Η εβδομάδα που πέρασε για την εκπομπή του Γιάννη είχε κατ’ εμέ μία από τις ομορφότερες σειρές, αφιερώματα που έγιναν μετά την επιστροφή του, στις 24 Ιουλίου του 2017, μαζί με τον μαραθώνιο για την μαύρη μουσική. Αισθάνομαι ότι υπάρχει και ένας έντονος δεσμός του με τον τραγουδοποιό που έβγαλε στο λυκόφως της ζωής του έναν εκπληκτικό δίσκο, τώρα περισσότερο ίσως από κάθε άλλη φορά ειδικά για το timing, αλλά και με τις αναφορές του στις συνθέσεις του. Ίσως και μια εσωτερική ανάγκη για έναν φόρο τιμής όσο ο τραγουδοποιός βρίσκεται ανάμεσά μας και που έχουμε την τύχη να τον απολαύσουμε σε πέντε εκπομπές, όπου τελικά ακούστηκαν 44 τραγούδια, ένα από αυτά δύο φορές. Φυσικά η πεμπτουσία της ιστορικής εκπομπής είναι εδώ, «Ιστορία, ψυχαγωγία, ενημέρωση». Λόγω του ότι είναι πιστεύω μια ιδιαίτερη σειρά εκπομπών είπα να σας παραθέσω αυτή τη φορά όλη την πρόζα των πέντε ωρών, πηγή έμπνευσης για διάφορα μουσικά ταξίδια, και όχι μόνο. Αρκεί κάποιος να ακουμπήσει στα λόγια του Γιάννη με προσοχή. Έχουμε και λέμε
Από τον Θοδωρή Φαχουρίδη
22/6/2020
Beethoven’s Moonlight Sonata
«It’s night time in the big city
A pet poodle scratches at a window
The last piece of pie is gone
It’s Theme Time Radio Hour with your host Bob Dylan»
Charlie Parker - Ornithology
«Welcome to Theme Time Radio. Look up in the sky, there is a moon hanging there. Some people think it’s made of green cheese and a man once walked on it. It inspires romance and creates werewolves. For the next hour it’s gonna be the subject of theme time radio hour. This is your man in the moon welcoming you to 60 minutes of lunar melodies. In the background, Charlie Parker playing Ornithology. Based on the chord structure of How High The Moon, which tells ya that the moon is far away and love is far away too…Tonight We will be talking about the moon.»
Εμείς απόψε, σήμερα και όλη την εβδομάδα, θα μιλήσουμε γι’ αυτόν που ακούσατε τη φωνή του, γι’αυτόν που μας χάρισε μια σειρά από ανεπανάληπτες εκπομπές, πριν από δέκα χρόνια περίπου. Η εισαγωγή από μια τέτοια εκπομπή είναι (σημείωση: σεζόν 1η επεισόδιο 32, θέμα το φεγγάρι : https://mp3.themetimeradio.com/Theme%20Time%20Radio%20Hour%20032%20-%20Episode%2032_%20Moon.mp3 ) …
Και βέβαια ήταν ο Μπομπ Ντίλαν, που έβγαλε ένα από τα καλύτερα άλμπουμ που είχαμε ν’ ακούσουμε εδώ και πάρα πολύ καιρό. Είναι ήδη το κορυφαίο της χρονιάς. Φαινόταν από το τραγούδι που είχε βγάλει πριν από τρεις μήνες. Πέντε εκπομπές, πενήντα σχεδόν τραγούδια του Ντίλαν, και το νέο άλμπουμ και μερικά από τα πιο αγαπημένα, προσωπικά αγαπημένα του Ντίλαν και πολλών από εσάς.
Παραμένει πάντοτε πιστός στις αγάπες που είχε. O Charlie Parker που ακούτε αναφέρεται μέσα στο καινούργιο άλμπουμ του. Ένα άλμπουμ που έχει έναν ήχο μπλουζ ροκ και με στίχους που άλλοτε εκφράζουν υπαρξιακές αγωνίες, άλλοτε παραπέμπουν στην πραότητα του Maritn Luther King.
Ένα πρώτο τραγούδι από αυτό το άλμπουμ του Dylan, το καινούργιο του.
False Prophet (LP: Rough and Rowdy Ways - 2020)
Δεκαεννέα Ιουνίου κυκλοφόρησε το άλμπουμ. Μερικές εβδομάδες πριν ο Ντίλαν έγινε 79 ετών. Δεν νομίζω ότι υπάρχει καλλιτέχνης σε αυτήν την ηλικία που να έχει βγάλει ένα τόσο σπουδαίο άλμπουμ όσο αυτό του Ντίλαν, από όπου ακούσαμε το πρώτο τραγούδι όπως σας είπα είναι περισσότερο προς το μπλουζ. Είναι το 39ο εκτός από διάφορα άλλα που είχε κάνει και η προηγούμενη φορά που ένα άλμπουμ του είχε καινούργια τραγούδια ήταν το 2012. Θα θυμηθούμε ένα από τα τραγούδια του άλμπουμ Tempest. Αυτό ήταν περισσότερο φολκ και φολκ ροκ. Πολλοί είχαν αναρωτηθεί τότε και το Rolling Stone, αν πράγματι εκείνο το άλμπουμ ήταν το τελευταίο που θα έβγαζε ο Ντίλαν στην καριέρα του, γιατί έκαναν ένα συνειρμό ας πούμε ότι η τρικυμία θεωρείται ότι είναι και το τελευταίο θεατρικό έργο του Γουίλιαμ Σαίξπηρ. Φανατικός οπαδός του Σαίξπηρ ο Ντίλαν. Ίσως είχε διαλέξει αυτό το άλμπουμ για να είναι αυτό το τελευταίο του. Έτσι είπαν τότε. Δε συνέβη αυτό.
Pay In Blood (LP: Tempest - 2012)
Πάμε τώρα σχεδόν εξήντα χρόνια πριν, αρχές δεκαετίας του ’60. Ας πάρουμε εδώ τη χώρα μας. Φαντάζεστε κάποιοι που γεννηθήκατε μετά το ’70, μετά το ’80, μετά το ’90, αν και δεν νομίζω ότι μ’ ακούν πολλοί που γεννήθηκαν μετά το ‘ 90, πως ήταν η χώρα μας τότε. Τι πληροφόρηση είχαμε. Η γενιά μου στην αρχή, εκτός ίσως από κάποιους που μπορούσαν να πηγαίνουν στην Αμερική και είχαν πληροφορία μεγαλύτερη, τώρα εγώ ένα παιδί στην Αθήνα του ’60 σε μια συνοικία, που να μάθω ότι κάποιος καλλιτέχνης έβγαλε ένα πρώτο άλμπουμ… Άκουγα ξένους σταθμούς… και θα μπορούσα να πω ότι τον Ντίλαν τον έμαθα μέσα από δύο άλλα γκρουπ, που πήραν τα τραγούδια του και τα έκαναν επιτυχία μεγάλη. Ευτυχώς είναι πολύ σπουδαία και τα δύο. Διαφορετικά και σπουδαία.
Για πρώτη φορά ήρθα σε επαφή με τραγούδι του Ντίλαν το καλοκαίρι του 1963, τον Ιούνιο. Οι Peter, Paul and Mary από τα κορυφαία φολκ συγκροτήματα όλης εκείνης της γενιάς, διασκεύασαν αυτό το τραγούδι. Το διασκεύασαν ενώ ο Ντίλαν έβγαζε το δεύτερο άλμπουμ του τρεις εβδομάδες πριν. Έτσι λοιπόν τότε, δίπλα στον Steve Wonder που άκουγα με το fingertips, έμαθα και αυτόν εδώ τον συνθέτη μέσω των Peter, Paul and Mary.
Peter, Paul and Mary - Blowin' in the Wind (LP: In The Wind – 1963)
Peter, Paul and Mary, μέσω του συγκροτήματος αυτού και της Τζόαν Μπαέζ και μερικών άλλων, αρχές δεκαετίας ’60, έγινε περισσότερο γνωστός ο Ντίλαν και στην Αμερική και στην Ευρώπη και στον κόσμο.
Το άλλο γκρουπ που ηχογράφησε ένα από τα τραγούδια του Ντίλαν και το έκανε επιτυχία, είναι ένα από τα κορυφαία συγκροτήματα της δεκαετίας του ’60 στην Αμερική. Ήταν το 1965, όταν το τραγούδι που θ’ ακούσουμε τώρα κυκλοφόρησε από τους Byrds.
