα τους Honeydrippers, το mid 80s project με τον Plant με αποτέλεσμα ένα E.P διασκευών παλιών rock'n roll κομματιών, με ελάχιστη επιτυχία. Στη συνέχεια δημιούργησε το supergroup The Firm με τον Paul Rodgers , το 1988 κυκλοφόρησε το μοναδικό προσωπικό του άλμπουμ Outrider (με τη συμμετοχή και του Plant), ενώ τέλος αξίζει να σημειωθεί η εξαιρετική αλλά βραχύβια συνεργασία του με τον David Coverdale, η οποία έδωσε στο κοινό έναν πολύ καλό δίσκο, κοντά ηχητικά σε αυτό που έκαναν οι Zeppelin. Μετά το ντουέτο Page/Plant, ο Jimmy Page πραγματοποίησε δύο tours στις αρχές των 00s με τους Black Crowes και ένα διπλό live album, αποκλειστικά με Led Zeppelin τραγούδια. Το κοινό περίμενε μια συνεργασία με τους Crowes που θα έδινε αυθεντικό υλικό, ωστόσο κάτι τέτοιο δεν έγινε ποτέ.
Η πορεία των Led Zeppelin στα 80s κι έπειτα αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα, αν όχι το μεγαλύτερο, μουσικά what if, αλλά γίνεται άμεσα κατανοητό ότι πολλά θα είχαν εξαρτηθεί από την εξέλιξη του Bonham ως drummer και ως μουσικού. Σε κάθε περίπτωση, ο πλούτος της δισκογραφίας τους και του κάθε είδους υλικού που φέρει την υπογραφή τους, μας κρατάει παρέα μέχρι σήμερα, παρακαταθήκη ενός εκ των μεγαλυτέρων, καλύτερων και σημαντικότερων γκρουπς της ιστορίας.
