(3 Μαΐου 1919 – 27 Ιανουαρίου 2014)
Από τον Γιάννη Πετρίδη
Όταν το 2009 ο Pete Seeger έγινε 90 χρόνων, τα γενέθλιά του γιορτάστηκαν με διάφορες εκδηλώσεις, στις οποίες, εκτός από το κοινό, συμμετείχαν και αρκετοί γνωστοί καλλιτέχνες...
Στα σχεδόν 70 χρόνια που ήταν δραστήριος στον μουσικό χώρο, ο Seeger αναζήτησε και προώθησε τη λαϊκή μουσική από διάφορες χώρες του πλανήτη, ανεξάρτητα από το χρώμα που είχαν οι δημιουργοί της. Σημαντικό ρόλο στην πορεία του έπαιξε βέβαια η καλλιτεχνική «φλέβα» των γονιών του. Ο πατέρας του, Charles Louis Seeger Jr., ήταν συνθέτης και πρωτοπόρος εθνομουσικολόγος, αναζητητής της αμερικανικής φολκ μουσικής. Η μητέρα του, Constance de Clyver Edson, έπαιζε και δίδασκε κλασικό βιολί. Οι γονείς του χώρισαν όταν ο Seeger ήταν 7 ετών και ο πατέρας του ξαναπαντρεύτηκε με τη Ruth Cameron, που ήταν μία από τις σημαντικότερες γυναίκες συνθέτριες του 20ού αιώνα.
Αν και οι γονείς του ήταν επαγγελματίες μουσικοί, δεν τον πίεσαν να μάθει να παίζει κάποιο όργανο. Ο Seeger από μόνος του έμαθε αρχικά να παίζει ukalele, με το οποίο συχνά διασκέδαζε τους συμφοιτητές του. Το 1936, σ' ένα ταξίδι με τον πατέρα του στη Βόρεια Καρολίνα, άκουσε σε κάποιο τοπικό φεστιβάλ το πεντάχορδο μπάντζο και η ζωή του άλλαξε για πάντα. Τα επόμενα τέσσερα χρόνια θα τα αφιερώσει στην εκμάθησή του.
Το 1938 και ενώ ήδη είχε αρχίσει να κάνει ερασιτεχνικές μουσικές εμφανίσεις με τη συνοδεία διάφορων φίλων του, προσλαμβάνεται ως βοηθός του μουσικολόγου Alan Lomax, που ήταν φίλος του πατέρα του, στο αρχείο της μουσικής φολκ που υπήρχε στην Washington D.C. Ο Lomax τον ενθάρρυνε να ασχοληθεί με τη μουσική επαγγελματικά και του παραχώρησε μάλιστα εβδομαδιαία ραδιοφωνική παρουσία στο σόου που είχε την περίοδο 1940-41, δίπλα σε ονόματα όπως οι Josh White, Woody Guthrie, Burl Ives και Lead Belly.
Το 1940 θα φτιάξει το πρώτο του συγκρότημα με το όνομα The Almanac Singers, και μέλη του τον φίλο του ακτιβιστή και μουσικό από το Αρκανσο Lee Hays και τον Millard Lampell. Περιστασιακά μέλη ήταν και οι Woody Guthrie, Bess Lomax Hawes, Josh White, Sam Gary κ.ά. Ο Seeger χρησιμοποιούσε το καλλιτεχνικό όνομα Pete Bowers γιατί δεν ήθελε η πολιτική δραστηριότητα που ασκούσε μέσα από τα τραγούδια του να σταθεί εμπόδιο στην κυβερνητική καριέρα του πατέρα του.
Η δραστηριότητα του συγκροτήματος και τα αντιπολεμικά και πολιτικά τραγούδια του, όπως αυτά που υπήρχαν στο άλμπουμ Songs For John Doe, στο οποίο το συγκρότημα θα κριτικάρει την αποτυχημένη, όπως αποδείχτηκε, ειρηνευτική προσπάθεια του τότε Αμερικανού προέδρου Roosevelt, τον Σεπτέμβριο του 1940, θα προκαλέσουν μεγάλες αντιδράσεις. Το περιοδικό «Time» μάλιστα θα χαρακτηρίσει το συγκρότημα φερέφωνο της Μόσχας.
Η Eleanor Roosevelt, σύζυγος του προέδρου, που ήταν δηλωμένη φανατική φίλη τής μουσικής φολκ, θα χαρακτηρίσει κακόγουστες τις μουσικές επιλογές των Almanac Singers. Ο γεννημένος στη Γερμανία, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, Carl Joachim Friedrich θα προχωρήσει ακόμα περισσότερο, χαρακτηρίζοντας το άλμπουμ John Doe «δηλητήριο στο σύστημα της χώρας». Ο John Doe θα γίνει και πετυχημένη ταινία το 1941, με τον Gary Cooper. Ο δίσκος όμως θα εξαφανισθεί σχεδόν αμέσως από τα δισκοπωλεία, με πρωτοβουλία του FBI.
Το 1943 οι Almanac Singers θα διαλυθούν, αφού τα περισσότερα από τα μέλη του θα καταταγούν στον στρατό.
Το 1949 ο Pete Seeger θα φτιάξει το συγκρότημα των Weavers, ένα συγκρότημα που θα φέρει τη μουσική φολκ στην κορυφή της επικαιρότητας και θα προκαλέσει με τους πολιτικοποιημένους στίχους και τα τραγούδια του, που συχνά είχαν προέλευση παραδοσιακά τραγούδια από όλο τον πλανήτη, τους υποστηρικτές του γερουσιαστή McCarthy.