The Byrds - Mr. Tambourine Man (Single – 12/4/1965)
Πέντε ημέρες, πενήντα τουλάχιστον τραγούδια του Ντίλαν
Just Like A Woman (LP: Blonde on Blonde - 1966)
Πρέπει να είναι η καλύτερη μπαλάντα; Μία από τις 3-4 καλύτερες μπαλάντες του Ντίλαν. Από το άλμπουμ του 1966, Blonde on Blonde. Το just like a woman, μοναδικό τραγούδι από τα σπουδαιότερα που έγραψε. Τόσα πράγματα ελάχιστοι έχουν γράψει στην καριέρα τους.
Τραγούδια του Ντίλαν από το 1962 μέχρι το 2020 σε πέντε συνεχόμενες εκπομπές εδώ στο πρώτο πρόγραμμα.
Οι γυναίκες έχουν παίξει πολύ μεγάλο ρόλο στη ζωή του Ντίλαν. Δεν έχει πει για ποια ίσως το έγραψε αυτό, το just like a woman. Αυτοί που τους λέμε Ντιλανιστές, έτσι που μελετούν πάρα πολύ όλα αυτά που έχει κάνει ο Ντίλαν, το κάθε σπουδαίο συγκρότημα εκείνη την εποχή ή καλλιτέχνες έχουν τέτοιους που τους ακολουθούν, τώρα δεν υπάρχουν καλλιτέχνες ανάλογοι για να έχουν ανάλογους…τώρα τα παιδιά ασχολούνται με το master chef, με το just the two of us, αυτά είναι που γράφουν στις τσάντες τους. Δεν γράφουν ποτέ ονόματα…Ντίλαν. Γράφουν αυτόν που κέρδισε το Μάστερ Σεφ; Έτσι δεν είναι; Μπορεί λένε να είναι γραμμένο για την προστατευόμενη Άντι Γουόρχολ, την Edie Sedgwick.
Οι γυναίκες που έπαιξαν ρόλο στη ζωή του και να άλλο ένα τραγούδι.
Rainy Day Women ♯12 & 35 (LP: Blonde On Blonde - 1966)
Ηχογραφημένο στο Νασβίλ του Τέννεση. Ένα τραγούδι που έχει δημιουργήσει αμφιλεγόμενα σχόλια για το περιεχόμενο. Γιατί μιλάει στο τραγούδι αυτό ο Ντίλαν; Ποτέ ο ίδιος δε βγήκε να πει ότι είναι για τα ναρκωτικά ή είναι για το ένα ή για το άλλο, δεν είπε τίποτα. Στα στούντιο του Νάσβιλ ηχογραφημένο το τραγούδι αυτό, ήταν τραγούδι του 1966, από το καταπληκτικό άλμπουμ Blonde On Blonde.
Λίγο αργότερα στον χώρο του κάντρι ροκ, το τραγούδι που θ’ ακούσουμε τώρα και αυτό ηχογραφημένο στο Νάσβιλ, Lay Lady Lay.
Lay Lady Lay (LP: Nashville Skyline – 1969)
Lay Lady Lay από τον Ντίλαν από το Nashville Skyline του 1969.
Ο κάθε μουσικός, ο κάθε οπαδός της μουσικής της δεκαετίας του ΄60, του ’70 και του ’80 και αργότερα, οι παλαιότεροι βέβαια τον ακολούθησαν, έχει ένα τραγούδι που μ’ αυτό πρωτοάκουσε τον Ντίλαν. Ας πούμε έχω διαβάσει ότι ο Lenny Kravitz ήταν έξι ετών είχε πει όταν άκουσε το τραγούδι αυτό και από τότε παρακολούθησε αυτόν τον καλλιτέχνη, ήταν έξι ετών όταν άκουσε το τραγούδι του Ντίλαν.
Λίγο πριν έπαιξα το Just Like A Woman, ένα τραγούδι που το είχε κάνει επιτυχία το συγκρότημα των Manfred Mann. Οι Manfred Mann είναι ένα γκρουπ που στη δεκαετία του ’60 ηχογράφησαν τραγούδια του Ντίλαν και τα έκαναν τεράστιες επιτυχίες σε πολύ καλές διασκευές. Να μία από αυτές.
Manfred Mann - Mighty Quinn (Single - 1968)
Bob Dylan - Quinn the Eskimo (Mighty Quinn) (LP The Bootleg Series Vol. 11: The Basement Tapes Complete - 2014)
Quinn the Eskimo (Mighty Quinn) από αυτούς που το έκαναν μεγάλη επιτυχία και από αυτόν που το έγραψε στο Basement Tapes. Ένα σπουδαίο φολκ / ροκ τραγούδι, όπως τα περισσότερα του Ντίλαν.
Λέγεται χωρίς να το πει ο ίδιος και πάλι, ότι το τραγούδι αυτό το έχει εμπνευστεί από τον χαρακτήρα που έχει υποδυθεί ο Άντονι Κουίν, Quinn the Eskimo, σε μία ταινία του 1960, The Savage Innocents.
Σε μία ταινία διαφορετική τώρα, ένα φιλμ του 1973, του Σαμ Πέκινπα, σπουδαίο γουέστερν, πολύ καλός σκηνοθέτης, ο Ντίλαν έπαιζε στο φιλμ αυτό, με το Τζέιμς Κόμπερν, τον ΚρΙς Κριστόφερσον και τον Τζέισον Ρόμπαρντς. Μερικούς μήνες μετά την προβολή του Pat Garrett and Billy the Kid, κυκλοφόρησε αυτό εδώ:
Knockin' on Heaven's Door (LP: Pat Garrett & Billy the Kid - 1973)
Από τα τραγούδια που έχουν γνωρίσει πάρα πολλές διασκευές, Guns n Roses, Eric Clapton, Randy Crawford, πάρα πολλοί, από την ταινία Pat Garrett and Billy the Kid, ήταν το Knockin' on Heaven's Door.
Η συνέχεια αύριο, τώρα από το άλμπουμ Another Side of Bob Dylan του ’64…
It Ain't Me Babe (LP: Another Side of Bob Dylan - 1964)
Η εκπομπή υπάρχει πάντα on demand στο σάιτ της ΕΡΤ, https://webradio.ert.gr/proto-programma/22ion2020-apo-tis-4-stis-5/.
Πολύ καλή εκτέλεση με τους Turtles, ο Βασίλης Κατσαρός ήταν στον ήχο, δίπλα μου ο Δημήτρης Ζουγρής και ήταν ο Γιάννης Πετρίδης. Πέντε εκπομπές πενήντα τραγούδια του Ντίλαν.
23/6/2020
Hurricane (LP: Desire - 1975)
Πέντε ώρες, πενήντα τραγούδια, αφιέρωμα αυτήν την εβδομάδα στον Ντίλαν.
Ξεκινήσαμε χθες, μία εβδομάδα Ντίλαν, με αφορμή την κυκλοφορία του νέου άλμπουμ, ίσως το κορυφαίο άλμπουμ της χρονιάς, ο νέος δίσκος του Ντίλαν. Παίζουμε κάθε μέρα από ένα τραγούδι από το νέο άλμπουμ και ψάχνουμε στα τραγούδια που έχει κυκλοφορήσει από το 1962, αυτός ο κορυφαίος μουσικός, βραβευμένος με νόμπελ και τόσα άλλα.
Τραγούδια που περισσότερο όπως σας έλεγα χθες είναι και προσωπικές μου επιλογές.
Αυτό το άλμπουμ που βγήκε το 1975, ίσως είναι το πιο εμπορικό άλμπουμ του Μπομπ Ντίλαν.
Ένα άλμπουμ…μη ξεκινήσει ακόμα το επόμενο, μη ξεκινήσει, ακούω από κάτω και είναι η εισαγωγή του, θέλω να το ακούσουμε ολόκληρο, όπως ξεκινάει. Λοιπόν, αυτό το άλμπουμ, το Desire, ήταν το πιο εμπορικό άλμπουμ του Ντίλαν και θ’ λεγα ότι στη χώρα μας ήταν το άλμπουμ που γνώρισε τη μεγαλύτερη επιτυχία μέχρι τότε ένας δίσκος του Ντίλαν. Από το Hurricane το τραγούδι που ακούσαμε, ο Ντίλαν έγινε ακόμα πιο γνωστός στην Ελλάδα. Μέχρι το ’75 είχε ένα φανατικό κοινό που τον ακολουθούσε.
