Bert Jansch: Ο Hendrix της ακουστικής κιθάρας

Bert Jansch: Ο Hendrix της ακουστικής κιθάρας

Ο Bert Jansch ήταν ίσως ένας άγνωστος κιθαρίστας για τον περισσότερο κόσμο και τουλάχιστον στη χώρα μας λίγοι έχουν παρακολουθήσει τη μουσική του πορεία, η οποία όμως άσκησε ιδιαίτερη επίδραση σε μια σειρά από αγαπημένους στο ελληνικό κοινό μουσικούς, όπως ο Johnny Marr των Smiths, ο Nick Drake, ο Jimmy Page των Led Zeppelin, οι οποίοι θα διασκευάσουν μάλιστα το τραγούδι του Black Water Side αλλάζοντας τον τίτλο σε Black Mountain Side, ο Ian Anderson των Jethro Tull, ο John Martyn, αλλά και Αμερικανοί κιθαρίστες, όπως ο Neil Young.

Γεννήθηκε 3 Νοεμβρίου το 1943 στη Γλασκόβη και πέθανε στις 5 Οκτωβρίου 2011. Σε νεαρή ηλικία ασχολήθηκε με τα μπλουζ και την αμερικανική φολκ ακούγοντας τραγούδια ονομάτων όπως οι Brownie McGhee, Woody Guthrie, Big Bill Broonzy, Pete Seeger κ.ά.

Από τους Βρετανούς μουσικούς, αυτή που έπαιξε σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του μουσικού του χαρακτήρα ήταν η τραγουδίστρια της φολκ Anne Briggs, που κι αυτή έγινε γνωστή σε περιορισμένο μουσικό κύκλο, χωρίς αυτό να μειώνει την αξία της, η οποία στο πέρασμα του χρόνου εκτιμήθηκε περισσότερο.

Το 1965, έπαιζε σε κλαμπ του Λονδίνου στην περιοχή του Σόχο μαζί με ονόματα όπως ο φίλος του John Renbourne και ο Paul Simon, που αναζητούσε τότε την τύχη του στους φολκ μουσικούς κύκλους της βρετανικής πρωτεύουσας.

 

 

Στα πρώτα χρόνια της καλλιτεχνικής του πορείας αρκετοί ήταν αυτοί που τον παρομοίαζαν με τον Bob Dylan, αλλά σε αντίθεση με αυτόν, που τα τραγούδια του είχαν ως κινητήρια δύναμη τον στίχο, ο Jansch έριχνε το βάρος της μουσικής του στη δεξιοτεχνία του στο παίξιμο της κιθάρας.

Πριν γίνει γνωστός στους μουσικούς κύκλους της φολκ στο Λονδίνο, ο χαρισματικός κιθαρίστας είχε εντυπωσιάσει όσους τον είχαν παρακολουθήσει στο Εδιμβούργο να ερμηνεύει τραγούδια που θα περιληφθούν αργότερα στο πρώτο του άλμπουμ που είχε για τίτλο το όνομά του.

 

 

Το Do You Hear Me Now, που θα διασκευαστεί από τον Donovan, θα τον βοηθήσει να γίνει γνωστός, ενώ το Needle Of Death θα προκαλέσει πολλές συζητήσεις θίγοντας το θέμα των ναρκωτικών, που είχε αρχίσει να παίρνει ανησυχητικές διαστάσεις στη Βρετανία στα μέσα της δεκαετίας του '60. Στο ίδιο άλμπουμ θα υπάρχει και μία εντυπωσιακή διασκευή στο Angie, τραγούδι γραμμένο από έναν άλλο καλλιτέχνη που επηρέασε τον Jansch, τον Davey Graham.

Ο John Renbourne θα παίξει κιθάρα στο δεύτερο άλμπουμ του Jansch με τίτλο It Don't Bother Me. Οι δύο μουσικοί θα ηχογραφήσουν μαζί το άλμπουμ Bert And John, που θα κυκλοφορήσει ταυτόχρονα με το τρίτο άλμπουμ του Jansch, Jack Orion. Στο άλμπουμ αυτό, εκτός από το ομώνυμο τραγούδι διάρκειας 9', υπάρχει και το Nottamun Town, που θα διασκευάσουν οι επηρεασμένοι από τη μουσική τού Jansch, Fairport Convention στο άλμπουμ τους What We Did On Our Holidays, το 1969. Η Sandy Denny άλλωστε είχε γνωρισθεί με τον Jansch το 1967, όταν έπαιζαν στη Horseshoe παμπ τής Τότεναμ Κουρτ Ροντ. Στην ίδια παμπ τραγουδούσε και η Jacqui McShee, την οποία συνόδευαν με τις κιθάρες τους οι Jansch και Renbourne, ο Danny Thompson έπαιζε μπάσο και ο Terry Cox ντραμς. Αυτοί οι πέντε θα φτιάξουν το συγκρότημα Pentagle, με τους οποίους θα ασχοληθεί για τα επόμενα 6 χρόνια ο Bet Jansch, πριν επιστρέψει ξανά στην προσωπική του καριέρα.

Οι Pentagle μαζί με τους Fairport Convention και Incredible String Band θα βάλουν τις βάσεις για την άνθηση της βρετανικής φολκ και θα ξαναφέρουν στην επικαιρότητα αρκετές μελωδίες από το παρελθόν και την πλούσια βρετανική μουσική παράδοση. Το συγκρότημα θα διαλυθεί το 1973, αλλά τα μέλη του θα επανασυνδεθούν με επιτυχία στα μέσα της δεκαετίας του '80.

