Merrell Fankhauser: Από την surf, στην folk-rock, στην ψυχεδέλεια και στην progressive rock...!

Αν το Rock 'n' Roll Hall of Fame έκανε εκλογές για τους καλλιτέχνες που εκτιμούνται περισσότερο από τους συλλέκτες σπανίων δίσκων (μην κρατάτε την ανάσα σας), ο Merrel Fankhauser θα ήταν ένας από τους πρώτους υποψήφιους. Αυτό που είναι το πιό αξιοθαύμαστο είναι ότι δημιούργησε ένα cult κοινό ανάμεσα σε λάτρεις όχι ενός αλλά αρκετών στυλ, από την surf στην folk-rock, στην ψυχεδέλεια, στην progressive rock. Για αυτούς που ποτέ δεν μελέτησαν τα ψιλά γράμματα στα συλλεκτικά περιοδικά δίσκων, δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα λήμμα σε ένα κατάλογο με μπάντες με αστεία ονόματα όπως Fapardokly, HMS Bounty και MU (προφέρεται ΄μου΄).

Fapardokly - Lila (1967)

Ποιά η σχέση, θα ρώταγε κάποιος μεταξύ του έφηβου που ηχογράφησε το πρώτο surf τραγούδι που λεγόταν "Wipe Out" στις αρχές του '60 και του κοσμικού ρόκερ που δεκαετίες αργότερα δούλευε σε τραγούδια με θέμα το να απαχθείς από ένα διαστημόπλοιο ενώ βαδίζεις μές στη ζούγκλα; Ίσως, μόνο ότι η θάλασσα, η έρημος και τα νησιά είχαν γίνει σταθερά θέματα στην δουλειά του Καλιφορνέζου, είτε παρήγαγε ορχηστρική surf rock, μερικά από τα πιό υποτιμημένα κομμάτια της folk-rock του '60 ή μυστικιστικά παράξενα πράγματα με τους MU. Θα μπορούσες να προσθέσεις ότι για όλη την παραξενιά της, η μουσική του Fankhauser είναι τόσο προσβάσιμη όσο θα μπορούσε να είναι η μουσική ενός cult rocker. Αυτό τον έφερε κοντά στην εμπορική επιτυχία πολλές φορές-και σε φευγαλέα επαφή με διασημότητες όπως ο Nilson, ο Captain Beefheart και ο George Harrison. Αλλά το όνομα του Fankhauser ποτέ δεν έκανε κλικ σε περισσότερους από μερικούς χιλιάδες αφοσιωμένους φαν.

Και πολλοί από αυτούς ίσως ξέρουν έναν μόνο Merrell Fankhauser, τον folk-psychedelic rocker των '60'ς, τον αλα Beefheart κοσμικό ρόκερ των '70'ς ή την υποσημείωση στην πρώιμη surf, αλλά όχι και τις τρεις ή ακόμα και τις δύο από τις τρεις μουσικές του προσωπικότητες. Παραδόξως η πιό κοντινή του προσπάθεια για επιτυχία συνέβη στις αρχές της 50χρονης και πλέον καριέρας του. Αρχές του '60 ο έφηβος κιθαρίστας μάθαινε την τέχνη του στο Pismo Beach στην Καλιφόρνια στην κεντρική ακτή. Επιστρατευόμενος ενώ δούλευε σε ένα βενζινάδικο από ένα τσούρμο τοπικών surfer με το όνομα the Impacts, τους έκανε να βγάλουν από το σχήμα τον τρομπονίστα τους και να ξεκινήσουν να παίζουν instrumental rock. Όταν ηχογράφησαν μερικά session για την Del-Fi Records στο Hollywood το 1962, ένα από τα θέματα ήταν το από τον Fankhauser γραμμένο "Wipe Out".