Το Hurricane είναι για τον πρώην πυγμάχο, Rubin Carter και τώρα ήρθε η ώρα ν’ ακούσουμε μία από τις κορυφαίες διασκευές για μένα, τότε όταν το άκουσα στην πρώτη φορά… το άκουσα βέβαια, υπήρχε σε ένα άλμπουμ των Band, το τραγούδι που θ’ ακούσουμε του 1968, ένα από τα καλύτερα άλμπουμ των Band, το Music from Big Pink. Το τραγούδι είναι γραμμένο από τον Ντίλαν και τον Rick Danko των Band. Όμως αυτή η εκτέλεση μ’ έχει στοιχειώσει από τότε που την πρωτοάκουσα. Ήταν του ’68, Brian Auger, Trinity, η γυναίκα του Τίπετ, που έφυγε πρόσφατα από τη ζωή (σημείωση: Keith Tippett), όχι αυτή ο Τίπετ, Julie Driscoll, This Wheel’s on Fire, τώρα τ’ ακούμε ολόκληρο.
This Wheel's on Fire (Single - 1968)
Αυτό είναι το This Wheel’s On Fire, Julie Driscoll, Brian Auger. Τώρα θ’ ακούσουμε ένα από τα ωραιότερα τραγούδια που έχει γράψει ο Ντίλαν. Ένα τραγούδι που ο τίτλος του είναι… I Shall Be Released.
I Shall Be Released (LP: The Bootleg Series Volumes 1–3 (Rare & Unreleased) 1961–1991 – 1991)
Και αυτό το στο άλμπουμ των Band (σημείωση: Music from Big Pink) το τραγούδι.
Θα πάμε τώρα στο 33 στούντιο άλμπουμ του Ντίλαν, του 2009, ένα άλμπουμ σε αυτόν τον καινούργιο αιώνα. Όπως είχε εξηγήσει τότε, θυμίζει το άλμπουμ αυτό ηχογραφήσεις του ’50 και ηχογραφήσεις των εταιρειών Sun και Chess, που ήταν δύο εταιρείες πολύ κοντά στα μπλουζ και στο ροκαμπίλι και την μαύρη μουσική, η Chess βέβαια ιδιαίτερα, η άλλη στο ροκ, η Sun. «Μάλλον αυτός είχε πει είναι ο αγαπημένος μου ήχος, μου αρέσει η ατμόσφαιρα εκείνων των άλμπουμ, η ένταση, η ηχογράφηση είναι στιβαρή, υπάρχει δύναμη και αγωνία, ο ρυθμός μοιάζει να ξεπηδά από το μυαλό σου. Είναι κάτι ζωντανό και βρίσκεται εκεί. Κολλάει στο κεφάλι, σαν να είναι ένας πονόδοντος». Ήταν τότε που έδωσε μια σειρά συνεντεύξεων, για να σχολιάσει…ήταν μια συνέντευξη από τις πρώτες που είχε δώσει, στον Μπιλ Φλαναγκαν και είχε βρεθεί στο σάιτ του να σχολιάσει αυτή την κυκλοφορία του άλμπουμ, γιατί πολλοί τον είχαν κατακρίνει και δεν είχαν χωνέψει ότι σε κάποια στιγμή είχε εγκαταλείψει τα τραγούδια διαμαρτυρίας που ήταν σάουντρακ μιας ολόκληρης γενιάς και είχε περάσει σε μια άλλη ιστορία.
Όπως βλέπετε συμβαίνουν παντού αυτά, υπάρχει και στη χώρα μας μια ανάλογη περίπτωση.
Forgetful Heart (LP: Tougher Through Life – 2009)
It’s All Over Now, Baby Blue (LP: Bringing It All Back Home - 1965)
Πω πω τι τραγούδι ήταν αυτό που ακούσαμε. Δεν ξέρω αν μπορούν οι νεότεροι να εκτιμήσουν τι τραγούδι ήταν αυτό που ακούσαμε. Δηλαδή θα ήθελα να το ξαναπαίξω τώρα. Θα το παίξουμε σε μια άλλη από τις διασκευές γιατί έχουν γίνει πάρα πολλές διασκευές. Το τραγούδι βγήκε το 1965. Το καλοκαίρι του ’65 στο φεστιβάλ του Νιούπορτ ο Ντίλαν εμφανίζεται στη σκηνή με μέλη των Butterfield Blues Band, παίζοντας ηλεκτρική κιθάρα που συνόδευαν και άλλα ηλεκτρικά όργανα τα τραγούδια του. Οι φίλοι του τότε, είχε γίνει μεγάλη φασαρία, οι φίλοι του τότε βιάστηκαν να πουν ότι ξεπουλήθηκε στο εμπορικό ροκ προδίδοντας τη φολκ. Όταν όμως το φθινόπωρο κυκλοφόρησε αυτό το άλμπουμ το Bringing It All Back Home, οι περισσότεροι είπαν εντάξει… ενέκριναν την αλλαγή, ο κόσμος εννοώ δηλαδή, ακόμα και οι κριτικοί, που τον ήθελαν να είναι φολκ, προσκολλημένος στην πρώτη του – πρώτη του εποχή. Ενώ θα έλεγα επίσης ότι νεότεροι μουσικόφιλοι πια το ’65, έγιναν οπαδοί της μουσικής του. Είναι χαρακτηριστικό ότι από αυτόν τον δίσκο εγκαινιάστηκε η εποχή του φολκ/ροκ. Που υιοθετήθηκε, μην ξεχνάμε και τους Byrds και άλλα γκρουπ τότε, έπαιξα χθες το Mr. Tambourine Man, υιοθετήθηκε λίγους μήνες αργότερα, σε μεγάλο βαθμό από τους Μπίτλς στο άλμπουμ Rubber Soul, Revolver και στα δύο άλμπουμ, και από τους Stones, στο Between the Buttons. Εδώ υπάρχει το τραγούδι που ακούσαμε, It’s All Over Now, Baby Blue. Και γι’αυτό δεν ξέρουν τώρα για ποιόν το έχει γράψει, το τραγούδι αυτό. Απίθανο τραγούδι στο άλμπουμ που σας είπα.
Τώρα θ’ ακούσουμε ένα από τα καινούργια τραγούδια του. Α! οι πρώτες ενδείξεις που μαθαίνω από την Βρετανία στα διάφορα σάιτ, τα επίσημα των εφημερίδων των βρετανικών, σήμερα το πρωί, φέρνουν κατά πάσα πιθανότητα, το νέο άλμπουμ του Ντίλαν που παρουσιάζουμε αυτή την εβδομάδα, να είναι πρώτο σε πωλήσεις στη Βρετανία. Στην Αμερική θα τα μάθουμε τις επόμενες ώρες. Φαντάζεστε τι σημαίνει αυτό. Ένας άνθρωπος 79 ετών, να έχει το δημοφιλέστερο άλμπουμ το 2020 στην Αγγλία. Όταν η μουσική είναι όλη αυτή που ξέρουμε ποια μας τριγυρνά. Βέβαια οι επιτυχίες που γίνονται τώρα είναι με τα streaming τα οποία τις περισσότερες φορές είναι κατευθυνόμενα από τα media και τα νεαρά παιδιά κάνουν streaming συνεχώς τα τραγούδια που πιστεύουν ότι είναι αυτά που τους αρέσουν. Εδώ όμως θα έχουμε έναν ογδόντα ετών να συναγωνίζεται το χιπ χοπ, την dance, και την χορευτική μουσική, και τη αυτή τη λεγόμενη αηδία της K Pop, που μας ήρθε από την νότιο Κορέα και να βγάζει με τραγούδια όπως αυτό που θα ακούσετε τώρα, το δημοφιλέστερο άλμπουμ της εβδομάδας κατά πάσα πιθανότητα, δεν είμαστε ακόμα σίγουροι, αλλά οι πωλήσεις των πρώτων ημερών.
Μέχρι τώρα ξέρουμε κάποιες από τις επιρροές του Ντίλαν. Βέβαια είναι ο Γούντυ Γκάρθι, οπωσδήποτε. Όμως υπάρχουν και άλλοι. Σήμερα θα αποκαλύψουμε γι όσους δεν ξέρουνε δύο από τις επιρροές του, ακούγοντας και τραγούδια ανάλογα. Το πρώτο σήμερα το άλλο αύριο. Το έκτο τραγούδι του άλμπουμ του, του καινούργιο, λέγεται Goodbye Jimmy Reed. Το ακούμε και μετά τον πραγματικό Jimmy Reed.
