Ταλέντο, εύρος φωνής, τεχνική, συναίσθημα. Κάποιες ερμηνείες αξίζουν την αμέριστη προσοχή μας, καθώς μεταφέρουν εικόνες και καταστάσεις με τόσο αφοπλιστικό τρόπο που γίνονται δικές μας σαν να φωτογραφίζονται προσωπικές μας ιστορίες. Ο χαμηλός φωτισμός ενδείκνυται για να συγκεντρωθεί το μυαλό μας και να τις αφουγκραστούμε καλύτερα, ίσως και με ένα ποτό. Άλλωστε, είναι να τις… «πιείς στο ποτήρι».
Αναζητήσαμε 15+2 από τις πιο υποδειγματικές ερμηνείες, μέσα από έξι δεκαετίες μουσικής. Θα ξεκινήσουμε από τη δεκαετία του ‘10 και θα γυρίσουμε πίσω το χρόνο, για να καταλήξουμε σε αυτή του ‘60.
Marc Antony – El triste (2010)
Παρόμοιο «κράτημα» ανδρικής φωνής είθισται να ακούμε στην όπερα. O σπουδαίος Αμερικανός τραγουδιστής, μουσικός και παραγωγός της λάτιν δεν απέκτησε τυχαία το δικό του αστέρι στο Walk of Fame του Χόλυγουντ το 2023. Με δεινότητα ερμήνευσε μία μελαγχολική ισπανόφωνη Νο.01 επιτυχία στο Μεξικό του 1970, που τραγούδησε πρώτος ο José José, από τους πιο καταξιωμένους λάτιν καλλιτέχνες με παγκόσμια αναγνώριση κυρίως τη δεκαετία του ’70 και του ’80.
Αφού το διασκεύασε πρωτίστως η γνωστή Αμερικανίδα Vikki Carr το 1972 και ο κορυφαίος Ισπανός τενόρος Placido Domingo το 1982, ο Marc Antony του έδωσε νέα διάσταση το 2010 ερμηνεύοντάς το σε υψηλότερη τονικότητα από την πρωτότυπη εκδοχή. Προσέθεσε ακόμα περισσότερο «χρώμα», αποδίδοντας τους πονεμένους στίχους σαν να τους βίωνε ο ίδιος. Με διπλή κορύφωση, στο 2:54, και κυρίως από το 3:54 ως το τέλος του σχεδόν 5,5 λεπτών διάρκειας τραγουδιού, θαυμάζουμε με πόση άνεση «ανεβαίνει» τις νότες σαν να μην έχουν τελειωμό.
Adele – Rolling in the deep (2010)
Έχει χαρακτηριστεί μία από τις σπουδαιότερες τραγουδίστριες της Μεγάλης Βρετανίας. Το 2010, η 22χρονη τότε Αγγλίδα ερμηνεύτρια κυκλοφόρησε τον δεύτερο δίσκο της “21”, ο οποίος χρειάστηκε μόλις τρεις μέρες για να γίνει πλατινένιος στη χώρα της και να αναδειχθεί ο μακροβιότερος στη συγκεκριμένη κορυφή των τελευταίων 40 ετών. Είναι η μοναδική καλλιτέχνης, από το 1964 και τους Beatles, που κατάφερε να έχει δύο τραγούδια στο Τοπ 5 των σινγκλς και δύο άλμπουμ στο αντίστοιχο Τοπ 5 την ίδια εβδομάδα.
Αξιοπρόσεκτη η απόδοση της Adele στο “Rolling in the deep”, σε δικούς της στίχους. Αποτελεί ένα από τα τραγούδια με τις υψηλότερες ψηφιακές πωλήσεις όλων των εποχών, φιγουράροντας στην πρώτη πεντάδα με 20,64 εκατομμύρια. Μπήκε στο βιβλίο των ρεκόρ Guiness το 2013 ως το ψηφιακό σινγκλ με τις μεγαλύτερες πωλήσεις της χρονιάς στις Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ το ίδιο έτος κέρδισε το ένα από τα δύο Ivor Novello Awards που τέθηκε υποψήφιο. Οι ψηφιακές του πωλήσεις το πιστοποίησαν οκτώ φορές πλατινένιο στην Αμερική το 2013, ενώ πέντε στην Αγγλία το 2025, συγκεκριμένα στις 26 Μαΐου.