Merrell Fankhauser - Wipe Out

Τον επόμενο χρόνο ένα παρόμοιο τραγούδι από ένα γκρουπ που λεγόταν the Surfaris θα έκανε μούσκεμα (λόγω surf) τα ερτζιανά κύματα, για να γίνει ένα από τα μεγαλύτερα χιτ όλων των εποχών. Το τραγούδι αργότερα το διασκεύασαν και οι Ventures. Όμως εσείς τώρα γνωρίζετε ποιός ήταν ο δημιουργός αυτού του mega-hit. Μέχρι πρόσφατα ο Merrell έλεγε ότι οι the Impacts έκαναν demo μία άλλη version του τραγουδιού που "σέρβιραν" στους the Surfaris σαν πρωτότυπη. Η διαμάχη ποτέ δεν τακτοποιήθηκε τελικά, ιδιαίτερα καθώς η απόδοση των the Impacts, που ήταν το ομώνυμο κομμάτι του μοναδικού τους LP κυριαρχείτο από κιθάρα και σαξόφωνο και δεν ήταν τόσο ίδιο με το πιό γνωστό για τα ντραμς και την κιθάρα που υιοθέτησαν οι the Surfaris. Οι the Impacts διαλύθηκαν. Ο Fankhauser έφτιαξε μία άλλη μπάντα τους the Exiles και άρχισε να γράφει και να τραγουδάει κατά μέσο όρο pop-rock στο καλούπι των Ricky Nelson, Buddy Holly και το πρώιμο Mersey-beat. Για τους περισσότερους τέτοιους μουσικούς με μία μικρή αντιπαράθεση στα credits τους, η αυλαία θα είχε πέσει εδώ.

Εκτός του ότι η έρημος Mojave είναι ένα τοπίο που στο μεγαλύτερο μέρος του είναι τόσο άγονο από πολιτιστική καινοτομία, όσο είναι και από νερό, είχε αυτή την παράξενη τάση να τροφοδοτεί εκκεντρικές ιδιοφυίες στα '60'ς. Ίσως η έλλειψη κίνητρου καλλιέργησε αυθεντικότητα, αλλά και ο Frank Zappa και ο Captain Beefheart θήτευσαν στην περιοχή αυτή, ενώ τελειοποιούσαν την μουσική τους. Έτσι έκανε και ο Fankhauser, ο οποίος τώρα ηχογραφούσε στη μικρή δισκογραφική που διευθυνόταν από τον εκκεντρικό Glenn MacArthur, του οποίου η αληθινή αγάπη ήταν η εξόρυξη χρυσού. Στα μέσα του '60 τα τραγούδια του Fankhauser άρχισαν να δέχονται μία folk-ψυχεδελική χροιά, που ήταν παράξενη. Αν και δουλεύοντας για την Glenn Records οι πολύ περιορισμένες πωλήσεις σε μερικές χιλιάδες κόπιες στην έρημο, θα είχαν δώσει στον Merrell λίγο περισσότερο περιθώριο από αυτό που θα είχε αν είχε αναλωθεί στην μηχανή του Hollywood. Ηχογραφώντας τα φωνητικά του Merrell σε ένα πλαστικό πλεονάζον κόκπιτ από τζετ, ο MacArthur σύμφωνα με λεγόμενα του Merrell "θα έβαζε ηχώ στο δωμάτιο". Τα κομμάτια του Glenn είχαν ένα βαρύ ήχο και ο Fankhauser άρχισε να φτιάχνει εξαιρετική μελωδική αλα Byrds ποπ με μία αστρική σχεδόν αστεία αιχμή. Οι Exiles του Merrell πήγαν μέσα από μία ποικιλία πολύπλοκων αλλαγών προσωπικού αλλά είναι σίγουρο ότι δύο από τους μουσικούς, ο κιθαρίστας Jeff Cotton και ο ντράμερ John "Drumbo" French θα τελείωναν αργότερα στην μπάντα του Captain Beefheart. Μερικά από τα καλύτερα single του Glenn όπως το "Tomorrow's Girl" συνδυάστηκε με κάποιο από το νεότερο υλικό κάτω από τον αμίμητο τίτλο Fapardokly (τα αρχικά των ονομάτων των μελών).