Goodbye Jimmy Reed (LP: Rough and Rowdy Ways - 2020)
Jimmy Reed - Honest I Do (Single - 1957)
Αυτός λοιπόν, ο Jimmy Reed που ακούσατε, έζησε από το 1925 μέχρι το 1976, αμερικανός μπλουσμαν και συνθέτης, ηλεκτρικό μπλουζ. Μέσα σε αυτούς που επηρέασε, ο Elvis Presley, ο Hank Williams jr, οι Rolling Stones και βέβαια ο Ντίλαν γιατί ακούμε ένα τραγούδι στο νέο άλμπουμ που αναφέρεται σε αυτόν, στον τίτλο του τραγουδιού. Βέβαια αυτό το καινούργιο άλμπουμ, θα πρέπει να κάνουμε μια άλλη σειρά εκπομπών, υπάρχουν τόσες πολλές αναφορές σε γεγονότα και ονόματα από το ’60 και πριν, μέχρι τις μέρες μας, που καθορίζουν όλη αυτή την εποχή των τελευταίων εξήντα χρόνων. Θα δούμε να έχουμε χρόνο μια άλλη φορά, να κάνουμε αναφορές σε αυτά.
Τώρα πάμε πάλι πίσω στο 1965. Η άποψή μου είναι ότι μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του ’70, όπως συμβαίνει με τα μεγαλύτερα ονόματα στην πρώτη περίοδο, έγραψε τα σπουδαιότερα τραγούδια του. Όμως ο Ντίλαν ανήκει στις εξαιρέσεις, κάποιων μουσικών που μπορεί ακόμη και σήμερα να είναι δίπλα μας και να κάνει άλμπουμ που έχουν ενδιαφέρον όχι μόνο για τους παλιότερους αλλά και για τους νεότερους.
Εδώ λοιπόν είναι ένα μίγμα Τζακ Κέρουακ, Γούντι Γκάθρικ, Πητ Σήγγερ, σε αυτό το απίθανο τραγούδι του ’65.
Subterranean Homesick Blues (LP: Bringing It All Back Home - 1965)
Εκείνες οι κάρτες, που πετάει σε εκείνο το promotion που είχε κάνει σε εκείνο το φιλμάκι, φιλμ/κλιπ που είχε κάνει, είναι γραμμένες κάποιες από αυτές από τον Donovan, τον Άλλεν Γκίνσμπεργκ και άλλους. Ήταν 1965 όταν βγήκε αυτό το απίθανο τραγούδι του Ντίλαν.
Τώρα πάμε στον άλλον που δεν ίσως δεν γνώριζαν πολλοί ότι είναι από τους ανθρώπους που επηρέασαν τον Ντίλαν. Αυτός ανήκει στην κάντρι, κάντρι/μπλουζ, φολκ, δηλαδή ότι είναι ο Ντίλαν. Ο Τζίμι Ρότζερς, γιατί υπάρχει και άλλος ένας καλός τραγουδιστής του 60, ο παλιός Τζίμι Ρότζερς, γεννήθηκε το 1897 και έφυγε από τη ζωή το 1933. Θεωρείται ο πατέρας της αμερικάνικης κάντρι. Ο τίτλος του νέου άλμπουμ που έβγαλε πριν από μία εβδομάδα, πέντε μέρες ο Ντίλαν, είναι εμπνευσμένος από ένα τραγούδι του Τζίμι Ρότζερς, και από ένα compilation, ένα άλμπουμ που βγήκε αργότερα με μια συλλογή με τραγούδια του Τζίμι Ρότζερς. Ο τίτλος λοιπόν του άλμπουμ του Ντίλαν είναι αυτό το τραγούδι του Τζίμι Ρότζερς. My Rough and Rowdy Ways
Jimmie Rodgers - My Rought And Rowdy Ways (LP: My Rough And Rowdy Ways - 1960)
Tangled Up In Blue (LP: Blood On The Tracks - 1975)
Από τα κορυφαία τραγούδια του, από το Blood On The Tracks.
Το έχουν ψηφίσει οι κριτικοί και καλλιτέχνες που αγαπούν τον Ντίλαν, σαν το τρίτο καλύτερο τραγούδι από όλα όσα έχει γράψει ο Ντίλαν, αυτό που ακούσατε.
Οι εκπομπές υπάρχουν on demand στο σάιτ της ΕΡΤ, εδώ στο πρώτο πρόγραμμα, https://webradio.ert.gr/proto-programma/23ion2020-apo-tis-4-stis-5/,
Όλη την εβδομάδα την αφιερώνουμε στον μεγαλύτερο τραγουδοποιό που μας χάρισε ανεπανάληπτες στιγμές. Ογδόντα σχεδόν χρόνια από τη γέννησή του, εβδομήντα εννέα έγινε και εξήντα σχεδόν από τότε που ξεκίνησε να γράφει τραγούδια.
Ήταν ο Γιάννης Πετρίδης, δίπλα μου ο Δημήτρης Ζουγρής, τεχνική επιμέλεια Βασίλης Κατσαρός.
24/6/2020
I Want You (LP: Blonde On Blonde – 1966)
Πέντε εκπομπές, πενήντα τραγούδια, αφιέρωμα στον Ντίλαν.
Καταλάβατε γιατί είναι τυχερή η γενιά του ’60; Αν αγαπούσε βέβαια τη μουσική, ελληνική ή ξένη μουσική, γιατί τα ίδια και επίσης σπουδαία είχαμε και εδώ στη χώρα μας στη δεκαετία του ’60, με όλους εκείνους που να μην τους απαριθμώ τώρα. Γιατί κατάφερε ν’ ακούει αυτά τα τραγούδια τότε που γεννιόντουσαν και τα ελληνικά και τα ξένα.
Ο Ντίλαν ήταν και το I Want You, ένα από τα τραγούδια που διαλέγω μέσα σε αυτή τη σειρά των πενήντα τραγουδιών, που μεταδίδω αυτήν την εβδομάδα, με αφορμή την κυκλοφορία του νέου του άλμπουμ, θα ακούσουμε και σήμερα ένα άλλο από τα νέα του τραγούδια. Το I Want You ήταν στο διπλό άλμπουμ Blonde on Blonde του 1966.
Το ’68, μετά την απουσία του από τον Αύγουστο του ’66, που χτύπησε με την μοτοσυκλέτα, ήταν ένα γεγονός που είναι πολύ χαρακτηριστικό στην καριέρα του, ο Ντίλαν ξαναγυρίζει στην επικαιρότητα το ίδιο δυνατός, με ένα άλμπουμ που αγνοεί τους έντονους τόνους που κυριαρχούσαν εκείνη την εποχή, Sgt. Peppers και τα λοιπά και ο τίτλος του άλμπουμ ήταν John Wesley Harding. Το άλμπουμ αυτό είναι πρόδρομος της τριλογίας του στην επόμενη δεκαετία και σήμανε την αφετηρία για τη στενότερη σχέση του με τη θρησκεία.
All Along the Watchtower (LP: John Wesley Harding - 1967)
Διονύσης Σαββόπουλος – Ο Παλιάτσος και ο ληστής (LP: Μπάλλος - 1971)
The Jimi Hendrix Experience - All Along the Watchtower (LP: Electric Ladyland - 1968)
All Along the Watchtower, χωρίς λόγια περισσότερα το τραγούδι αυτό. Δύο χιλιάδες εκατό μία φορές έχει παίξει στη σκηνή ο Ντίλαν το συγκεκριμένο τραγούδι. Δύο χιλιάδες εκατό μία σε αυτά τα πενήντα πέντε χρόνια καριέρας και συναυλιών… Το ακούσαμε από τον Ντίλαν σε αυτό το καταπληκτικό άλμπουμ που είχε βγάλει, το John Wesley Harding, μετά από τον κορυφαίο τραγουδοποιό έλληνα, ευτυχώς είχαμε και έναν τέτοιο, ο Διονύσης Σαββόπουλος, που ήταν από τους πρώτους που επηρεάστηκε από τον Ντίλαν και διασκεύασε τραγούδι του, τότε και μετά βέβαια τη γνωστή εκτέλεση, λίγους μήνες μετά την πρώτη, από τον Τζίμι Χέντριξ.
Χθες μεταξύ άλλων μετέδωσα, το τραγούδι Goodbye Jimmy Reed, ένα τραγούδι που είναι από το καινούργιο του άλμπουμ και έπαιξα και τον Jimmy Reed, τον θρυλικό μαύρο μπλουζίστα από το Όκλαντ της Καλιφόρνια, που έφυγε από τη ζωή το 1976 σε ηλικία 51 ετών. Σε εκείνο το τραγούδι ακούγεται ο Ντίλαν να λέει «αντίο Τζίμι, αντίο Τζίμι Ρίντ, νόμιζα πως θα μπορούσα να σου αντισταθώ, αλλά έκανα λάθος», λέει ο Ντίλαν στους στίχους του τραγουδιού που είναι στο νέο του άλμπουμ.