Christina Aguilera – Ain’t no other man (2006)
Στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του ’90 εμφανίστηκε στο μουσικό προσκήνιο η εν λόγω Αμερικανίδα τραγουδίστρια, καταφέρνοντας πανάξια να αποδειχθεί ως μία από τις σημαντικότερες φωνές του νέου αιώνα. Στο “Ain’t no other man” του 2006, όπου συμμετείχε στη δημιουργία του, μας προετοίμασε από την αρχή ότι θα κινηθεί σε υψηλές νότες, κάτι που διατήρησε μέχρι το τέλος. Στο εντυπωσιακό κράμα των ποπ, φανκ και R&B ήχων, με σόουλ και τζαζ πινελιές, έδωσε μια αξιοζήλευτη ερμηνευτική παράσταση. Το άθροισμα των φυσικών του πωλήσεων και του streaming το ανέδειξε διπλά πλατινένιο στην Αμερική, ενώ χρυσό στην Αγγλία.
Jennifer Hudson – And I’m telling you I’m not going (2006)
Μια καλή φωνή αποδίδει ευκολότερα στις χαμηλές νότες. Η πραγματική δυσκολία βρίσκεται στις υψηλές, δεν αρκούν μόνο οι τεχνικές, εκεί δείχνει την πραγματική αξία της. Η παραμονή σε αυτές και μάλιστα για διάρκεια είναι χάρισμα που εξελίσσεται με την πάροδο του χρόνου, την εμπειρία. Ανατριχιαστική η ερμηνεία της Αμερικανίδας τραγουδίστριας και ηθοποιού. Στα τελευταία δύο λεπτά «απογειώνεται» αναδεικνύοντας το εύρος των φωνητικών της δυνατοτήτων, μας κάνει να νιώθουμε ότι θα «σπάσουν» οι χορδές της.
Η Jennifer Hudosn το απέδωσε στην ταινία “Dreamgirls” το 2006, όπου πρωταγωνιστούσε μαζί με τον Jamie Foxx, την Beyonce και τον Eddie Murphy. Το μιούζικαλ, που βασίζεται στην ομότιτλη θεατρική παράσταση του Μπρόντγουεϊ το 1981, κέρδισε δύο Όσκαρ, ένα εκ των οποίων απονεμήθηκε στην ίδια για τον Β' Γυναικείο Ρόλο. Η εκτέλεσή της στο φιλμ είναι ακόμα πιο εκρηκτική, πιο θεατρική από αυτή που ηχογραφήθηκε για το υποψήφιο για Grammy σάουντρακ.
Celine Dion – All by myself (1996)
Ουκ ολίγες οι υποδειγματικές ερμηνείες της. Η σύνθεση αρχικά γνώρισε επιτυχία από τον Eric Carmen το 1975, ο οποίος συμμετείχε στη γραφή του, φτάνοντας στο Νο.02 στην Αμερική και στο Νο.12 στην Αγγλία. Η σπουδαία ντίβα το διασκεύασε αριστουργηματικά το 1996, σε παραγωγή του καταξιωμένου παραγωγού David Foster. Μαζί της γνώρισε μεγαλύτερη επιτυχία στην Αγγλία, Νο.06, ενώ στην Αμερική μπορεί να έφτασε ως το Νο.04, δύο λιγότερες θέσεις από την αρχική εκδοχή, παρέμεινε όμως για τρεις εβδομάδες στην κορυφή του Adult Contemporary Chart και πιστοποιήθηκε χρυσό με μισό εκατ. αντίτυπα.
Στην αποκορύφωσή του, στο 2:43, η Celine Dion είναι άκρως εντυπωσιακή, διατηρώντας την απόλυτη ισορροπία της φωνής της σε τόσο υψηλές νότες και μάλιστα για 10 δευτερόλεπτα.
Whitney Houston – I will always love you (1992)
Η φωνή της Αμερικής, όπως έχει χαρακτηριστεί, ανήκει δίχως αμφιβολία σε εκείνες που έχουν δώσει ερμηνείες για σεμινάριο. Το 1992, το διαμαντένιο και πολυπλατινένιο σάουντρακ της ταινίας “Ο Σωματοφύλακας”, όπου πρωταγωνιστεί στο πλάι του Kevin Costner, παραμένει μέχρι σήμερα το εμπορικότερο στην ιστορία της μουσικής ξεπερνώντας τα 45 εκατ. αντίτυπα παγκοσμίως. Κομμένο και ραμμένο στα μέτρα της Whitney, από τις δεκατρείς συνθέσεις που το αποτελούν οι ένδεκα περιέχουν στίχους, με τις έξι από αυτές να είναι ερμηνευμένες από την ίδια.