Fapardokly - Tomorrow's Girl (1967)

Το γκρουπ επίσης είχε σύντομα αλλάξει το όνομά του στο αινιγματικό Fapardokly, που ίσως καταδίκασε το LP σε άμεσο συλλεκτικό στάτους. Πράγμα που είναι κρίμα, καθώς περιέχει μερικά τρελά διαμάντια, όπως το "Gone to Pot", σαν ένα άλλο "Eight Miles High" των the Byrds και τραγούδια που συστήνονται σαν ρολόι με κούκκο ("Mr. Clock") και σαν γυάλινος πολυέλαιος ("Glass Chandelier"), (τα ναρκωτικά ήταν το πιθανότερο να είχαν αρχίσει να επιδρούν). "Πήγα σε αυτό το folk πράγμα για κάποιο λόγο, επειδή πάντα μου άρεσαν οι Kingston Trio", λέει ο Fankhauser. "Έκαναν τέτοιες μπαλάντες που έλεγαν ιστορίες και αυτό το πήγα σε μία πιό απόμακρη προσέγγιση με τραγούδια όπως το "Lila" και το " Super Market".

Κανένας δεν θα μπέρδευε αυτούς τους ονειρικούς τόνους με αυτούς των Kingston Trio, τελοσπάντων. Το "Lila" ήταν παιγμένο με 12-χορδη, αντάξιο των καλύτερων τραγουδιών των the Byrds και το "Super Market" ήταν μία θολή μίξη εμπορικής μελωδίας που μπαίνει σε αεροπλάνα (συμπληρωμένη με τρομπέτα) και ψυχεδελικά ξόρκια για το κορίτσι του τραγουδιστή που την πίεζε να μην σκέφτεται να φύγει και να αφήσει τις αποσκευές της πίσω. Τα 12 κομμάτια του άλμπουμ συνέδεαν υλικό αρκετών χρόνων, συνεισφέροντας σε μία σχιζοφρενική ποιότητα που κάνει το γκρουπ να μοιάζει ακόμα πιό παράξενο από ότι στην πραγματικότητα είναι. Το ένα λεπτό μιμούνταν τον Ricky Nelson και το εφηβικό χτυποκάρδι, το επόμενο αναστέναζαν για αστρικά ταξίδια ("Gone to Pot"). H κιθάρα κυμαινόταν από γρήγορο ροκαμπίλυ μέχρι σε μερικές από τις πιό στοιχειωτικές γραμμές 12-χορδης αλα Roger McGuinn. Μόνο 1000 κόπιες τυπώθηκαν. Το 1980 το άλμπουμ αυτό είχε γίνει ένα από τα πιό συλλεκτικά της rock του '60, στοιχίζοντας περισσότερο των $500 για να έχει κάποιος μία γνήσια mint (του κουτιού), όπως λέγεται κόπια.

Fapardokly - Gone to Pot (1967)

Οι Fapardokly ωστόσο δεν βρήκαν δικό τους κοινό στον καιρό τους. Το 1968 ο Fankhauser ηγούνταν μία νέας μπάντας των HMS Bounty, η οποία αποφάσισε να κάνει μία επίθεση στο Hollywood κάνοντας ένα συμβόλαιο με την Uni. Αποτέλεσμα ήταν ένα ομώνυμο άλμπουμ, που θα γινόταν όλο, τόσο κοινό για τα πρότζεκτ του Merrell: ενθουσιώδεις έπαινοι από όσους το είχαν ακούσει, σχεδόν ανύπαρκτη διανομή του και μία γρήγορη επικράτηση σε στάτους σχεδόν θρυλικής σπανιότητας. Ήταν πράγματι μία εντελώς αξιόλογη ποπ-ψυχεδελική ιστορία, που στα καλύτερά της έβρισκε το γκρουπ να τεντώνεται προς το ψυχεδελικό μέρος της ζυγαριάς. Ενώ ήταν ικανός να δημιουργεί μάλλον στάνταρ εμπορική Καλιφορνέζικη rock, η μούσα του Fankhauser έμοιαζε να είναι στους διαστημικούς, λυρικά ασύλληπτους τόνους, στους οποίους έδινε ανθρώπινη διάσταση με την νοσταλγική, αέρινη φωνή του. To "A Visit with Ashiya" (με σιτάρ) και το "Madame Silky" ιδιαιτέρως, είναι δύο από τους καλύτερους υποτιμημένους με Ινδικές επιρροές τόνους της περιόδου και το "Ice Cube Island" επιδεικνύει την ικανότητα του ασυνήθιστου ταιριάσματος λυρικών απεικονίσεων του Fankhauser.