Τι να πρωτοπεί κανείς γι’ αυτές τις αναφορές στους στίχους του νέου άλμπουμ του Ντίλαν. Δηλαδή, σήμερα το άκουγα για τέταρτη – πέμπτη φορά, μέσα στο τελευταίο τετραήμερο το άλμπουμ, και με είχε μαγέψει ο τρόπος που απαριθμεί όλα αυτά τα πράγματα όλοι εμείς της γενιάς του. Από σονάτες του Μπετόβεν, πρελούδια του Σοπέν, τα τζαμιά, τα μοναστήρια, Άννα Φρανκ, Ιντιάνα Τζόουνς, Πατσίνο, Νονό, όλα!
Από το νέο του άλμπουμ…
I Contain Multitudes (LP: Rough and Rowdy Ways - 2020)
Αυτό είναι ένα από τα καινούργια τραγούδια και τα ωραιότερα που έχει το άλμπουμ του.
Ο Ντίλαν που μέσα από όλη αυτή τη διαδρομή, έχει τραγουδήσει από τον έρωτα μέχρι την πολιτική. Ρομαντικός με τον δικό του τρόπο. Μια σχέση με το κοινό του που προχωράει και φτάνει ήδη τα εξήντα χρόνια. Ο Ντίλαν που επηρεάστηκε από την Beat Generation, στις αρχές του ’60, πήγε στην Νέα Υόρκη για να ακολουθήσει τα βήματα του Γκίνσμπεργκ, του Γούντι Γκάθρι και των άλλων.
Ο Ντίλαν έχει καινούργιο άλμπουμ, που κατά πάσα πιθανότητα θα είναι και το δημοφιλέστερο, πολύ σπουδαίο αυτό αν συμβεί, τουλάχιστον στη Βρετανία αυτήν την εβδομάδα σύμφωνα με τις ενδείξεις, αλλά και μέσα στα πρώτα στην Αμερική. Θα έχει ν’ ανταγωνιστεί, παιδιά που είναι είκοσι δύο – είκοσι ετών από τον χώρο του χιπ χοπ, όπως τον Λιλ Μπέιμπι σε μία εποχή που η κυριαρχία για το νούμερο ένα είναι streaming, ενώ του Ντίλαν θα είναι πραγματικές πωλήσεις.
Stevie Wonder – Blowin’ In The Wind (LP: Up-Tight Everything's Alright - 1966)
Είναι από τις κορυφαίες ερμηνείες σε ένα τραγούδι του Ντίλαν από κάποιον άλλον. Ο Στίβι Γουόντερ και το Blowin’ In The Wind, από τη δεκαετία του ‘ 60, από την πρώτη περίοδο του Στίβι Γουόντερ.
Είμαστε στο 1974, έπρεπε να περάσουν αρκετά χρόνια, για να γνωρίσει το πρώτο νούμερο ένα άλμπουμ του, ο Ντίλαν στην Αμερική. Στη δεκαετία του ’60 έβγαλε τα σημαντικότερα άλμπουμ. Δεν έχει σημασία αν ένα άλμπουμ πάει στο νούμερο ένα ή όχι. Απλώς είναι ενδεικτικό μιας κάποιας δημοφιλίας περισσότερης. Ήταν το δέκατο τέταρτο στούντιο άλμπουμ και ήταν ηχογραφημένο με το για χρόνια συγκρότημά του, τους Band. Το τραγούδι που θ’ ακούσουμε υπάρχει σε διαφορετικές εκτελέσεις στο Planet Waves του ’74.
Forever Young (slow version) (LP: Planet Waves - 1974)
Ντίλαν και Band, Forever Young από το Planet Waves.
Θέλετε να μάθετε τι έγινε το καλοκαίρι του 1963; Εκείνο λοιπόν το καλοκαίρι, μια γενιά που γεννήθηκε αμέσως μετά τον πόλεμο, μετά το ’45…. Και προσέξτε 15, 16, 17, 18 ετών, αυτά τα παιδιά, δηλαδή ακούστε ποιες είναι οι προτιμήσεις των σημερινών 16, 17 ετών. Τι ακούνε δυστυχώς, τι τους δίνουν οι άλλοι, εμείς τι τους δίνουμε ν’ ακούν. Παντού στην ίδια Αμερική που κυριαρχούσε αυτή που θα σας πω τώρα, σε μια πολύ μεγάλη μερίδα παιδιών, τώρα κυριαρχεί η κορεάτικη ποπ, εκτός από τα κάποια πολύ σημαντικά χιπ-χοπ κομμάτια, τραγούδια του σωρού από το χώρο του χιπ-χοπ. Λοιπόν εκείνο το καλοκαίρι του ’63, παιδιά όπως σας είπα 15, 16, 17, 18 ετών, γεννημένα λίγο μετά από τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, έβλεπαν μία σειρά συναυλιών, που έχουν μείνει αλησμόνητες. Ήταν συναυλίες που έδωσε η Τζόαν Μπαέζ στην Αμερική. Μία από αυτές ήταν μπροστά σε ένα κοινό με επικεφαλής τον Μάρτιν Λούθερ Κιγκ. Εκείνο το καλοκαίρι, λίγο πριν μέσα στο ’63, μπορεί να είναι και τέλος του ’62, γνωρίζει τον Ντίλαν. Ξέρουμε όλοι βέβαια τον βασικό ρόλο που έχει παίξει στη ζωή του Ντίλαν η Μπαέζ. Αυτή τον έκανε, αυτή τον προώθησε γιατί η Μπαέζ είχε ξεκινήσει ήδη με το πρώτο άλμπουμ της βγαίνει το ’60, δυόμιση χρόνια πριν από τον Ντίλαν και τραγουδούσε και πριν από το ’60, το ’59 στα πανεπιστήμια, όπως και το ’60. Τώρα όμως αυτή η περιοδεία που σας λέω ήταν σε πολλές πόλεις των Ηνωμένων Πολιτειών. Σε ένα κοινό νέων, παιδιά από τα πανεπιστήμια, που πήγαιναν να δουν την Μπαέζ. Εκεί λοιπόν σε πάρα πολλές από αυτές τις συναυλίες ήταν και ο Ντίλαν. Οι συναυλίες αυτές υπάρχουν στο καταπληκτικό άλμπουμ της Τζόαν Μπαέζ, In Concert Part Two. Εδώ για πρώτη φορά η Μπαέζ, έχει τραγούδια του Ντίλαν όπως αυτό που θ’ ακούσουμε τώρα.
Joan Baez – Don’t Think Twice, It’s Alright (LP: In Concert Part 2 - 1963)
Από τις συναυλίες της Μπαέζ το καλοκαίρι του ’63, ένα καλοκαίρι που ήταν γεμάτο διαμαρτυρίες στην Αμερική, η Μπαέζ ήταν πρωτοπόρος σε όλο αυτό το κίνημα, ακούσαμε το Don’t Think Twice, It’s Alright, ο Ντίλαν αρχίζει να γίνεται γνωστός μέσα από τις συναυλίες αυτές της Μπαέζ. Το τραγούδι είναι από το δεύτερο στούντιο άλμπουμ του Ντίλαν, που για μένα είναι ένα από τα κορυφαία άλμπουμ που έχει βγάλει, εδώ είναι το Blowin’ In The Wind, εδώ είναι το τραγούδι που ακούσατε με τον Ντίλαν, εδώ είναι το Shall Be Free, εδώ είναι και μεταξύ άλλων και το Masters Of War, αν έχουμε χρόνο θα τ’ ακούσουμε αύριο ή μεθαύριο, αλλά τώρα θ’ ακούσουμε ένα άλλο από τα συγκλονιστικά τραγούδια του Ντίλαν, A Hard Rain's a-Gonna Fall…
A Hard Rain's a-Gonna Fall (LP: The Freewheelin' Bob Dylan - 1963)
Είναι ίσως το σπουδαιότερο τραγούδι διαμαρτυρίας A Hard Rain's a-Gonna Fall.