Η πρώτη επιτυχία των Weavers ήταν η διασκευή τους στο Goodnight Irene του Leadbelly, αμέσως μετά ακολούθησε το παραδοσιακό τραγούδι του Ισραήλ Tzena, Tzena, Tzena και το Wreck Of The John Β., το οποίο στη δεκαετία του '60 θα διασκευάσουν οι Beach Boys με τίτλο Sloop John Β. Το Wimoweh που θα ακολουθήσει λίγο αργότερα, ήταν τραγούδι της αφρικανικής φυλής των Zulu. Στο Γιοχάνεσμπουργκ το είχαν κάνει επιτυχία, τη δεκαετία του '40, οι Solomon Linda and His Evening Birds, τραγουδώντας acapella στο ύφος των Zulu, και αυτό με τη σειρά του θα γίνει ξανά επιτυχία στη δεκαετία του '60 με τον τίτλο The Lion Sleeps Tonight από το συγκρότημα των Tokens.
Το 1953 και ενώ το συγκρότημα βρίσκεται στην κορυφή, αναγκάζεται να διαλυθεί μετά τη σχεδόν ολοκληρωτική απαγόρευση της μετάδοσης των τραγουδιών του από το αμερικανικό ραδιόφωνο. Το 1956 θα ενωθεί ξανά, και θα κάνει, περιστασιακά, διάφορες συναυλίες. Λίγο αργότερα, με τις πολιτικές αλλαγές στις ΗΠΑ, θα δημιουργηθεί το πετυχημένο αντίγραφό του, το συγκρότημα Kingston Trio.
Τα επόμενα χρόνια θα είναι ιδιαίτερα δύσκολα για τον Αμερικανό μουσικό. Το 1957 θα του ζητηθεί από επιτροπή του Κογκρέσου να ενημερώνει τις αρχές για κάθε μετακίνησή του από την πόλη της Νέας Υόρκης και το 1961 το δικαστήριο θα προτείνει την καταδίκη του σε δεκαετή φυλάκιση, για να ανακαλέσει λίγες εβδομάδες αργότερα αυτήν την απόφασή του.
Το 1960 θα του ζητηθεί από Γυμνάσιο της πόλης του Σαν Ντιέγκο, όπου επρόκειτο να δώσει συναυλία, να κάνει υπεύθυνη δήλωση ότι δεν θα χρησιμοποιήσει την εμφάνισή του για να προωθήσει κομμουνιστικές ιδέες και η παράσταση θα ματαιωθεί. Τον Φεβρουάριο του 2009, σχεδόν 50 χρόνια αργότερα, το ίδιο Γυμνάσιο θα ζητήσει συγγνώμη για τη συμπεριφορά του από τον καλλιτέχνη.
Στον πόλεμο του Βιετνάμ ο Seeger πάλι τίθεται αντιμέτωπος, αυτή την φορά με τον πρόεδρο Johnson, και ηχογραφεί το παιδικό τραγούδι Beans In My Ears, όπου λέει, σατιρίζοντας, ότι οι υπεύθυνοι είχαν φασόλια στα αυτιά τους και δεν μπορούσαν να ακούσουν τις δίκαιες φωνές διαμαρτυρίας των πολιτών για τον πόλεμο.
Στα μέσα της δεκαετίας του '60 θα κριτικάρει αρνητικά τη στροφή του Bob Dylan στον ηλεκτρικό ήχο, δηλώνοντας αρκετά χρόνια αργότερα ότι ήταν αντίθετος γιατί οι ενισχυτές δεν βοηθούσαν στο να καταλάβει ο ακροατής τούς σημαντικούς στίχους του καλλιτέχνη.
Ανάμεσα στα τραγούδια του που ξεχώρισαν στην προσωπική του καριέρα κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του '60, ήταν το Where Have All The Flowers Gone, γραμμένο το 1957 πάνω σε μια μελωδία από την Ουκρανία, που έγινε επιτυχία για το συγκρότημα Kingston Trio, το Turn! Turn! Turn!, που ήταν μεταφορά αποσπάσματος από τη Βίβλο και έγινε Νο 1 για το συγκρότημα των Byrds, το If Ι Had Α Hammer, επιτυχία για τους Peter, Paul and Mary, ενώ ήταν αυτός που έκανε γνωστά στο αμερικανικό κοινό τραγούδια όπως τα We Shall Overcome, Little Boxes και το κουβανέζικο Guantanamera.
Το 2006 στη βρετανική εφημερίδα «Guardian» δημοσιεύτηκαν οι απόψεις του David Boaz, που ήταν επικεφαλής στο Ινστιτούτο Cato. Σ' αυτές ο Boaz κατηγόρησε για μία ακόμα φορά τον Seeger για τις φιλοκομμουνιστικές θέσεις του στις δεκαετίες του '40 και του '50, αναγκάζοντας τον Seeger να δηλώσει λίγους μήνες αργότερα, μάλλον σαν απάντηση σ' αυτή την κριτική, ότι θα έπρεπε να είχε ζητήσει, όταν επισκέφθηκε τη Σοβιετική Ένωση, να δει τα στρατόπεδα συγκεντρώσεως αντιφρονούντων.
Το 2006 ο Bruce Springsteen θα κυκλοφορήσει ένα άλμπουμ με τον τίτλο We Shall Overcome: The Seeger Sessions, στο οποίο υπάρχουν τραγούδια που είχαν ταυτισθεί με την πορεία του Pete Seeger, παρότι δεν ήταν γραμμένα από τον ίδιο.
Ο Seeger εμφανίστηκε μαζί με τον εγγονό του Tao Rodriguez Seeger και τον Bruce Springsteen στην πρώτη τελετή ορκωμοσίας του Αμερικανού προέδρου Ομπάμα, τον Ιανουάριο του 2009 στην Ουάσιγκτον.