Στην περίοδο που ήταν με τους Pentagle, ο Jansch συνέχισε να ηχογραφεί προσωπικά άλμπουμ και στο Birthday Blues του 1969 περιλαμβάνει το Miss Heather Rosemary Sewell, τραγούδι γραμμένο για τη Heather Sewell, με την οποία παντρεύτηκαν το 1968. Η Heather, που στη συνέχεια έγινε γνωστή γλύπτρια, ήταν η έμπνευση για αρκετά ακόμη τραγούδια του σκότου κιθαρίστα, όπως το Μ'Lady Nansy από το άλμπουμ του 1971 Rosemary Lane, που ηχογραφήθηκε με ένα απλό μαγνητόφωνο στο εξοχικό του ζευγαριού στο Sussex.

Με τη διάλυση των Pentagle, το 1973, ο Jansch με τη σύζυγό του θα αποσυρθούν για δύο χρόνια σε φάρμα της Ουαλίας, ο κιθαρίστας, παρά την απουσία του από τις ζωντανές εμφανίσεις, θα συνεχίσει να ηχογραφεί άλμπουμ, όπως το Moonshine του 1973 και το L.Α. Turnaround, που ήταν το πρώτο του άλμπουμ για την εταιρεία Charisma το 1974. Το άλμπουμ ηχογραφήθηκε στο σπίτι του Tony Stratton Smith, ιδιοκτήτη της εταιρείας, και στο Λος Αντζελες με παραγωγό τον Mike Nesmith, πρώην μέλος των Monkees, που είχε κάνει εντυπωσιακή στροφή στην καριέρα του ξεφεύγοντας από τον ήχο του πρώην συγκροτήματός του. Οι κριτικές του βρετανικού μουσικού Τύπου ήταν εντυπωσιακές γι' αυτό το άλμπουμ, ιδιαίτερα η μουσική εφημερίδα ΝΜΕ, το χαρακτήρισε ένα από τα καλύτερα της δεκαετίας του '70.

Το άλμπουμ που ακολούθησε με τίτλο Santa Barbara Honeymoon, ηχογραφήθηκε κι αυτό στην Καλιφόρνια και παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο φεστιβάλ του Μοντρέ στην Ελβετία το 1975, αποδεικνύοντας με επιτυχία τη σχέση που είχε η μουσική του δημιουργού με την τζαζ, της οποίας στοιχεία πάντα υπήρχαν στα τραγούδια του.

Το 2002 ο Jansch θα επιστρέψει για μία ακόμη φορά στην επικαιρότητα με ένα άλμπουμ στο οποίο θα συμμετάσχουν διάφοροι γνωστοί μουσικοί, όπως ο κιθαρίστας Bernard Butler, πρώην μέλος των Suede, η τραγουδίστρια των Mazzy Star, Hope Sandoval, ο Ralph McTell, ο Colm Ο'Ciosoig, ντράμερ των My Bloody Valentine, και ο ντράμερ Makoto Sakamoto.

Αρκετοί είναι οι γνωστοί μουσικοί που έχουν επηρεαστεί από το παίξιμο της κιθάρας του Jansch, όπως διαβάσατε στην αρχή αυτού του κειμένου. Ο Jimmy Page των Led Zeppelin, εκτός από το Black Mountain Side, έχει πάρει αρκετά στοιχεία και από την ενορχήστρωση του The Waggoner's Lad για να γράψει το Bron-Υ-Aur Stomp, που υπάρχει στο τρίτο άλμπουμ των Zeppelin. Και στις δύο περιπτώσεις όμως ξέχασε να γράψει το όνομα του Jansch στους δημιουργούς.

Ο Donovan, εκτός από τη διασκευή που έχει κάνει σε τραγούδι του Jansch, έγραψε γι' αυτόν το Bert's Blues που υπάρχει στο άλμπουμ του Sunshine Superman και το House Of Jansch για το άλμπουμ του Mellow Yellow.

Ο Nick Drake τραγούδησε τα Courting Blues και Strolling Down The Highway, που υπάρχουν όμως μόνο στο «πειρατικό» άλμπουμ του Tanworth-In-Arden.

Ο Mike Oldfield είχε τόσο πολύ εντυπωσιαστεί από την ερμηνεία του Jansch στο τραγούδι τού Davey Graham Angie, ώστε να χρησιμοποιήσει αυτό το όνομα στο πρώτο συγκρότημα που έφτιαξε με την αδελφή του Sally και να το ονομάσει Sallyangie.

Ο Neil Young τον παρομοίασε με τον Jimi Hendrix της ακουστικής κιθάρας κι έχει δηλώσει ότι ήταν από τις βασικές επιρροές του.

Περισσότερα από 35 άλμπουμ του Bert Jansch έχουν κυκλοφορήσει από τότε που εμφανίστηκε για πρώτη φορά, σ' αυτά περιλαμβάνονται προσωπικοί στούντιο δίσκοι, ζωντανά ηχογραφημένα άλμπουμ, δίσκοι συλλογές με διάφορες ηχογραφήσεις του και βέβαια οι σημαντικές συνεργασίες του με το συγκρότημα των Pentagle. Το καθένα από αυτά είναι και μία απόδειξη για την αξία του και τη μουσική προσφορά του.