Ο Ντίλαν κατάφερε να είναι επίκαιρος και στον νέο αιώνα. Το 2006 κυκλοφορεί το Modern Times. Ήταν το τριακοστό δεύτερο στούντιο άλμπουμ του Ντίλαν και ήταν τότε εξήντα πέντε ετών. Ήταν η εποχή που θα μπορούσε κανείς να περιμένει μια καταγγελία για τον Μπους και τον πόλεμο στον Λίβανο. Όμως αυτός τα είπε με τον δικό του τρόπο. Κάπου λέει «Όλες οι κυρίες στην Ουάσιγκτον σπεύδουν να φύγουν / μάλλον κάτι κακό θα συμβεί / όλοι φεύγουν / θέλω να φύγω και εγώ / δεν θέλω με έναν καινούργιο να πειραματιστώ / άλλωστε έχω ήδη εξομολογηθεί / δεν υπάρχει κανένας λόγος να εξομολογηθώ πάλι»
Ήταν η εποχή που είχε συνεργασθεί με τον Μάρτιν Σκορτσέζε για την παραγωγή του ντοκιμαντέρ No Direction Home, έδωσε άδεια στον γκέι σκηνοθέτη Τοντ Χέινς να γυρίσει μια ταινία για τη ζωή του, τον δικό του ρόλο να τον υποδύονται επτά διαφορετικοί ηθοποιοί, μεταξύ αυτών και η Κέιτ Μπλάνσετ. Ήταν η εποχή που είπε ότι «Δεν γνωρίζω κανέναν που να έχει γράψει έναν καλό δίσκο τα τελευταία χρόνια που ν’ ακούγεται ικανοποιητικά. Ακούς αυτούς τους μοντέρνους δίσκους και είναι άθλιοι σαν παρασιτικοί ήχοι. Όταν γράφαμε τα τραγούδια μου στο στούντιο ακουγόταν δέκα φορές καλύτερα.». Από αυτό το άλμπουμ, το Modern Times, είναι αυτό που ακούτε.
Nettie Moore (LP: Modern Times - 2006)
Οι εκπομπές υπάρχουν on demand στο σάιτ της ΕΡΤ, https://webradio.ert.gr/proto-programma/24ion2020-apo-tis-4-stis-5/, θα συνεχίσουμε και αύριο με τον Ντίλαν. Ο Θάνος Τσιμέγκας ήταν στον ήχο, δίπλα μου ο Δημήτρης Ζουγρής. Ήταν ο Γιάννης Πετρίδης.
25/6/2020
The Times They Are A-Changin’ (LP: The Times They Are a-Changin' - 1964)
Είναι η εβδομάδα Ντίλαν, με αφορμή το καινούργιο άλμπουμ που βγήκε πριν μερικές μέρες. Πέντε εκπομπές, πενήντα τραγούδια, τουλάχιστον, όχι μόνο από τον ίδιο, από μία καριέρα που ξεκίνησε το 1962 μέχρι σήμερα, αλλά και μερικά από αυτά που είναι ας πούμε ιδιαίτερες διασκευές ή παίζουν ρόλο στην εξέλιξη του Ντίλαν. Όπως καλλιτέχνες που παίξαμε που τον έχουν επηρεάσει και αυτή η επιρροή φαίνεται και στο καινούργιο άλμπουμ.
Το The Times They Are A-Changin’, κυκλοφόρησε το 1964. Η κάθε περίοδος του Ντίλαν ήταν μια πηγή έμπνευσης για διαφορετικούς συνθέτες άλλοι επηρεάστηκαν από την πρώτη εποχή, άλλοι από τη δεύτερη, άλλοι από την τρίτη εποχή. Ήταν το πρώτο άλμπουμ που περιείχε μόνο δικά του τραγούδια και έγινε αποδεκτό με ενθουσιασμό τότε. Ακούσαμε ένα από τα καλύτερα τραγούδια του, το ομώνυμο του δίσκου.
Τώρα θα πάμε λίγο μετά, όχι πάρα πολύ αργότερα, στο ενδέκατο άλμπουμ του που βγήκε το 1970. Το άλμπουμ βγήκε μετά από πάρα πολλά αμφιλεγόμενα σχόλια που είχε το Shelf Portrait. Ήταν το New Morning.
If Not For You (LP: New Morning - 1970)
Τέλη δεκαετίας του ’60, ήταν μια μάλλον έτσι περίεργη περίοδος, ο κόσμος δεν είχε αποδεχτεί το Shelf Portrait, με τον τρόπο που θα έπρεπε. Έτσι με το άλμπουμ New Morning το 1970 όταν κυκλοφόρησε το άλμπουμ αυτό, ο Ντίλαν ανακάμπτει. Υπάρχουν τραγούδια όπως το If Not For You σε αυτό το άλμπουμ που γνώρισε πάρα πολλές ερμηνείες, αλλά υπάρχουν και άλλα τραγούδια στον δίσκο του 1970.
Πάμε στο δεύτερο άλμπουμ του που έχουμε ακούσει ήδη το Blowin’ In The Wind σε διάφορες εκτελέσεις εδώ, έχουμε ακούσει και το Don’t Think Twice, It’s Alright που ήταν το πρώτο που ηχογράφησε η Μπαέζ, για το άλμπουμ που λέγαμε χθες. Έχουμε ακούσει το A Hard Rain's a-Gonna Fall. Αυτό το άλμπουμ το The Freewheelin' είναι ένα από τα σπουδαιότερα που έχει βγάλει ο Ντίλαν. Εδώ υπάρχει και το Masters Of War.
Masters Of War (LP: The Freewheelin' Bob Dylan - 1963)
Masters Of War. Είναι ελάχιστοι οι καλλιτέχνες που μέσα σε αυτήν την εποχή, δηλαδή μέσα σε…πόσα χρόνια εξήντα δύο – εβδομήντα έξη ας πούμε σε αυτά τα δεκατέσσερα χρόνια, είναι ελάχιστοι οι καλλιτέχνες, μόνο οι Beatles και πέντε έξη ακόμα, που έχουν γράψει τόσα τραγούδια, τόσα φοβερά τραγούδια, τόσα φοβερά άλμπουμ μέσα σε ένα τόσο σύντομο χρονικό διάστημα. Μόνο γι’ αυτό το διάστημα ο Ντίλαν έχει μπει στην αιωνιότητα και βέβαια συνεχίζει μέχρι της μέρες μας και κάνει υπέροχα πράγματα ακόμα.
Τότε που έπρεπε να ήταν υποψήφιος για όσκαρ, τότε που θα μπορούσε να το πάρει αλλά…ίσως εντάξει ας μη το έπαιρνε τότε, τουλάχιστον να ήταν υποψήφιος η ακαδημία τον αγνόησε. Δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει αυτό στα όσκαρ, στα γκράμμι και στις διάφορες βραβεύσεις. Τις περισσότερες φορές, οι περισσότεροι από αυτούς που ψηφίζουν είναι πάντα προς το σίγουρο και μόνο τα πρόσφατα χρόνια που έχει αλλάξει κάπως ηλικιακά το σώμα αυτών που ψηφίζουν έχουμε δει διάφορες ας πούμε αλλαγές στις βραβεύσεις. Όχι ότι δεν είναι τουλάχιστον τις περισσότερες φορές καλά τα τραγούδια που παίρνουνε το όσκαρ, τις περισσότερες, αλλά στις υποψηφιότητες έχουν αγνοηθεί σπουδαία τραγούδια και που δεν ήταν απλώς σπουδαία τραγούδια και κάποιοι λένε δε σημαίνει ότι είναι ένα καλό τραγούδι και παίζει, πρέπει να παίζει ρόλο και στην ταινία. Το τραγούδι του Ντίλαν έπαιζε ρόλο και στην ταινία. Όπως και πολλά άλλα τραγούδια… Δηλαδή τι ρόλο περισσότερο έπαιζε στην ταινία το Last Dance της Donna Summer, από τα τραγούδια των Bee Gees την προηγούμενη χρονιά που αγνοήθηκαν και όταν πια ο κόσμος τρελάθηκε και έγραψαν τόσα πολλά πράγματα, τότε στα τέλη της δεκαετίας του ’70, έβαλαν την Donna Summer από την ταινία εκείνη. Τι διαφορά είχε το τραγούδι αυτό, τι ρόλο έπαιζε στην ταινία που δεν έπαιζε το How Deep Is Your Love ή δεκάδες άλλες περιπτώσεις.
Έτσι λοιπόν το πήρε το όσκαρ για ένα ωραίο τραγούδι αργότερα. Το τραγούδι ήταν από την ταινία Wonder Boys και λέγεται Things Have Changed…2000.
Things Have Changed (LP: Wonder Boys (Music from the Motion Picture) - 2000)
Positively 4thStreet (Single - 1965)
Ο τέταρτος δρόμος έχει παίξει ρόλο στη ζωή του Ντίλαν. 4th street, όσοι έχουν πάει στην Νέα Υόρκη ξέρουν ότι τέταρτος δρόμος είναι στην περιοχή του Γκρίνουϊτς Βίλατζ, εκεί που στις αρχές της δεκαετίας του ’60 είχε αναπτυχθεί μια φοβερή σκηνή ιδιαίτερα στη φολκ μουσική, αλλά και γενικότερα, με πάρα πολλά κλαμπ, σε ένα από αυτά ή σε περισσότερα για να είμαι σωστός είχε εμφανιστεί τότε ο Ντίλαν όταν είχε φύγει από τη Μινεάπολη, για να πάει στη Νέα Υόρκη. Αλλά και στη Μινεάπολη έμενε στον 4ο δρόμο.
