Το Επιχείρησις Απόλλων είναι ελληνοσουηδική συμπαραγωγή μεγάλου μήκους του 1968 σε σκηνοθεσία Γιώργου Σκαλενάκη. Το σενάριο είναι του Γιάννη Τζιώτη και του Volodja Semitjov και η παραγωγή της Δαμασκηνός - Μιχαηλίδης,. Τη μουσική έχει γράψει ο Γιάννης Μαρκόπουλος.
Ο Πετρίδης έλεγε αρχές '70 στον Μαρκόπουλο να το δώσουν στους Who και ο Μαρκόπουλος που πέθνε 84 ετών, από τότε του έλεγε να τον αναλάβει με τον τρόπο συνεργασίας που είχε ο Σαββόπουλος με τον Τάσο Φαληρέα.
Το τραγούδι «Ζαβαρακατρανέμια» γράφτηκε στα χρόνια της Χούντας από το Γιάννη Μαρκόπουλο και το μήνυμά του ήταν αντιδικτατορικό. To ερμηνεύει ο ίδιος ο Μαρκόπουλος στην ταινία Επιχειρησις Απόλλων. Το 1968 ερμήνευσε ο Νίκος Ξυλουρης. Τους στίχους και τη μουσική στα «Ζαβαρακατρανέμια» έχει γράψει ο Γιάννης Μαρκόπουλος.
Τα λόγια του ακούγονται ακαταλαβίστικα και χωρίς νόημα. Ο Μαρκόπουλος είχε πει ότι τα τροποποίησε επίτηδες, ώστε να είναι ακατανόητα, εν μέρει από οργή και για να δυσκολέψει τους λογοκριτές της εποχής και εν μέρει για να αποδείξει τη δύναμη της ίδιας της μουσικής. Κατά καιρούς είχαν δοθεί διάφορες εξηγήσεις για το νόημα της λέξης. Ο ίδιος ο Μαρκόπουλος όμως, πολλά χρόνια αργότερα θα εξηγήσει στην εκπομπή «Συναντήσεις» της Ελληνικής Τηλεόρασης, με οικοδεσπότη τον Λευτέρη Παπαδόπουλο, τις σημασίες των επιμέρους λέξεων που απαρτίζουν τη λέξη «Ζαβαρακατρανέμια»:
Η λέξη «Ζάβαρα» προέρχεται από τη λέξη «Ζευς» και σημαίνει λάβαρα, σημαίες.
Η λέξη «Κάτρα» σημαίνει μαύρα. Εξ ου και το μαύρο κατράμι.
Η λέξη «Νέμια» σημαίνει «ανέμισαν».
Η λέξη «Λάμα» σημαίνει τη λάμα (μαχαιριού), τη λεπίδα.
Η λέξη «Νάμα» σημαίνει το βάπτισμα, σε καθαρό νερό πηγής. Όπως στις φράσεις «νάματα παιδείας / σοφίας / αρετής».
Η λέξη «Ίλεως» είναι αρχαίο επίθετο και σημαίνει «φιλεύσπλαχνος», «σπλαχνικός».
Η λέξη «Αλληλούια», σύμφωνα με το συνθέτη, δεν είναι η γνωστή εβραϊκή λέξη δόξας προς το Θεό, αλλά η ελληνική λέξη «Αλληλουχία» (με την αφαίρεση του γράμματος «χ»).
Έτσι σε μία προσπάθεια ελεύθερης απόδοσης (και με κάθε επιφύλαξη) το νόημα της λέξης και του στιχουργήματος θα μπορούσε να είναι:
Ζάβαρα κάτρα νέμια = Λάβαρα Μαύρα Ανέμισαν
Ίλεος Ίλεος = Έλεος, Έλεος
Λάμα Λάμα Νάμα Νάμα Νέμια = Το μαχαίρι, το μαχαίρι σα βάπτισμα Ανέμισαν
Και αν τα μαύρα λάβαρα είναι αυτά που σημαίνουν το φόβο και την απειλή των εχθρών και το έλεος είναι που επικαλείται κανείς στην έλευση ενός εισβολέα, μιας δικτατορίας κ.λπ, η λάμα του μαχαιριού και το βάπτισμα στη χρήση της δεν είναι παρά η αντίσταση σε όλους και όλα που προκαλούν το φόβο, απειλώντας την ελευθερία των ανθρώπων.
«Το εύδαιμον το ελεύθερον, το δ’ ελεύθερον το εύψυχον» καθώς θα το έλεγε ο Θουκυδίδης: «Η ευδαιμονία υπάρχει μέσα στην ελευθερία και η ελευθερία μέσα στην ευψυχία, τη γενναιότητα, την ανδρεία».
Κι αν η συγκεκριμένη λέξη, τα «Ζαβαρακατρανέμια» επινοήθηκε στα χρόνια της δικτατορίας, θα μπορούσε να είναι ένα κρυφό μήνυμα για επανάσταση κατά της επάρατης χούντας των συνταγματαρχών, που ερμήνευσε με μεγαλειώδη τρόπο ο Νίκος Ξυλούρης.
Κι αν πάλι απομακρυνθεί κανείς από το συγκεκριμένο χωρόχρονο και το πολιτικό πλαίσιο που τα δημιούργησε, τα «Ζαβαρακατρανέμια» θα μπορούσαν και να μη σημαίνουν τίποτα και να είναι απλώς ένα τραγούδι που τραγουδούσε τη δεκαετία του ’70 με στεντόρεια φωνή ο τρελός του χωριού, επειδή φοβόταν τις σκιές τα βράδια του καλοκαιριού που επέστρεφε στο πατρικό του σπίτι. Ακόμη και έτσι όμως, ήταν αυτό κάτι που σχηματοποίησε τη μελλοντική μας νοσταλγία.
