Στις γιορτές ακούμε όλοι τραγούδια είτε το θέλουμε είτε όχι. Από τα παιδιά που λένε τα κάλαντα στους δρόμους από σπίτι σε σπίτι, από τις ανοιχτές και κλειστές πόρτες των καταστημάτων, καφέ, ταβέρνες κλπ, μέχρι από τους στύλους φωτισμού με τα κρεμασμένα ηχεία που οι δήμαρχοι των πόλεων κάνουν τους αυτόκλητους DJ που παίζουν παραδοσιακά κάλαντα από παιδικές χορωδίες ή την Δόμνα Σαμίου ή την Mariah Carey ή τελικά τους πανταχού και πάντα Wham.
Αυτή την εορταστική νότα, από ένα καθαρά προσωπικό συνειρμό είπα να την πιάσω από κάπου αλλού, να μην την αρχίσω από τους Wham αλλά από τους Beatles και το άλμπουμ τους Revolver. Ο δίσκος κυκλοφόρησε την 5η Αυγούστου 1966 και μαζί με το Rubber Soul της προηγούμενης χρονιάς ήταν οι δίσκοι που περνούσαν τους Beatles από την pop & beat πρώτη περίοδο τους σε μια πιο σοφιστικέ και πιο έντεχνη φάση.
Κομμάτια όπως το δεύτερο του δίσκου “Eleanor Rigby” μένει ακόμη και σήμερα έντονα χαραγμένο στην μνήμη μας για το ύφος, τους στίχους, την ενορχήστρωση και φυσικά την μυστηριώδη Eleanor Rigby που μαζεύει το ρύζι στην εκκλησία μετά τον γάμο. Όχι δεν ήρθε η ώρα ν’ αποκαλύψω ποια είναι η Eleanor, ούτε έχω μιλήσει προσωπικά με τον Paul McCartney για τους στίχους. Αυτό μπορεί να το κάνουν καλύτερα από μένα, πτυχιούχοι «Beatle-λολόγοι», εγώ θα ήθελα να σταθούμε σε κάποιες διασκευές γνωστές και άγνωστες και ως Έλληνες να μοιραστούμε εδώ κάποιες που έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για μας.
Οι Beatles το 1996 ήταν ήδη ένα παγκόσμιο μουσικό «φαινόμενο» και όλοι κοιτούσαν να εκμεταλλευτούν τη λάμψη, την δόξα, το χρήμα, την δημοσιότητα τους με οιονδήποτε τρόπο.
Αύγουστο του 1966 κυκλοφόρησε το Revolver, Οκτώβριο του 1966 κυκλοφόρησε το “Revolver Jazz” μια ορχηστρική απόδοση σχεδόν όλων των κομματιών από το άλμπουμ των Beatles από το Trio του Don Randi που τελικά για τις ανάγκες του άλμπουμ είναι παραπάνω από τρείς. Οι ορχηστρικές αποδόσεις γνωστών επιτυχιών συγκροτημάτων ή καλλιτεχνών ήταν πάντα μια σίγουρη μέθοδος να προσεγγίσουν πλατύτερα ακροατήρια που έτσι και αλλιώς δεν θ’ αγόραζαν τους δίσκους, αλλά δεν θα είχαν πρόβλημα ν’ ακούσουν τις όποιες επιτυχίες σαν μουσικό χαλί. Στο Link παρακάτω μπορείτε ν΄ ακούσετε το κομμάτι από το 10:40’ λεπτό και μετά.