Τώρα θα πάμε σε έναν δίσκο του 1997, που είναι πράγματι από τα πολύ καλά άλμπουμ που έβγαλε ο Ντίλαν. Είχε πάρει το βραβείο γκράμμι για άλμπουμ της χρονιάς το ’98, κάτι που θα έπρεπε να του είχε δοθεί πριν και στη δεκαετία του ’60 και το Rolling Stone το συμπεριλαμβάνει μέσα στα πεντακόσια καλύτερα όλων των εποχών. Και το λέω αυτό γιατί έχουμε φύγει πια από την εποχή του ’60 και του ’70 για να δείξουμε πόσα καλά τραγούδια έβγαζε ο Ντίλαν και στις επόμενες σχετικά πρόσφατες δεκαετίες. Το άλμπουμ ήταν το Time Out Of Mind. Ήταν ο τριακοστός δίσκος του Ντίλαν που είχε κυκλοφορήσει το φθινόπωρο του 1997. Κάντρι / Μπλουζ και αυτός ο δίσκος, απ’ όπου θα ακούσουμε το Not Dark Yet, από τα καλύτερα τραγούδια του άλμπουμ.
Not Dark Yet (LP: Time Out of Mind – 1997)
Ποταμοί κειμένων έχουν γραφτεί για τον Ντίλαν, σε όλο τον κόσμο και ιδιαίτερα στην πατρίδα του και στην Βρετανία. Ο τραγουδιστής που ήταν η φωνή της διαμαρτυρίας στη δεκαετία του’60. Και βέβαια άλλαξε, πολλά πράγματα που έκανε αργότερα ένα μέρος του κοινού του δε συμφωνούσε αλλά αυτός ούτε νοιάστηκε για το τι μπορεί να έκανε μια μερίδα από το κοινό στην στροφή του για τη θρησκεία στη δεκαετία του ’70 και άλλα πολλά που έκανε.
Έχουν κυκλοφορήσει πάρα πολλά bootleg, υπέροχα bootleg με ωραία βιβλιαράκια που αναφέρονται σε ηχογραφήσεις που είχε κάνει ο Ντίλαν κατά τη διάρκεια ’62, ‘64 και αργότερα. Όταν κυκλοφορούσαν κάποια από αυτά την προηγούμενη δεκαετία, θα έλεγα καλύτερα το 2010, είχε δώσει μία συνέντευξη στο Mojo, όπου είχε πει τότε «Δεν υπάρχει μαύρο και άσπρο, δεξιά και αριστερά, για μένα πια. Υπάρχει μόνο πάνω και κάτω και το κάτω είναι πολύ κοντά στο έδαφος. Προσπαθώ να πηγαίνω προς τα πάνω χωρίς να σκέφτομαι κοινότοπα πράγματα όπως η πολιτική.»
Από την επιστροφή του το ’75 στην CBS, Blood On The Tracks, μετά την Asylum, ένα σύντομο διάλειμμα ήταν εκείνο.
Simple Twist Of Fate (LP: Blood On The Tracks - 1975)
Και ερχόμαστε στο 2020, για ν’ ακούσουμε ένα ακόμα τραγούδι από το καινούργιο άλμπουμ, το Rough and Rowdy Ways.
Crossing The Rubicon (LP: Rough and Rowdy Ways - 2020)
Ο νέος Ντίλαν και τώρα πριν από πάρα πολλά χρόνια, το ’79, το άλμπουμ που δείχνει απόλυτα την πίστη του, είναι το άλμπουμ που είχε δημιουργήσει και αρκετές έτσι αντιφάσεις σε αρκετό μέρος του κοινού του, Slow Training Coming. Σε παραγωγή του μεγάλου Τζέρι Γουέξλερ.
Gotta Serve Somebody (LP: Slow Training Coming - 1979)
Εδώ πάμε σχεδόν σε έναν γκόσπελ δίσκο, ένα άλμπουμ με τα φωνητικά που ακούτε. Αυτό είναι ειδικότητα του Γουέξλερ γιατί τα έκανε και με την Αρίθα Φράγκλιν. Ένας δίσκος σαν να είσαι σε μία εκκλησία των μαύρων.
Λοιπόν συνέχεια αύριο. Ο Άγγελος Φιλτισάκος ήταν στον ήχο, δίπλα μου ο Δημήτρης Ζουγρής, ήταν ο Γιάννης Πετρίδης.
https://webradio.ert.gr/proto-programma/25ion2020-apo-tis-4-stis-5/
26/6/2020
Like A Rolling Stone (LP: Highway 61 Revisited - 1965)
Θέλω να μου πείτε έστω έναν καλλιτέχνη, που με απόσταση πενήντα πέντε χρόνια από αυτό το τραγούδι που ακούσαμε και αυτό που θα ακούσουμε και θα κλίσει την εκπομπή, δηλαδή το ένα είναι του ’65 και το άλλο του 2020, έχει γράψει δύο κορυφαία τραγούδια, γιατί το καινούργιο του τραγούδι είναι το κορυφαίο της χρονιάς, από το κορυφαίο άλμπουμ της χρονιάς, και αυτό εδώ είναι το κορυφαίο όλων των εποχών σύμφωνα με το Rolling Stone αλλά και πολλούς άλλους, είναι στο νούμερο ένα από τα πεντακόσια μεγαλύτερα τραγούδια που έχουν γραφτεί ποτέ και αν δεν είναι στο νούμερο ένα είναι μέσα στα δέκα πρώτα με τους Beatles και δυο τρεις ακόμα να έχουν τα υπόλοιπα στα δέκα. Το Like A Rolling Stone κυκλοφόρησε το 1965.
Σήμερα θα είμαι πολύ πιο περιορισμένος στα σχόλια γιατί είναι τέσσερα – πέντε τραγούδια που πρέπει να τα παίξω οπωσδήποτε στην εβδομάδα του Ντίλαν. Τελικά επειδή είναι τα τραγούδια αυτά μεγάλης διάρκειας δε θα είναι πενήντα τα τραγούδια θα είναι λίγο λιγότερα.
Είναι ο Γιάννης Πετρίδης στο πρώτο, η εβδομάδα του Ντίλαν ολοκληρώνεται σήμερα, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι δε θα συνεχίσουμε να ακούμε τραγούδια του και στις επόμενες εκπομπές.
Πού είμαστε τώρα; Παίξαμε το Like A Rolling Stone. Αυτό το κορυφαίο τραγούδι. Αυτός ο οργανίστας που ακούσατε ήταν ο Αλ Κούπερ.
Και τώρα θέλω να πάμε σε ένα τραγούδι, που είναι μια χρονιά πριν από αυτό. Το ’64…
Chimes Of Freedom (LP: Another Side of Bob Dylan - 1964)
Chimes Of Freedom, ένα τεράστιο τραγούδι του Ντίλαν. Γράφτηκε το 1963. Πολλοί λεν ότι γράφτηκε για την δολοφονία του προέδρου Κένεντι. Το φθινόπωρο του ’63, βγήκε το ’64. Άρα έχουμε αυτό το τραγούδι, και όχι μόνο αυτό το τραγούδια αλλά και το καινούργιο του, ν’ αναφέρονται σε αυτήν τη δολοφονία. Επίσης εδώ φαίνονται καθαρά οι επηρεασμοί που έχει από τον Ρεμπώ (Σημείωση: Αρθούρο Ρεμπώ). Μεγάλα τραγούδια για τόσο σύντομο χρονικό διάστημα. Δε θα έπρεπε να μιλάω σε αυτά τα φοβερά που μιλάει ο Ντίλαν αλλά τι να κάνουμε πρέπει ν’ ακουστεί ένα μεγάλο μέρος από το επόμενο τραγούδι. Αυτό το έχουμε ακούσει και από Byrds και U2 και Springsteen, ενώ αυτό που έρχεται είναι ένα από τα κορυφαία τραγούδια και αυτό είναι επτά λεπτά, επτάμιση λεπτά είναι από το Blonde On Blonde, το καταπληκτικό άλμπουμ.
Είναι το Visions Of Joanna, απίθανο τραγούδι του Ντίλαν από το ’66.