Η Dolly Parton έβγαλε μια περιουσία δίνοντας τα δικαιώματα του “I will always love you”, που έγραψε και τραγούδησε πρώτη το 1974. Έγινε η «ναυαρχίδα» του σάουντρακ, πάμπολες οι βραβεύσεις του, όπως και οι χώρες που κατέκτησε εμπορικά. Λέγεται ότι η απαιτητική ερμηνεία δημιούργησε αιμάτωμα στις φωνητικές χορδές της Whitney. Της πρότειναν να υποβληθεί σε επέμβαση, αλλά δεν δέχτηκε γιατί η φωνή της θα γινόταν πιο ένρινη. Κόβεται η ανάσα μας ακούγοντας πως κρατά τη δική της για 14 δευτερόλεπτα στις υψηλές νότες, στο 3:10.
Mariah Carrey – I don’t wanna cry (1991)
H δακτυλοδεικτούμενη ποπ μουσική, ως μη ποιοτικό είδος, έχει λυτρωθεί από ερμηνείες σαν αυτή. Η Αμερικανίδα ντίβα παίζει στα «δάχτυλα» τις νότες, αποδεικνύοντας ότι η λέξη και έννοια pop, συντομία του popular, επειδή είναι δημοφιλής δεν σημαίνει ότι παράγει λιγότερο αξιόλογο έργο. Μόλις 21ετών στο ντεμπούτο της άλμπουμ το 1990, παραθέτει εξαιρετικά δείγματα της μεγάλης έκτασης της φωνής της, τις λεγόμενες οκτάβες. Μέσα σε μόλις οκτώ χρόνια πορείας κατάφερε να κυκλοφορήσει συλλογή με επιτυχίες της που έγιναν Νο.01, ώστε να την τιτλοφορήσει “#1’s”.
Το “I don’t wanna cry” κυκλοφόρησε το 1991 και σάρωσε στο αμερικανικό ραδιόφωνο, κατακτώντας την κορυφή της χώρας της και επτά ακόμη κατηγορίες του Billboard. Ήταν το τέταρτο συνεχόμενο Νο.01 της σινγκλ στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Sarah Brightman & Michael Crawford – The phantom of the opera (1987)
Ένα συγκλονιστικό μιούζικαλ δεν θα μπορούσε παρά να έχει ένα αντίστοιχο μουσικό θέμα. Η ομότιτλη θεατρική παράσταση, σε μουσική του χαρισματικού Andrew Lloyd Webber, συνδέθηκε άρρηκτα με τη φωνή του Michael Crawford που πρωταγωνίστησε τόσο στο Μπρόντγουεϊ όσο και στο Γουέστ Έντ. Με τη Sarah Brightman αποτέλεσαν το πρώτο ζευγάρι που ερμήνευσε ονειρικά την αξέχαστη οπερετική σύνθεση, τον Σεπτέμβριο του 1986. Άλλωστε στην όπερα αποδεικνύεται η ολοκληρωτική αξιοποίηση των φωνητικών χορδών αφού δεν υπάρχουν τεχνάσματα, όπως οι ψεύτικες κορώνες.
Για την ιστορία, το περιβόητο μιούζικαλ “Το φάντασμα της όπερας” ξεκίνησε στο Λονδίνο το 1986, ενώ στη Νέα Υόρκη το 1988. Για τα αμερικανικά θεατρικά δεδομένα κατέχει την μεγαλύτερη διάρκεια ζωής. Τον Απρίλιο του 2023 έριξε αυλαία στο Μπρόντγουεϊ, μετά από 35 χρόνια και 14.000 παραστάσεις. Στην τελευταία παράσταση το «πρωτότυπο» φάντασμα στοιχειώθηκε, και όχι μόνο αυτό. Η Βρετανίδα σοπράνο Sarah Brightman ήταν παρούσα, όχι όμως και ο ομοεθνής της Michael Crawford που δήλωσε ασθενής λόγω οδοντικού χειρουργείου. Το οξύμωρο είναι ότι απουσίασε και ο πρωταγωνιστής του αμερικανικού θιάσου Ben Crawford, απλή συνωνυμία με τον Michael, που δήλωσε επίσης ασθενής, από μικροβιακή λοίμωξη και τον αντικατέστησε ο Laird Mackintosh.
