Η Ελλάδα και οι υδροβιότοποί της (μέρος α’)

Η Ελλάδα και οι υδροβιότοποί της (μέρος α’)

Ένα ενδιαφέρον άρθρο με τους υδροβιότοπους της Χώρας μας, από τον Ελεύθερο Τύπο... >>

Σφύζουν από ζωή, φιλοξενούν σπάνια είδη φυτών και ζώων και αποτελούν σημείο αναφοράς για την Ελλάδα. Μιλάμε για τους υδροβιότοπους, περιοχές με σπάνια ομορφιά και σημασία. Και στη χώρα μας υπάρχουν ολίγοι από αυτούς. Άλλοι μικρότεροι, άλλοι μεγαλύτεροι προσφέρουν, ωστόσο, την απαραίτητη ισορροπία στο οικοσύστημα.

Γράφει η Σοφία Βαλσάμη

Οι υδροβιότοποι έχουν ιδιαίτερη οικολογική σημασία, η οποία οφείλεται στην ποικιλότητα των ειδών και στις πυκνότητες των πληθυσμών που κατοικούν σε αυτούς.

Στο νέο τεύχος του EThe Magazine του Eleftherostypos.gr θα σας παρουσιάσουμε τους σημαντικότερους υδροβιότοπους της Ελλάδας και τον πλούτο φυτών και ζώων που φιλοξενούν.

Αμβρακικός κόλπος

Είναι ο μεγαλύτερος κόλπος της Δυτικής Ελλάδας και η έκτασή του φτάνει τα 405 τετρ. χιλ. Μάλιστα έχει υπαχθεί σε καθεστώς προστασίας, σε εφαρμογή της διεθνούς σύμβασης Ramsar.

amvrakikos123451

Ο Λούρος και ο Άραχθος, δυο μεγάλοι ποταμοί, χύνουν τα νερά τους στην βόρεια πλευρά του Αμβρακικού κόλπου. Από τα νερά των ποταμών και τη θάλασσα έχουν σχηματιστεί περισσότερες από 12 λιμνοθάλασσες με σπουδαιότερες τη λιμνοθάλασσα της Ροδιάς, του Τσουκαλιού και του Λουγαρού. Μάλιστα οι δύο λιμνοθάλασσες (Τσουκαλιό και Ροδιά) επικοινωνούν μεταξύ τους και διαχωρίζονται από τη Λογαρού με στενή λωρίδα γης.

Ο Αμβρακικός κόλπος σφύζει από ζωή…. Εκεί έχουν διαπιστωθεί ότι ζουν ή ότι περνούν ένα μεγάλο μέρος του χρόνου περίπου 280 είδη πουλιών. Ανάμεσά τους αγριόπαπιες,, φαλαρίδες, ενώ ξεχειμωνιάζουν εκεί κορμοράνοι, σκαλίδρες, βουτηχτάρια, και Κοκκινοσκέληδες. Επειδή ο Αβρακικός βρίσκεται πάνω στον άξονα μετανάστευσης των πουλιών κατά μήκος της Δυτικής Ελλάδας, εκεί κάνουν στάση χαλκόκοτες, δρεπανοσκαλίδρες, λευκοτσικνιάδες, λασπότριγγες.

Επίσης στην περιοχή αναπαράγονται και ορισμένα από τα πιο σπάνια και απειλούμενα είδη πουλιών όπως αργυροπελεκάνοι, νεροχελίδονα, γελογλάρονα, κραυγαετοί, χουλιαρομύτες, καλαμοκανάδες, πετροπουλάδες, θαλασσαετοί, σταυραετοί, πορφυροτσικνιάδες, δενδρογέρακες κ.α.

Ακόμα μπορεί να βρει κανείς αρπακτικά ποντικοβαρβακίνα, ξεφτέρι, διπλοσάινο, όρνια, φιδαετοί και χρυσαετοί. Πιο παλιά υπήρχαν οι θαλασσαετοί (Haliaetus albicilla), που ωστόσο πια κάνουν την εμφάνισή τους μόνο τον χειμώνα.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε και τα ψάρια, καθώς στον Αμβρακικό μπορεί κανείς να βρει κεφαλόπουλα, λαυκίνους, λαβράκια, τσιπούρες, μυξυνάρια, γωβιούς, χέλια και πολλά ακόμα. Εκεί μπορεί κανείς να βρει ένα μεγάλο αριθμό αμφίβιων και θηλαστικών.

Εθνικό Πάρκο Δέλτα Αξιού

Εκβάλει στον Θερμαϊκό Κόλπο και η έκταση που σχηματίζει το Δέλτα (από τους ποταμούς Αξιό, Λουδία, Αλιάκμονα και Γαλλικό) και αγγίζει τα 22.000 στρέμματα. Μαζί με τις αλυκές Κίτρους δημιουργούν έναν υδροβιότοπο μεγάλης έκτασης και σημασίας, που προστατεύεται από τις συμβάσεις Ramsar και Βέρνης.