Visions of Johanna (LP: Blonde On Blonde - 1966)
Θα ‘θελα να ευχαριστήσω όλους εσάς για τα μηνύματα που πήρα αυτή την εβδομάδα κατά τη διάρκεια του αφιερώματος στον Ντίλαν. Μυνήματα που ήρθαν εδώ στην ΕΡΤ, στο instagram της εκπομπής, που ανεβάζουμε τα φάκελα από τα άλμπουμ του Ντίλαν, φωτογραφημένα εδώ στην ΕΡΤ. Επίσης στο facebook, στο Twitter, παντού. Θέλω να ευχαριστήσω ιδιαίτερα τον Μανώλη Βαρδή τον φίλο μας που έχει ανεβάσει για όσους ενδιαφέρονται μία λίστα στο Spotify, πιστεύω ότι θα την συμπληρώσει σήμερα, με όλα τα τραγούδια που παίξαμε από τη Δευτέρα και έτσι μπορείτε να τ΄ ακούτε και εσείς όλα αυτά τα αριστουργήματα του Ντίλαν.
Δύο τραγούδια ακόμα. Έχουμε το δεκαεπτάλεπτο από το καινούργιο άλμπουμ που είναι το επικό τραγούδι της εικοσαετίας του νέου αιώνα, το τραγούδι της χρονιάς και έχουμε ένα ακόμα που θ’ ακούσουμε τώρα και που είναι από τα σπουδαία του, λέγεται A Simple Twist Of Fate
A Simple Twist Of Fate (LP: Blood On The Tracks - 1975)
Τα τραγούδια που διάλεξα αυτήν την εβδομάδα είναι απόλυτα προσωπικές επιλογές, είναι μερικά βέβαια από τα πιο αγαπημένα τραγούδια σε ‘μένα προσωπικά του Ντίλαν. Αυτό σημαίνει βέβαια…τι κάνω στις άλλες εκπομπές; Δεν παίζω τα τραγούδια που αγαπάω; Ναι φαίνεται όμως από τον τρόπο που τα παρουσιάζω όλα αυτά τα σαράντα πέντε χρόνια εδώ ΕΡΤ, φαίνεται πια είναι αυτά, από αυτά που λέω για το κάθε τραγούδι, από αυτά που μ’ αρέσουν και που πράγματι είναι σημαντικά και τ΄άλλα που πρέπει να τα παίξω επειδή είναι επιτυχίες και νομίζω ότι οι ακροατές αυτής της εκπομπής έχουν καταλάβει ποια είναι αυτά που παίζω επειδή είμαι υποχρεωμένος να τα παίξω, μέχρι ένα όριο βέβαια, δεν παίζουμε ότι βλακεία βγαίνει και ποια είναι αυτά που μ’ αρέσουνε. Ιδιαίτερα λοιπόν σε αφιερώματα όπως εδώ αυτό του Ντίλαν, έπαιξα αυτά που ξεχωρίζω.
Πάμε στο νέο άλμπουμ, γιατί έχω μόλις τρία λεπτά να πω μερικά λόγια, γιατί είναι δεκαεπτά λεπτά το τραγούδι. Το έχουμε παίξει στην αρχή όταν κάναμε πάλι τις ζωντανές εκπομπές. Δυστυχώς τότε είχαμε τον κορωνοϊό και δεν αφιέρωσα, μια εβδομάδα ήθελα ν’ αφιερώσω στο τραγούδι, ο πιο φαύλος θάνατος, αλλά τι να κάνουμε αν βρεθεί χρόνος μες στο καλοκαίρι θα το κάνουμε. Ήθελα μια εβδομάδα μόνο για το τραγούδι. Λοιπόν για το τραγούδι, αυτά τα τραγούδια τα καινούργια, είπε ο Ντίλαν ότι «αυτό το είδος τραγουδιών έρχεται από το πουθενά. Ποτέ δε σχεδίαζα να γράψω κανένα από αυτά τα τραγούδια. Υπάρχουν συγκεκριμένες προσωπικότητες που βρίσκονται στο υποσυνείδητό μας και για τον έναν ή τον άλλο λόγο κανένα από αυτά τα κομμάτια που τιμούν ανθρώπους δε γράφτηκε σκόπιμα. Απλά προκύπτουν. Είμαι μπερδεμένος όσο και ο οποιοσδήποτε άλλος γιατί τα γράφω. Ωστόσο η λαϊκή παράδοση έχει μια μακρά ιστορία τραγουδιών αφιερωμένων σε τέτοιους ανθρώπους. Υποθέτω ότι είμαι απλώς εγκλωβισμένος σε αυτή την παράδοση.» Σε όλα τα τραγούδια του αυτός ο θεός είναι εγκλωβισμένος σε αυτή την παράδοση.
Αναφέρεται, όπως έγραψε ένας δημοσιογράφος στην Αμερική, δεν τα μέτρησα αλλά πρέπει να είναι τόσα, εβδομήντα τέσσερα ή εβδομήντα πέντε τραγούδια αναφέρονται στο τραγούδι που θ’ ακούσετε. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό, αναφέρεται σε πάρα πολλά άλλα περιστατικά. Είναι ένα τραγούδι που το έγραψε αυτός που είναι ογδόντα ετών σχεδόν σε λίγο, δεκαεπτά λεπτών και είναι όχι μόνο το τραγούδι της χρονιάς. Ένα από τα σημαντικότερα τραγούδια του νέου αιώνα για μένα από έναν τεράστιο άνθρωπο της μουσικής. Υπάρχουν πάρα πολλές αναφορές σε πάρα πολλά πράγματα της δεκαετίας του ’60 και του ’70 όπως θ’ ακούσετε. Είναι ένα στοιχειωμένο τέμπο όπως γράφτηκε. Δηλαδή είναι αυτό το επίμονο πιάνο που θ’ ακούσετε να χτυπάει έτσι επίμονα και σαν μια αναπνοή βγαίνει όλη αυτή η αφήγηση από αυτόν τον σπουδαίο παραμυθά. Έτσι όπως τα λέει. Ο Σαββόπουλος είναι ο μόνος αντίστοιχος στην Ελλάδα που θα μπορούσε να πει τέτοια τραγούδια και θα ‘θελα σε κάποια στιγμή πράγματι να βγάλει και ο Σαββόπουλος ένα τέτοιο άλμπουμ ή ένα τέτοιο τραγούδι που να μιλήσει για την ελληνική πραγματικότητα. Τι άλλο να πω; Είναι μια διήγηση γεγονότων που ξεκινάει από εκείνη την ημέρα του Νοέμβρη του ’63 με τη δολοφονία του Κέννεντυ. Κάτι ακόμα γι’ αυτό… να πω ότι το τραγούδι ήδη φιγουράρει στις λίστες με τα καλύτερα τραγούδια της χρονιάς, όσους έκαναν, του πρώτου εξαμήνου, για πολλούς είναι και το σπουδαιότερο και το άλμπουμ είναι το σπουδαιότερο του πρώτου εξαμήνου.
Νομίζω ήρθε η ώρα και αν μας μείνει μισό λεπτό θα τα πούμε στο τέλος. Νάτο αυτό εδώ είναι…
Murder Most Foul (LP: Rough and Rowdy Ways - 2020)
Όπως ένας ψάλτης, ένας κήρυκας, ο μοναδικός Ντίλαν, το τραγούδι της χρονιάς, η εποχή του αντίχριστου μόλις ξεκίνησε, « Play «Darkness» and death will come when it comes». Πολλοί κριτικοί και πολλοί στις Ηνωμένες Πολιτείες και στη Βρετανία συνδυάζουν την κυκλοφορία του τραγουδιού αυτού με την εποχή του κορωνοϊού και μια εποχή που έχει τελειώσει και ξεκινάει ήδη μια καινούργια.
Καλό Σαββατοκύριακο, ο Χρίστος Γιαννόπουλος ήταν στον ήχο, δίπλα μου ο Δημήτρης Ζουγρής.
Ήταν ο Γιάννης Πετρίδης. Πως δε θα μπορούσε να μου αρέσει αυτό το τραγούδι όταν αναφέρει και το τραγούδι της ζωής μου, άρα είναι και γι’ αυτόν ένα από τα σημαντικά τραγούδια Nature Boy του Nat King Cole.
https://webradio.ert.gr/proto-programma/26ion2020-apo-tis-4-stis-5/
Εδώ όλα τα παραπάνω τραγούδια με τη σειρά που ακούστηκαν στο αφιέρωμα
Και οι στίχοι των τραγουδιών του Ντίλαν σε ένα 70-σέλιδο ψηφιακό βιβλιαράκι, απαραίτητο συνοδευτικό του αφιερώματος.
https://drive.google.com/file/d/1dd9YddOTSAQ1daGkAlOGoSh9-J_0EanY/view?usp=sharing