Ανάμεσα σε τόσους «μασκοφόρους» και σοπράνο πρωταγωνίστριες, μεγαλύτερη εμπορική επιτυχία γνώρισε το ντουέτο της Brightman με τον Steve Harley, το οποίο δισκογραφήθηκε πρώτο το 1986 και έφτασε στο Νο.11 της Αγγλίας. Πιο καθηλωτικό ερμηνευτικά θεωρούμε αυτό της Brightman με τον Crawford. Το παρουσίασαν πρώτοι στο σανίδι την ίδια χρονιά, αλλά κυκλοφόρησε το 1987. Αξίζει να δείτε το “Φάντασμα της όπερας” στο His Majesty’s Theatre του Λονδίνου, είναι εμπειρία ζωής.
a-ha – Take on me (1985)
Όλοι το έχουμε ακούσει, σκεφτήκαμε όμως ποτέ πόσο εξαιρετικά δύσκολη είναι η ερμηνεία του Morten Harket; Ειδικά για ανδρική φωνή, οι νότες που πιάνει στο ρεφραίν είναι… άπιαστες. Αν επιχειρήσετε να το τραγουδήσετε καραόκε, τότε θα καταλάβετε πραγματικά τον μεγάλο βαθμό δυσκολίας. Ηχογραφήθηκε αρχικά το 1982, με διαφορετικούς στίχους και τίτλο “Lesson One”. Δύο χρόνια αργότερα τροποποιήθηκε μουσικά, στιχουργικά και κυκλοφόρησε ως “Take on me”. Παρόλα αυτά, το νορβηγικό συγκρότημα το είδε να μην προχωρά στην Ευρώπη, απέτυχε παταγωδώς στην Αγγλία, ενώ στη χώρα του έφτασε μέχρι το Νο.03.
Επανακυκλοφόρησε το 1985, δύο φορές στην Αγγλία, με υψηλότερη θέση το Νο.02, όπου παρέμεινε για τρεις εβδομάδες. Την ίδια χρονιά, στην παρθενική του κυκλοφορία στην Αμερική, την κατέκτησε, έχοντας καθοριστική υποστήριξη από το καινοτόμο βίντεο κλιπ. Τα «ζωντανά» σκίτσα με το μολύβι είναι μια μέθοδος που λέγεται rotoscoping. Κέρδισε έξι από τα οκτώ βραβεία που ήταν υποψήφιο στα MTV Video Music Awards το 1986. Έγινε Νο.01 σινγκλ στην Ευρώπη, χρυσό στην Αγγλία από φυσικές πωλήσεις που ξεπέρασαν το μισό εκατ. αντίτυπα, ενώ τετραπλά πλατινένιο από τις ψηφιακές. Ενθουσίασε δικαίως και την Ελλάδα, Νο.01 ραδιοφωνική επιτυχία. Ούτε οι ίδιοι a-ha δεν φαντάζονταν ότι μετά το ανεπιτυχές ξεκίνημα της σύνθεσης, το βίντεο κλιπ θα ξεπεράσει το 1 δις προβολές το 2020.
Barbra Streisand with Barry Gibb – What kind of fool (1981)
Δυο σπουδαίες φωνές σ’ ένα από τα ωραιότερα ερωτικά τραγούδια όλων των εποχών. Το έγραψε ο Barry Gibb των ανεπανάληπτων Bee Gees, μαζί με τον βραβευμένο με Grammy συνθέτη και παραγωγό Albhy Galuten. Υποδειγματικός ο τρόπος που αποχωρίζεται η μία φωνή την άλλη, καθώς και αυτός που ενώνονται στην κοινή τους ερμηνεία. Η γυναικεία χροιά είθισται να κλέβει την παράσταση, σε σχέση με την ανδρική. Η Streisand το επιβεβαιώνει δίνοντας απογειωτική παράσταση, κρατώντας την αναπνοή της για 13 δευτερόλεπτα στο 3:06, σε αδιανόητα υψηλό τονικά σημείο. Άλλωστε διαθέτει την πιο άρτια τεχνικά φωνή στην ιστορία της μουσικής. Κυκλοφόρησε το 1981, φτάνοντας στο Νο.01 στην Αμερική, στην κατηγορία Adult Contemporary.
David Bowie – Wild is the wind (1976)
Αξιοπρόσεκτη η πρωτότυπη εκδοχή του Johnny Mathis το 1957, για την ομότιτλη ταινία της ίδιας χρονιάς με πρωταγωνιστές τον Anthony Quinn και την Anna Magnani. To δραματικό φιλμ ήταν υποψήφιο για τρία Όσκαρ, ένα από αυτά για το «Καλύτερο Πρωτότυπο Τραγούδι». Μεταξύ άλλων, η Nina Simone το απέδωσε με μοναδικό τρόπο ζωντανά το 1959, ο George Michael παρουσίασε μια αισθαντική ακουστική προσέγγιση το 1999, ενώ η ερμηνεία του David Bowie το 1976 του έδωσε άλλη οντότητα τόσο μουσικά όσο και ερμηνευτικά. Χαρακτηριστικό το σημείο 10 δευτερολέπτων, από το 2:00 ως το 2:10, σαν ένα ξέσπασμα που βγήκε μέσα από την ψυχή του.
