«Δυο πόρτες έχει η ζωή» λέει το τραγούδι, δυο πόρτες είχε και το σπίτι τών παιδικών μου χρόνων. Η μία, η en face, άνοιγε μόνο από μέσα και ήταν η πόρτα υποδοχής που οδηγούσε στο σαλόνι και την καλή τραπεζαρία, την επίσημη. Η πλαϊνή πόρτα που φαίνεται δεξιά ήτανε για μάς και οδηγούσε στα υπόλοιπα δωμάτια, πέντε συνολικά ενός ευρύχωρου διαμερίσματος μιας από τις πρώτες πολυκατοικίες τής Αθήνας.
Την είχε χτίσει γύρω στο 1925 ο Αντώνης Ζερβός, εργολάβος που λίγο αργότερα δημιούργησε την ΑΝΖΕΡΒΟΣ Φιλμ, κινηματογραφική εταιρεία με μεγάλη ιστορία. Δική του παραγωγή ήταν η «Κάλπικη λίρα» αλλά και η «Άννα Ροδίτη» από όπου πήραμε το «Καπετάνιε χαμογέλα». Έχουμε ανεβάσει στο YouTube ολόκληρο σχετικό αφιέρωμα. «Παπαστεφάνου Ράδιο Νοσταλγία, Αντώνης Ζερβός».
Η δική μας πολυκατοικία βρισκόταν σε θεατρογειτονιά. Λίγο πιο 'κει το Περοκέ, τού Σαμαρτζή, τής Βέμπο και «τού Λαού». Και βέβαια το Εθνικό Θέατρο, Βασιλικό ακόμα τότε, για το οποίο η Ελένη Βλάχου τής Καθημερινής έγραφε ότι μαζί με την εκκλησία έδινε αρχοντιά στην οδό Αγίου Κωνσταντίνου. Στα τραπεζάκια τών καφενείων, έξω από το Βέμπο έβλεπα κάποια απογεύματα τον Τραϊφόρο, τον Γκιωνάκη, τον Σταυρίδη να πίνουν τον καφέ τους κι έξω απ’ το Περοκέ, να καταφθάνουν ο Μουζάκης, ο Χατζηχρήστος, η Βρανά, η Καλή Καλό, η Ντιριντάουα. Με τη δεύτερη φωτογραφία, έχουμε φύγει απ' το κέντρο τής Αθήνας και βρισκόμαστε στη Ρόδο. Στην Ιαλυσό. Στο καλοκαιρινό σπίτι που έχτισε ο παππούς μου το 1911.
Το 1946 πήγα εγώ για πρώτη φορά εκεί. Είχανε φύγει πια οι Ίταλοί, σε δύο χρόνια θα γινόταν η ενσωμάτωση, και η Ρόδος όπως σάς έχω ξαναπεί, ήταν ακόμα ένα πραγματικά παραμυθένιο νησί. Ο παππούς που είχε περάσει τον πόλεμο με τον γιο του και την άλλη κόρη του στο Κάιρο, τώρα θα καθόταν στην πολυθρόνα τα απογεύματα στην κεντρική είσοδο τού σπιτιού, κοιτώντας τον Φιλέρημο και απολαμβάνοντας το φρέσκο αεράκι που έφερναν ο τεράστιος υπεραιωνόβιος πλάτανος, σήμα κατατεθέν τής έπαυλης και οι πέντε πανύψηλες κουκουναριές που αγκάλιαζαν το σπίτι γύρω-γύρω. Ο κήπος μοσχομύριζε από τις πικροδάφνες και τα γιασεμιά, που μπλέκονταν με τους ιβίσκους και τις μπουκαμβίλιες.
Ένα μεγάλο καθιστικό χώριζε τις δύο αντικριστές ξύλινες πόρτες, την μπροστινή που έβλεπε το δρόμο και την άλλη που έβγαζε στην πίσω αυλή με τον ανεμόμυλο και τη στέρνα με τα χρυσόψαρα Και σε ένα τοίχο ανάμεσα, δίπλα-δίπλα, οι φωτογραφίες τού παππού Γιώργη και τής γιαγιάς Παρασκευής, τής μητέρας μου οι γονείς. Εκείνα τα χρόνια η Ιαλυσός, γνωστή και με το όνομα Τριάντα, ήταν η Κηφισιά τής Ρόδου.
Εκεί είχαν τα εξοχικά τους, τους πύργους τους όπως τους λέγανε, οι αστικές Ροδίτικες οικογένειες. Γι' αυτά τα ωραία νεοκλασικά αρχοντικά των Τριαντών έχουν γραφτεί ενδιαφέροντα βιβλία. Από την εφημερίδα «Ροδιακή» δανείζομαι τις φωτογραφίες 5,6,7, και 8 που δείχνουν τέσσερα απ’ αυτά τα διατηρητέα πλέον σπίτια. Τελευταίο, ένα ακόμη, το δικό μας, που είχε χτίσει ο παππούς πριν από 112 χρόνια.
Γιώργος Παπαστεφάνου