Στο συγκεκριμένο Πάρκο έχει ένα ιδιαίτερα πλούσιο οικοσύστημα. Στον Αξιό έχουν υπολογιστεί 26 είδη ψαριών, ενώ στον Αλιάκμονα υπάρχουν 26 είδη αυτόχθονα και τέσσερα εισαχθέντα είδη. Ιδιαίτερη αναφορά θα πρέπει να γίνει για το μαυροτσιρώνι (Rutilus Macedonicus). Μεταξύ δε των θηλαστικών περιλαμβάνονται o Μυοκάστορας (Myocastor coypus), ο Λαγόγυρος (Citelus Citelus, η Βίδρα (lutra lutra) και ο ελληνικός Βούβαλος (Νεροβούβαλος).

Όσοι επισκεφθούν το Πάρκο θα έχουν την ευκαιρία να δουν πολλά υδρόβια πτηνά ερωδιοί, χαλκόκοτες, νεροχελίδονα, γαλιάντρες κ.α. Μαζί με τα είδη που καταφθάνουν την εποχή της μετανάστευσης ξεπερνάνε τα 200. Μεταξύ των ειδών αυτών υπάρχουν και αρπακτικά όπως ο θαλασσαετός, ενώ ορισμένες φορές παρατηρούνται και διάφορα σπάνια για την περιοχή είδη.

Να σημειωθεί ότι στο Δέλτα του Αξιού εκτρέφονται περίπου 60 νεροβούβαλοι, ενώ την ίδια ώρα ζουν ελεύθερα στην περιοχή πολλά άλογα. Στα δάση υπάρχουν λύκοι, τσακάλια, αγριόγατες, βίδρες κ.α. Δυστυχώς τα προβλήματα στον υδροβιότοπο είναι πάρα πολλά, καθώς δίνει μάχη για την επιβίωσή του εξαιτίας των βιομηχανικών και αστικών αποβλήτων.

Λίμνη Κερκίνη

Πρόκειται για μια τεχνητή λίμνη, η οποία σχηματίστηκε το 1932 εξαιτίας του φράγματος που δημιουργήθηκε στον ποταμό Στρυμόνα στην περιοχή των Σερρών. Μάλιστα το 1982 κατασκευάστηκε και νέο φράγμα λόγω της μείωσης της χωρητικότητας της λίμνης. Η έκταση της λίμνης, την οποία υπάρχει ο υδροβιότοπος που προστατεύεται από τη σύμβαση Ramsar ποικίλλει από 54.250 έως 72.110 στρέμ. ανάλογα με την εποχή.

Το οικοσύστημα είναι μεγάλο παρά το γεγονός ότι μιλάμε για μια τεχνητή λίμνη. Οι έρευνες έδειξαν ότι στη λίμνη και τα γύρω βουνά έχουν παρατηρηθεί τουλάχιστον 300 είδη πουλιών. Μερικά από αυτά είναι ο κορμοράνος, o λευκοτσικνιάς, ο αργυροτσικνιάς, ο πορφυροτσικνιάς, ο σταχτοτσικιάς, ο κρυπτοτσικνιάς, ο νυχτοκόρακας, η χουλιαρομύτα, η λαγγόνα και η χαλκόκοτα.

Επίσης, το σκουφοβουτηχτάρι και το νανοβουτηχτάρι κατασκευάζουν τις φωλιές τους πάνω στο νερό. Μάλιστα δύο είδη γλαρονιών (μουστακόγλαρο και μαυρογλάρονο) έχουν την ικανότητα να κάνουν τις φωλιές τους πάνω στα φύλλα των νούφαρων. Μερικά ακόμα σημαντικά ήδη που ζουν στην λίμνη Κερκίνη είναι ο μαυροπελαργός, ο λευκοπελεκάνος, ο πετρίτης, ο φιδαετός, ο κραυγαετός και ο θαλασσαετός.

Ιδανική εποχή για επίσκεψη στο Πάρκο είναι οι μήνες Μάιος-Ιούνιος, οπότε τα περισσότερα πουλιά της λίμνης έχουν γεννήσει και μεγαλώνουν τα μικρά τους.

Λίμνη Μικρή Πρέσπα

Στο ΒΔ άκρο της Ελλάδας, μέσα σε μια πελώρια βουνίσια αγκαλιά βρίσκονται η Μικρή και η Μεγάλη Πρέσπα, δύο λίμνες που χωρίζονται από μια λωρίδα γης μήκους 4 χλμ. Η Μικρή Πρέσπα, ή Βρυγηίδα, σύμφωνα με την αρχαία ονομασία, με έκταση 44 τ.χ., ανήκει κυρίως στην Ελλάδα και ένα μικρό της τμήμα στην Αλβανία. Το βαθύτερο σημείο της είναι 8,4 μέτρα, ενώ το μέσο βάθος της είναι 4 μ.

Επειδή η λίμνη έχει πλούσια πανίδα και χλωρίδα η περιοχή έχει ανακηρυχθεί ως Εθνικός Δρυμός από το 1974. Μάλιστα, τα παραλίμνια χωριά Ψαράδες και Άγιος Γερμανός αποτελούν προστατευόμενους παραδοσιακούς οικισμούς του Δρυμού. Η Μικρή Πρέσπα είναι ένας μοναδικός υδροβιότοπος, που προστατεύεται από τη σύμβαση Ramsar και ένας από τους 11 ελληνικούς υδροβιότοπους διεθνούς σημασίας.