Από την μάλλον πρώτη διασκευή του “Eleanor Rigby” με μια Jazz πινελιά ας δούμε την «ματιά» του μεγάλου Ray Charles δύο χρόνια αργότερα στα 1968 από το άλμπουμ “A portrait of Ray” που αφήνει μεν για το κλείσιμο του δίσκου του την διασκευή του στο “Eleanor Rigby” αλλά όπως όλοι οι Soul καλλιτέχνες δίνει το καλύτερο του εαυτό και την ψυχή του στο κομμάτι παραμένοντας έως σήμερα μια κλασσική διασκευή. Οι Beatles πάντα αποτελούσαν πεδίο για διασκευές, πειραματισμούς, ορχηστρικές πρωτοτυπίες και άλλα πολλά από τους καλλιτέχνες της «μαύρης» μουσικής. Ευτυχώς τελικά.
Αφού το “Eleanor Rigby” άγγιζε με τον χαρακτήρα του, την ορχηστρική του μανιέρα τις ψυχές όλων γιατί να μην περάσει και στα σαλόνια του Ευρωπαϊκού Easy Listening. Η δικιά μας Νάνα Μούσχουρη ήδη διέγραφε όχι μόνο Ευρωπαϊκή αλλά διεθνή καριέρα και έτσι περνούσαν από τα χέρια της , το λαρύγγι της και το ρεπερτόριο της ότι τις έδιναν και ότι φυσικά βοηθούσε τις πωλήσεις. Στον δίσκο του 1974 “Nana’s Book of songs” τα πράγματα είναι ξεκάθαρα. Διασκευές γνωστών τραγουδιών με την βοήθεια του Άγγλου διευθυντή ορχήστρας Peter Knight και φυσικά με την φωνή της Νανάς σε πρώτο πλάνο. Στο εξώφυλλο η Μούσχουρη κρατά ανάμεσα στα χέρια της ένα τριαντάφυλλο μπροστά από το μικρόφωνο και το …σκέφτεται. Η ταπεινή μου γνώμη είναι πως το κομμάτι το «ισοπεδώνει» και το αποχρωματίζει απ’ οποιοδήποτε συναίσθημα. Ο δίσκος είναι μάλλον μια υποχρεωτική «παραγγελιά» της εταιρείας για να «βγάλουμε» τις γιορτές, τις υποχρεώσεις, τις προθεσμίες δεν ξέρω τι. Μια δεύτερη ακρόαση και γνώμη όμως, πάντα είναι δεκτή.
Το 1975 ένα άγνωστο συγκρότημα πολυεθνικού χαρακτήρα (Άγγλοι, Ιταλοί, Βέλγοι κλπ) πολυπληθές, ευμετάβλητο και βραχύβιο οι Esperanto που έχουν την εσωτερική δύναμη των Kansas και την ορχηστρική μαεστρία των πρώιμων E.L.O. στον τρίτο του και τελευταίο δίσκο με τον προφητικό μάλλον τίτλο “Last Tango” ανοίγουν τον δίσκο τους με την δικιά τους εκδοχή για το “Eleanor Rigby”. Η εκτέλεση τους είναι μια μαγευτική εναλλαγή τσέλων και βιολιών με τις αρμονικές διφωνίες του Roger Meakin και της Kim Moore. Η όλη ορχηστρική ανάπτυξη του κομματιού, σημειώστε την πλήρη απουσία κιθάρας στο κομμάτι και στο συγκρότημα, κρατά το κομμάτι σε υψηλό επίπεδο εκτέλεσης αλλά και αισθητικού αποτελέσματος. Εκτός του “Eleanor Rigby” ο δίσκος έκανε απρόσμενα επιτυχία στην Ελλάδα όχι με το κομμάτι των Beatles αλλά με το ομώνυμο κομμάτι “Last Tango”. Το κομμάτι έκανε επιτυχία στο ραδιόφωνο και στις ντισκοτέκ την δεκαετία του ’80 σαν «γέμισμα» σε κενά προγράμματος. Αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία.