Merrell Fankhauser & His HMS Bounty - A Visit with Ashiya (1968)

Δεν ήταν αρκετό να κρατήσει τους HMS Bounty από την διάλυσή τους το 1969, ωστόσο. O Fankhauser πήρε την ευκαιρία του στην εμπορική αγορά με ένα παράξενο με γεύση mariachi single του "Everybody's Talkin", με την καλύτερη ομάδα από session μουσικούς του LA, αλλά η version του φίλου του Nilsson "το έκανε σκόνη" στην αγορά. Εκείνο τον καιρό ωστόσο, ο ήχος του Merrell γινόταν πολύ πιό blues. Ένας υπαινιγμός αυτού μπορεί να ακουστεί στο τελευταίο single των HMS Bounty "I'm Flying Home".

Fapardokly - Glass Chandelier (1967)

Περισσότερο αποφασιστικά θα άρχιζε να γυρίζει με τον Captain Beefheart που επιστράτευσε τον ιδιοφυή κιθαρίστα Jeff Cotton. Στον Beefheart θυμάται ο Fankhauser "θα καθόμασταν όλη την νύχτα γράφοντας τρελά τραγούδια και παίζοντας άγρια, παράξενη μουσική. Κλείδωνε διάφορα μέλη του γκρουπ στο σπίτι. Σε διάφορους χρόνους είχαν προσπαθήσει να δραπετεύσουν. Επειδή θα έμεναν κλειδωμένοι στο σπίτι ηχογραφώντας υπό την επίβλεψη του Don (Captain Beefheart). Και θα άρχιζαν να φαίνονται χλωμοί. Δεν θα αναγνωρίζονταν στην όψη μετά από αυτό". Έτσι όταν ο Fankhauser και ο Cotton άρχισαν να παίζουν μαζί στην δική τους μπάντα, "ήταν κάτι που πείραξε τον Don. Είχε δύσκολες ώρες να κρατάει μαζεμένη την μπάντα του εκείνες τις μέρες, επειδή τα πράγματα είχαν αγριέψει.

Θα πέταγαν στο Βέλγιο ή κάπου αλλού να κάνουν μία συναυλία και μετά θα γύριζαν για να μείνουν στο σπίτι κάνα εξάμηνο δουλεύοντας ένα άλλο άλμπουμ και τέτοια πράγματα. Κάποιοι δεν ήξεραν ούτε ποιός είναι ο πρόεδρος της Αμερικής. Ήταν σαν να βρίσκονταν σε νεκροφάνεια εκεί". Και ο Fankhauser και ο Beefheart λαχταρούσαν τον Cotton για τους ασυνήθιστους ήχους που πετύχαινε με slide στην κιθάρα. Ο Cotton, ένας μη πότης, θα πήγαινε σε καταστήματα ποτοποιίας απλά για να δοκιμάσει μπουκάλια από ουίσκι με το μικρό του δάχτυλο σε αναζήτηση για μπουκάλια που θα απέδιδαν τα καλύτερα slide. Έτσι ο καλός Captain, παραδέχεται ο Fankhauser "ενοχλήθηκε λίγο όταν ο Jeff ήθελε να γυρίσει πίσω να παίξει μαζί μου ξανά. Είπε ΄Ο τύπος είναι φαινόμενο της rock. Είναι πιθανόν το λιγότερο ο τρίτος καλύτερος κιθαρίστας στον κόσμο τώρα για το συγκεκριμένο του στυλ΄. Το τι έκανε ο Jeff με slide κιθάρα ήταν κάτι που ακόμα δεν έχω ακούσει κάποιον άλλο να κάνει". Σύμφωνα με τον Fankhauser πήρε ένα μακρύ χρόνο διαπραγματεύσεων στο "Magic Bathroom" του Beefheart, πριν ο Captain παραιτηθεί από τις απαιτήσεις του για τα ταλέντα του Cotton. Με τους πρώην Exiles Larry Willey στο μπάσο και Randy Wimer στα ντραμς οι MU σχηματίστηκαν, παίρνοντας σαν έμπνευση την μυθική βυθισμένη ήπειρο του Ειρηνικού .

