....Λόγω της επικαιρότητας
Από τον Κώστα Ζουγρή
Για αρκετούς αιώνες μετά, οι περιπέτειες του Μάρκο Πόλο ήταν η μόνη πηγή πληροφοριών των Ευρωπαίων για την Κίνα και την Απω Ανατολή και ο εξερευνητής έμεινε στην Ιστορία ως ο άνθρωπος με τις χίλιες ιστορίες.
Η μεγάλη απόσταση από τη μακρινή αυτή χώρα δεν αποτέλεσε εμπόδιο για τους μουσικοσυνθέτες μας. Ετσι αρκετοί από αυτούς έχουν αναφορές στα τραγούδια τους με διάφορους τρόπους στην Κίνα, μια χώρα την οποία όλοι οι Ελληνες θα ήθελαν κάποτε να επισκεφτούν και σίγουρα φαίνεται σήμερα πιο προσιτή σε σχέση με τον προηγούμενο αιώνα. Για τους Κινέζους, μάλιστα, η χώρα μας είναι ένας από τους δημοφιλέστερους τουριστικούς προορισμούς και ειδικά οι Κινέζοι συνταξιούχοι έχουν την Ελλάδα στις πρώτες θέσεις προτίμησης για διακοπές.
Από την όπερα Τουραντό του Puccini, που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1926, η υπόθεσή της εξελίσσεται στην αυτοκρατορική αυλή της Κίνας και αναφέρεται στην όμορφη πριγκίπισσα, έχουν περάσει αρκετά χρόνια, συνθέτες και στιχουργοί όμως συνεχίζουν να γράφουν τραγούδια που έχουν κάποια, μικρή έστω, σχέση με την ιστορική αυτή χώρα.
Ο Θάνος Μικρούτσικος το 1975 μελοποίησε σε μετάφραση του Γιάννη Ρίτσου ένα ποίημα του τούρκου ποιητή Ναζίμ Χιχμέτ με τίτλο Αν η μισή μου καρδιά, για το άλμπουμ του Πολιτικά Τραγούδια, που το ερμήνευσε η Μαρία Δημητριάδη:
Αν η μισή μου καρδιά βρίσκεται, γιατρέ, εδώ πέρα, η άλλη μισή στην Κίνα βρίσκεται, με τη στρατιά που κατεβαίνει προς το κίτρινο ποτάμι, η άλλη μισή στην Κίνα βρίσκεται.
Κι ύστερα, γιατρέ, την κάθε αυγή, την κάθε αυγή, γιατρέ, με τα χαράματα πάντα η καρδιά μου στην Ελλάδα τουφεκίζεται.
Ο Θάνος Μικρούτσικος έχει μελοποιήσει και τη Γυναίκα του Νίκου Καββαδία για το άλμπουμ του Σταυρός του Νότου το 1979, με ερμηνευτή τον Γιάννη Κούτρα:
Το τείχος περπατήσαμε μαζί το Σινικό. Κοντά σου ναύτες απ' την Ουρ πρωτόσκαρο εβιδώναν.
Ανάμεσα σε ολόγυμνα σπαθιά στο Γρανικό έχυνες λάδι στις βαθιές πληγές του Μακεδόνα.
Σε ένα από τα πιο γνωστά τραγούδια τους, Στον Παράδεισο, οι Τρύπες αναφέρονται στην Κίνα, όπου μαζί με όλα τα άλλα... Εχει στον Παράδεισο σοκολάτες, έχει στον Παράδεισο πλατείες σαν του Πεκίνου, έχει στον Παράδεισο, έχει τρομοκράτες. Υπάρχουν στον Παράδεισο, έξοδοι κινδύνου...
Η φαντασία του Λαυρέντη Μαχαιρίτσα κάνει μία εντυπωσιακή διαδρομή Απ' τα Εξάρχεια ώς το Πεκίνο, οι στίχοι είναι του Γιάννη Πανουτσόπουλου:
Μέλλον αδέσποτο να με κυκλώνει, τρελή γιρλάντα, παρόν ανέλπιστο, μετράω χρόνια σχεδόν τριάντα, πίσω δεν γύρισα, μπροστά δεν μπόρεσα να διακρίνω, νύχτα απλώνεται απ' τα Εξάρχεια ώς το Πεκίνο, ώς το Πεκίνο.
Το Πεκίνο είναι προορισμός και του Ηλία Λιούγκου, που έγραψε για την Ελλη Πασπαλά το Οι διαβάτες του Πεκίνου σε στίχους της Αγαθής Δημητρούκα που έχει σχέση με την Κίνα μόνο στον τίτλο, όπως και το Κινέζικο Πορτρέτο από το 1990 με τα Υπόγεια Ρεύματα. Για μια μέρα στο Πεκίνο τραγουδά μαζί με άλλους προσκεκλημένους στον δίσκο του ο Αγγελος Αγγέλου. Η Κίνα ήταν ο προορισμός τής μοναδικής μέχρι τώρα επιτυχίας για τον Γιάννη Τάσσιο Ούτε στον εχθρό μου.