Περιβάλλεται από δάσος και καλαμώνες όπου ευδοκιμούν πάνω από 1.300 είδη φυτών. Εκεί κανείς μπορεί να βρει βελανιδιές, οξιές, σημύδες αλλά και δέντρα μοναδικά στον ελληνικό χώρο, όπως η κενταύρια Πρέσπα και το δάσος αρκεύθου,καθώς και μια συστάδα υπεραιωνόβιων βουνοκυπάρισσων. Παράλληλη στην Μικρή Πρέσπα ζουν 15 είδη ψαριών, 11 είδη αμφιβίων, 40 θηλαστικών και 260 είδη πτηνών.

Εκεί ζει και ο αργυροπελεκάνος, που θεωρείται ένα είδος προς εξαφάνιση. Στον κόσμο έχουν μείνει 1000 ζεύγη και τα 150 από αυτά ζουν στην Μικρή Πρέσπα. Βάτραχοι φρύνοι είναι ζώα που ζουν στα νερά της λίμνης όπως επίσης ερωδιοί, κορμοράνοι, χηνες, αλλά επίσης και αρπακτικά πουλιά όπως σταυραετούς, χρυσαετούς, φιδαετούς, πετρίτες, αρκετά είδη βατράχων και φρύνων.

Δέλτα Έβρου

Στους σημαντικότερους υδροβιότοπους της Ευρώπης συγκαταλέγεται και το Εθνικό Πάρκο Δέλτα Εβρου το οποίο προστατεύεται από τη σύμβαση Ramsar. Η συνολική του έκταση είναι 200.000 στρέμματα εκ των οποίων τα 95.000 (80.000 χερσαία και 15.000 στρ. υδάτινη επιφάνεια). Τα νερά και τα φερτά υλικά του ποταμού, μαζί με τη θάλασσα έχουν σχηματίσει ένα πολύπλοκο Δέλτα με μεγάλη ποικιλία βιοτόπων, όπου βρίσκει καταφύγιο ένας μεγάλος αριθμός ειδών φυτών και ζώων.

Στην περιοχή ευδοκιμούν όλοι οι τυπικοί σχηματισμοί και οι μονάδες βλάστησης ενός μεσογειακού Δέλτα και μπορεί κανείς να συναντήσει πάνω από 350 φυτικά είδη. Πάντως η κατά τόπους βλάστηση εξαρτάται από παράγοντες, όπως η σύσταση του εδάφους, η υγρασία και φυσικά η αλατότητα.

Το Δέλτα του Εβρου είναι γνωστό για τα πολλά είδη πτηνών. Εκεί συναντά κανείς 304 είδη πουλιών από τα συνολικά 423 που υπάρχουν σε όλη την Ελλάδα. Στα νερά του ζουν 46 είδη ψαριών, 7 είδη αμφιβίων, 21 είδη ερπετών και περισσότερα από 40 είδη θηλαστικών.

Λίμνη Ισμαρίδα

Η λίμνη Ισμαρίδα ή Μητρικού είναι στα νότια του νομού Ροδόπης και σε απόσταση 3 χλμ. από τη θάλασσα και συγκεκριμένα από τον όρμο Ανοικτό. Έχει έκταση περίπου 2.524 στρέμματα και μέσο βάθος 1,5 μέτρα και αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους τακτικούς σταθμούς για πολλά είδη πτηνών. Η ομορφιά της είναι σπάνια, καθώς μεγάλο μέρος της καλύπτεται από νούφαρα δημιουργώντας εξαιρετικούς σχηματισμούς, ενώ στο ΒΑ της τμήμα απλώνονται εκτεταμένοι καλαμώνες.

Από εκεί και πέρα στα δυτικά της Ισμαρίδας υπάρχουν μοναδικοί υδροβιότοποι που αποτελείται από τις λιμνοθάλασσες Έλος (ή Καρατζαλή), Πτελέα, Αλυκή (ή Μέση), Καρατζά (ή Αρωγή) και Ξηρολίμνη (ή Φαναριού).

Πρόκειται συμπεριλαμβανομένου και της λίμνης Βιστονίδας για ένα ενιαίο οικοσύστημα ιδιαίτερης οικολογικής αξίας, που παρουσιάζει πολύ πλούσια χλωρίδα και πανίδα. Εκεί συναντά κανείς θαμνώδες εκτάσεις από αρμυρίκια, παρόχθια βλάστηση, ελόβια, λειμώνες κι επιπλέουσα βλάστηση, όπως επίσης και πολλά θηλαστικά και ερπετά. Υπάρχουν ακόμα και πολλά σπάνια πουλιά που απειλούνται με εξαφάνιση όπως για παράδειγμα, αργυροτσικνιά, χουλιαρομύτα, χαλκόκοτα και το μουστακογλάρονο.

Δείτε το δεύτερο μέρος >> Η Ελλάδα και οι υδροβιότοποί της (μέρος β’)

[Πηγή]