Την ίδια χρονιά στην Ινδονησία! οι Heavy-rockers “Godbless” διασκευάζουν το “Eleanor Rigby” στον πρώτο τους κιόλας δίσκο. Το εξώφυλλο του παραπέμπει κάτι σε παρακλάδι των MC-5 ή των πρώιμων Parliament. Η διασκευή του κομματιού έχει κάτι από την πρωτόγονη ενέργεια των MC-5 αλλά και από την εσωτερική ανάπτυξη των Deep Purple, για τους οποίους άνοιξαν σαν support την συναυλία των πρώτων το 1975 στην Τζακάρτα!. Σημειωτέον ότι η συγκεκριμένη διασκευή των “Godbless” δεν βρίσκεται στο LP αλλά μόνο στην έκδοση τους σε κασέτα και σε 8-track. Μ’ αυτόν τον τρόπο «ποτίζονταν» τα μουσικά νειάτα της Ινδονησίας.
Οι Beatles πάντα ήταν ένα αγαπημένο γκρουπ για πεδίο διασκευών, είτε απευθυνόσουνα σε μυημένους ή όχι. Το 1988 κυκλοφορεί στην Βοστώνη η διπλή συλλογή “Boston does the Beatles”. Είναι ξεκάθαρο ότι οι Beatles έχουν την τιμητική τους. Από ska, reggae, pop, new-wave, post-punk, soul, funk και ότι βάλει ο νούς σας έχει αυτός ο διπλός αλλά άγνωστος και «ξεχασμένος» κατ΄ άλλα δίσκος. Στο τέλος της συλλογής οι Berlin Airlift του σπουδαίου Rick Berlin διασκευάζουν το “Eleanor Rigby”. Μια εκτέλεση διαφορετική, new-wave, post, synth-wave. Σίγουρα ξεχωριστή, απρόσμενη αλλά και ανασφαλής. Τα συμπεράσματα δικά σας.
Οι τελευταίες δύο διασκευές έχουν καθαρά Ελληνικό ενδιαφέρον. Η πρώτη είναι του Χρήστου Δάντη από τον δίσκο «Τάμα» του 1995. Στον δίσκο αυτό ο Δάντης κάνει την υπέρβαση σαν καλλιτέχνης. Αποφασίσει με την βοήθεια του στιχουργού Γιάννη Καραλή στα άλλα κομμάτια και την δικιά του εφευρετικότητα, αφού «παίζει» όλα τα όργανα με την φωνή του! στο “Eleanor Rigby” να μας κάνει να ξεχάσουμε ν’ ακούμε μουσική. Βέβαια στο οπισθόφυλλο του δίσκου γράφει απολογητικά (Το «ΤΑΜΑ» αφιερώνεται σ’ αυτούς που ποτέ δεν μας κατάλαβαν) υπογραφή Χ.ΔΑΝΤΗΣ-Γ.ΚΑΡΑΛΗΣ. Δεν ξέρω αν αυτό από μόνο του είναι αρκετό για να τον συγχωρέσω. Αλλά τι να κάνουμε, «ΤΑΜΑ» είναι αυτό κι ας μην ξέρουμε σε ποιόν.
Η τελευταία διασκευή του “Eleanor Rigby” είναι η εξαιρετική απόδοση του κομματιού από το κιθαριστικό δίδυμο Νότης Μαυρουδής – Παναγιώτης Μάργαρης και μέσα από την σειρά των δίσκων με διασκευές διαφόρων θεματικών ενοτήτων, συνθετών και καλλιτεχνών του Νότη Μαυρουδή “Cafe de l' art. Εδώ πρόκειται για το για το Νο6 της συλλογής από το 2006. Τον Νότη Μαυρουδή τον είχα πρωτομάθει από την κριτική στο «Ποπ & Ροκ» για τον δίσκο του “Beatles for Classical Guitar”-1978, μαθητής Γυμνασίου και δεν το μετάνιωσα. Εδώ με τον επίσης σπουδαίο Παναγιώτη Μάργαρη «κεντούν» υπέροχα τον αραχνοΰφαντο ιστό μιας ξεχωριστής μουσικής περιπέτειας