Το Καράβι κόκκινο της Αφροδίτης Μάνου γράφτηκε από την ίδια το 1990:
Στο Βερολίνο το τείχος περνάει και στο Πεκίνο τον δράκο ξυπνάει, στο Βερολίνο το τείχος περνάει και στο Πεκίνο ξυπνάει. Καράβι κόκκινο, καράβι κόκκινο πάει, ανθρωποθάλασσες κι ανθρωποφάγους μετράει.
Σε διαφορετικό μουσικό χώρο ανήκει το Πίσω στους δρόμους των Active Member:
Κόλλα στην παρακμή τους πάνω σα βρόμικη βδέλλα από τις όχθες του Ευφράτη ώς τα μέρη του Μαντέλα, από τη βόρεια Κορέα ώς την Τσιάπας, απ' τη Μελβούρνη, στο Αλγέρι, στο Καράκας, απ' το Πεκίνο, στην Αβάνα και στη Ρώμη κι αν προσκυνήσαν κάποιοι, βαστάν' οι δρόμοι.
Ο Κινέζος, με το συγκρότημα Μέλισσες, είναι το πιο πρόσφατο ελληνικό τραγούδι που έχει σχέση με την Κίνα.
Ο Μανώλης Ρασούλης με τον Πέτρο Βαγιόπουλο έγραψαν το 2008, για το ομώνυμο άλμπουμ, το Τι γυρεύεις μες στην Κίνα Τσάκι Τσαν, συνεχίζοντας τη σχεδόν μόνιμη συνεργασία τους, το ερμηνεύει το συγκρότημα Ημισκούμπρια.
Στο χώρο της σύγχρονης κλασικής μουσικής έχουμε την όπερα του John Adams Nixon In China (1987), που γράφτηκε έχοντας κεντρικό θέμα την επίσκεψη του τότε αμερικανού πρόεδρου Νίξον. Στον ίδιο περίπου χώρο ανήκει και ο Gyorgy Ligeti που έγραψε το 1949 το The Big Turtle-Fanfare From The South China Sea.
Η Grace Slick με τον Paul Kantner είναι οι γονείς τής China, για την οποία έγραψαν το τραγούδι Sketches Of China στο άλμπουμ Baron Von Tolloboth And The Chrome Nun το 1973. Ενα άλλο τραγούδι τους, το China, υπάρχει στο άλμπουμ του 1971 Sunfighter.
Τραγούδια με τον τίτλο China έχουν και οι Bob Welch, πρώην μέλος των Fleetwood Mac, Sammy Hagar, που ήταν ο τραγουδιστής των Van Halen μετά τον David Lee Roth, οι Red Rockers και ο τραγουδιστής τής σόουλ Bobby Caldwell.
Το China Girl γράφτηκε από τους David Bowie και Iggy Pop για το άλμπουμ του δεύτερου The Idiot, που κυκλοφόρησε το 1977· μερικά χρόνια αργότερα το ηχογράφησε και ο Bowie για το άλμπουμ του Let's Dance και το έκανε μεγάλη επιτυχία.
Λίγο-πολύ, όλες οι δυτικές μεγαλουπόλεις έχουν πια την δικιά τους περιοχή με Κινέζους. Για την Chinatown έχουν τραγουδήσει κατά καιρούς, μεταξύ άλλων, και οι Thin Lizzy, Chaka Khan, Doobie Brothers, Greg Kihn, Al Jolson και Joe Jackson.
Οι R.Ε.Μ. στο άλμπουμ τους Reckoning τραγουδούν για τους 7 Κινέζους αδελφούς, 7 Chinese Bros, τη γνωστή ιστορία που έχει γίνει βιβλίο και πρόσφατα κινηματογραφική ταινία που θα παιχτεί σε μερικούς μήνες.
Το (Ι'd Like Το Get You) On Α Slow Boat Το China ήταν μία από τις μεγαλύτερες επιτυχίες της δεκαετίας του '40. Γράφτηκε από τον Frank Loesser και από τις πιο γνωστές ερμηνείες του, είναι αυτές με τον Kay Kyser και τον Benny Goodman.
Αλλα τραγούδια που έχουν σχέση με την Κίνα: China Groove-Doobie Brothers, China Doll και China Cat Sunflower, και τα δύο με τους Grateful Dead, China Lady με τους Accept, Chinese Arithmetic-Faith Νο More, Chinese Cafe-Joni Mitchell, Chinese Kitchen-Fleshtones, Everybody Works In China-Judy Collins, Living In China-Men Without Hats και Visions Of China με το συγκρότημα του David Sylvian, που είναι φίλος της ανατολικής φιλοσοφίας, Japan.
Εκτός από το Πεκίνο, άλλες πόλεις της Κίνας που έχουν γίνει γνωστά τραγούδια είναι η Σαγκάη με τα Shanghai Lil-Guy Lombardo, Shanghai Shuffle-Bunny Berigan Orchestra, Shanghai Breezes-John Denver, Shanghai'd In Shanghai-Nazareth, και το Χονγκ Κονγκ, Hong Kong Garden-Siouxsie and The Banchees.
Ιδιαίτερα δημοφιλές στους αμερικανούς στρατιώτες που πολεμούσαν στην Κορέα στις αρχές της δεκαετίας του '50, ήταν το γιαπωνέζικο τραγούδι του 1941 China Nights (Shina Νο Yoru). Αργότερα, στη δεκαετία του '60, το ξανάφερε στην επικαιρότητα ο Kyu Sakamoto.