Queen – Bohemian rhapsody (1975)
Επική σύνθεση που εισήχθη στο Grammy Hall of Fame το 2004 και μια από τις σημαντικότερες όλων των εποχών. Παρέμεινε στο Νο.01 της Αγγλίας για εννέα εβδομάδες το 1975 και έξι ακόμη το 1991, όταν απεβίωσε ο πολυτάλαντος Freddie Mercury. Είναι σημαντικό να παρατηρήσουμε πως το παρουσίασε ο εμβληματικός ηγέτης των Queen, καθώς και τον τρόπο με τον οποίο χρωμάτισε τη λέξη “Mama”, διαφορετικά κάθε φορά, στον εκάστοτε τόνο. Δεν θα σταθούμε στις φωνές των υπολοίπων μελών του συγκροτήματος. Αν όμως πρέπει να αναφέρουμε μία ακόμη, είναι αυτή της κιθάρας του Brian May που κατασκεύασε ο ίδιος, αφού «ούρλιαξε» για τα καλά.
Shirley Bassey – The greatest performance of my life (1972)
Η επιλογή της Ουαλής περσόνας μεταξύ των πιο συγκλονιστικών ερμηνειών είναι το πιο εύκολο. Το δύσκολο, είναι ποιο τραγούδι της να επιλέξουμε. Η ταύτιση της υποδειγματικής εκτέλεσης με τη δυνατότητα των φωνητικών χορδών και το συναίσθημα με το δραματουργικό στοιχείο που επιτάσσουν οι στίχοι γίνονται ένα, στο τραγούδι του 1972. Αξέχαστη η στιγμή που «λυγίζει» η φωνή της, στο 2:37. Ζει κάθε λέξη που λέει, από την πρώτη ως την τελευταία, φροντίζοντας να τις εισπράξουμε σαν να συμβαίνει σε εμάς.
Tom Jones – I’m a fool to want you (1969)
Μπορεί να έχει τη στάμπα της θρυλικής Billie Holliday από το 1958, στη σύνθεση και στους στίχους συμμετέχει ο Frank Sinatra που το ερμήνευσε το 1957, ένα μήνα μετά τον Billy Eckstine, η εκτέλεση όμως του Tom Jones το 1969 είναι το «κάτι άλλο». Χρωμάτισε κάθε θλιμμένο στίχο βιώνοντάς τον, ηχογραφώντας ακόμα και την «πικραμένη» ανάσα του, με πιο χαρακτηριστική αυτή στο 1:39. Συνυπολογίστε στα παραπάνω ότι ήταν στην πρώτη πενταετία της καριέρας του, χωρίς την εμπειρία σύμμαχο. Εμφατική απόδοση, ταλέντο και κατάθεση ψυχής.
Τζένη Βάνου – Ξέχασες (1968)
Αριστουργηματική ερμηνεία από μια «δική» μας φωνή, το 1968. Εκείνο το καλοκαίρι διοργανώθηκε το 1ο Διεθνές Φεστιβάλ Ελαφράς Μουσικής Ολυμπιάς στο Παναθηναϊκό Στάδιο. Συμμετείχαν 17 χώρες με 32 τραγούδια, ανάμεσά τους η Ελλάδα με 8 συνθέσεις. Η Ευγενία Βραχνού, έγινε γνωστή ως Τζένη Βάνου, αποθεώθηκε με το “Ξέχασες”. Παρόλο που το κοινό χειροκροτούσε ακόμα και κατά τη διάρκειά του, η 16μελής κριτική επιτροπή με πρόεδρο τον συνθέτη Κώστα Γιαννίδη το αδίκησε. Κυκλοφόρησε σε 45άρι δίσκο το 1968, ενώ το 1976 συμπεριλήφθηκε σε συλλογή με επιτυχίες της από άλλη δισκογραφική εταιρία με τίτλο “Ξέχασες και το περίμενα”. Οι στίχοι είναι της Κικής Σεγδίτσα και η μουσική του Ανδρέα Οικονόμου.
Είναι άξια θαυμασμού πώς ανεβοκατεβαίνει τις νότες, η σταθερότητά της στις υψηλές που είναι και το πιο δύσκολο, καθώς και ο τρόπος που μεταφέρει τη φωνή της στις χαμηλές αξιοποιώντας στο έπακρο τη δυναμική των χορδών της. Λέγεται ότι η τεράστια Shirley Bassey είχε προτείνει στην Τζένη Βάνου να κυκλοφορήσουν κοινό δίσκο.