Merrel Fankhauser & His Band - On Our Way to Hana (1982)

Όπως θα μαντέψατε η φιλοσοφία της μπάντας γινόταν πιό μυστικιστική και spiritual σε φύση για την ώρα. Ο Fankhauser και ο Cotton έγραφαν πολύ παραγωγικά. Το μοναδικό άλμπουμ που κυκλοφόρησαν στην ζωή του γκρουπ, (MU, 1972), ήταν ένα είδος σύγκρουσης ανάμεσα στον Beefheart, τους Grateful Dead και τους Crosby, Stills & Nash. Τέτοια ονόματα που έπεσαν μόλις, δεν απεικονίζουν βεβαίως τον μη κατηγοριοποιήσιμο χαρακτήρα της μουσικής, ο οποίος ήταν συνδυασμός των slide του Cotton, φυλετικών ρυθμών, απρόσμενων γυρισμάτων από straight σε jazz τζαμαρισμάτων, τροπικό περιβάλλον και πληθωρικές αρμονίες.

MU - Blue Form (1971)

Το σάλπισμα που καλούσε σε ενοποίηση των χίπις ίσως προκαλούσε γκριμάτσες τώρα, αλλά μουσικά οι MU ήταν ανάμεσα στα πιό εκλεπτυσμένα και ασυνήθιστα γκρουπ στα τέλη της ψυχεδελικής περιόδου. Ελάχιστοι άνθρωποι έξω από το underground Λος Άντζελες άκουσαν το άλμπουμ αυτό και το γκρουπ πήρε τις κοσμικές του πεποιθήσεις σοβαρά αρκετά για να μετακομίσει στο Maui μετά την κυκλοφορία του. Περισσότερο υλικό ηχογραφήθηκε στο σπίτι της μπάντας στην ζούγκλα με εξοπλισμό που άφησαν οι Quicksilver Messenger Service πίσω (μία γεννήτρια που παρείχε ρεύμα). Το γκρουπ απροσδόκητα διαιρέθηκε όταν ο Cotton και ο Wimer αποφάσισαν να γίνουν Χριστιανοί και να επιστρέψουν στην Καλιφόρνια. Οι ηχογραφήσεις ουσιαστικά ξεχάστηκαν από τον Fankhauser μέχρι το 1980, όταν με μία μαχαίρα διέσχισε την ζούγκλα για να τις βρει στο εγκαταλειμένο, ερειπωμένο σπίτι μόλις λίγα μέτρα από ένα νερόλακκο που θα τις έκανε άχρηστες αν έμεναν κι άλλο εκεί.

MU - Nobody Wants to Shine (1971)

Πολύ από το υλικό που ήταν πολύ γλυκύτερο και σε πιό τροπικό ύφος από το original LP των MU, τυπώθηκε για πρώτη φορά σε διάφορες δισκογραφικές συλλεκτών την δεκαετία του '80. Ο Fankhauser είχε απορροφήσει μεγάλη δόση από τον παλμό του Maui ως τότε-στην πραγματικότητα οι MU ήταν παραλίγο διάσημοι εκεί, παρουσιάζοντας ό,τι ο Merrell πιστεύει πως ήταν το δεύτερο μόλις rock κονσέρτο στο νησί (το πρώτο ήταν το 1970 από τον Hendrix). Με το κορίτσι του τότε, βιολονίστρια Mary Lee, o Fankhauser επέστρεψε στην Καλιφόρνια στα μέσα του '70 για να ηχογραφήσει ένα σόλο LP, σε ένα είδος ενημερωμένης, πιό ενδιαφέρουσας έκδοσης Crosby, Stills & Nash.

Merrell Fankhauser & Mary Lee - Some of Them Escaped it All (1980)

Αν και ο παραγωγός ενδιαφερόταν να βάλει τον δίσκο με την Dark Horse του George Harrison, τελείωσε σαν ακόμα ένα σπάνιο αντικείμενο. Στα τέλη του '70 ο Fankhauser θα ενδιαφερόταν περισσότερο για την αναζήτηση αποδείξεων για την χαμένη ήπειρο στα νησιά της Χαβάης, όπως επίσης για τις μελέτες στον Θιβετιανό Βουδισμό (το 1975 χρίστηκε Βουδιστής μοναχός από έναν Θιβετιανό Λάμα). Ο χρόνος έχει ένα μυστήριο τρόπο να γαντζώνεται στα αινίγματα της rock, ωστόσο, καθώς ο τραγουδοποιός βρέθηκε στις αρχές του '80, όταν εντοπίστηκε στο Maui από αφοσιωμένους Γερμανούς συλλέκτες δίσκων πρόθυμους να εκδώσουν κάποιο από το υλικό του. Εν αγνοία του Fankhauser, ένα cult κοινό είχε αναπτυχθεί γύρω από τη δουλειά του ιδιαιτέρως στην Ευρώπη. Ένα bootleg από το LP των Fapardokly εμφανίστηκε στην Αγγλία αρχές του '80, ακολουθούμενο τα επόμενα χρόνια από επανεκδόσεις των περισσοτέρων ηχογραφήσεων από το '60 και το '70.

Fapardokly - The Music Scene (1967)

Μία καρδιακή προσβολή πάνω στην σκηνή στα τέλη του '80 δεν τον σταμάτησε από το να δημιουργεί περιοδικά άλμπουμ. Το 1996 δούλευε πάνω σε ένα διπλό CD rock όπερα, με τίτλο Return to MU, γύρω από την χαμένη ήπειρο που ποτέ δεν σταμάτησε να ψάχνει. Καθισμένος στο Hollywood το 1985, πολύ μακριά από την MU ή ότι απομένει από αυτή, ο Fankhauser δίνει μία ιδέα για την αποτυχία του να έλξει ένα μεγάλο κοινό, όσο και για την διάρκεια της καλύτερής του μουσικής. "Ήμουν πάντοτε ένας από αυτούς που δεν θέλουν να ακούσουν ράδιο. Επειδή εκεί (στο ράδιο) πολύ σύντομα κάτι σε παρασύρει και ασυναίσθητα κάνεις κάτι (σε μουσική) που ήδη έχει γίνει. Αυτός είναι κι ο λόγος που ο Captain Beefheart θα έκανε αυτά που έκανε. Θα προσπαθούσε να κρατήσει όλους τους μουσικούς του έξω από κάθε τι άλλο, όπου θα έπαιρνε κάτι το διαφορετικό. Κάνω το ίδιο πράγμα. Βλέπεις ζώντας στην έρημο, ζώντας στον ωκεανό, πηγαίνοντας στο Maui προσπαθείς να μείνεις έξω από αυτό, ώστε να μην γεμίσεις με κοινοτυπίες ασυναίσθητα".

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ο Merrell Fankhauser συνέχισε να ηχογραφεί περιστασιακά με φίλους συμπεριλαμβανομένων του John Cipollina (Quicksilver Messenger Service) και αργότερα με τον Ed Cassidy από τους Spirit, με τον οποίο έφτιαξαν και μπάντα. Εδώ από το DVD 'TIKI LOUNGE' Vol 1 (1991), με τον θρυλικό Nicky Hopkins. Στην κιθάρα και φωνητικά ο υιός του, Tim Fankhauser.

Merrell Fankhauser & Band / Nicky Hopkins - Lucille

ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ ΔΙΣΚΟΓΡΑΦΙΑ

Με τους Fapardokly

Fapardokly (1967, Sundazed)

Πιθανόν το περισσότερο υποτιμημένο folk-rock άλμπουμ, που περιλαμβάνει 12-χορδη και πρώιμη ψυχεδέλεια.

Με τους Merrell Fankhauser & His HMS Bounty

Merrell Fankhauser & His HMS Bounty (1968, Sundazed)

Πιό συνεπές από το Fapardokly, αν και όχι τόσο εκκεντρικά εμπνευσμένο. Ωστόσο σε όποιον έχει πιό ποπ ακούσματα που παραπέμπουν σε Buffalo Springfield, the Byrds και άλλες τέτοιες μπάντες του '60 από το Λος Άντζελες, θα του αρέσει.

Με τους MU

MU (1972, Sundazed) / 2xCD comp. reissue (1997, Sundazed)

Ένα ψυχεδελικό progressive, σχεδόν αριστούργημα, με μία fusion από blues, χίπικο μυστικισμό και ρυθμούς ζούγκλας, που ακούγεται όπως λίγα από αυτήν την εποχή ή οποιαδήποτε άλλη. Η επανέκδοση του CD της Sundazed είναι η απόλυτη συλλογή των MU.

ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