Μάνος Χατζιδάκις: “Όταν συνηθίζεις το τέρας, αρχίζεις να του μοιάζεις. Δυστυχώς συνηθίσαμε το πρόσωπο του τέρατος”...

Ο Εμμανουήλ (Μάνος) Χατζιδάκις γεννήθηκε στην Ξάνθη στις 23 Οκτωβρίου 1925 και απεβίωσε στην Αθήνα στις 15 Ιουνίου 1994, σε ηλικία 68 ετών.

Υπήρξε ένας κορυφαίος Έλληνας ποιητής και συνθέτης και θεωρείται ο πρώτος που κατάφερε να συνδέσει με το έργο του την λόγια μουσική με την λαϊκή μουσική παράδοση. Το έργο του έχει μείνει ως κειμήλιο στην ελληνική ιστορία και σήμερα αναγνωρίζεται ως κλασσικό. ‘Η μεγαλύτερη μουσική ιδιοφυία της Ελλάδας’ όπως έχει χαρακτηριστεί, κέρδισε το 1960 το βραβείο Όσκαρ, για το τραγούδι του ‘Τα παιδιά του Πειραιά’ από την ταινία του Ζιλ Ντασέν ‘Ποτέ την Κυριακή’.

Το τραγούδι αυτό μάλιστα, συμπεριλαμβάνεται στα 10 εμπορικότερα τραγούδια του 20ου αιώνα. Τα αποφθέγματά του, όπως και τα τραγούδια του, έχουν μείνει αναλλοίωτα στον χρόνο, παρά τον θάνατο του σπουδαίου αυτού μουσικοσυνθέτη.

Ας δούμε μερικά μόνο από τα αποφθέγματα, που διατύπωσε με τόσο ξεχωριστό τρόπο ο Μάνος Χατζιδάκις.

“Μερικοί κύριοι νομίζουν ότι είμαστε συνάδελφοι”.

“Η μουσική χρειάζεται 3 πράγματα. Τέχνη, τεχνική και βιώματα. Χωρίς αυτά δε γίνεται να γράψεις μουσική”.

“Δύο είναι οι εχθροί της πολιτικής και του πολιτισμού: ο λαϊκισμός και ο ελιτισμός”.

“Η δόξα είναι επιταγή που δεν πρέπει να εξαργυρώσεις σε χρήμα. Παίρνεις χρήμα, χάνεις τη δόξα”.

“Όταν συνηθίζεις το τέρας, αρχίζεις να του μοιάζεις. Δυστυχώς συνηθίσαμε το πρόσωπο του τέρατος”.

“Είσαι η πιο ερωτική κωφάλαλη που πέρασε ποτέ απ’ το ελληνικό θέατρο – από κάθε, ίσως θέατρο”.(προς την Έλλη Λαμπέτη, σχετικά με το ρόλο της στο θεατρικό έργο “Σάρα, τα παιδιά ενός κατώτερου Θεού”, 1981)

“Τώρα που ζω με τον εαυτό μου βαθειά κι απόλυτα, θέλω να μάθω ο ίδιος ποιος υπήρξα, τι σκέφτηκα, πώς έζησα και τι είναι αυτό που συνθέτει την μελλοντική μου απουσία“. (σημείωμά του στο δίσκο “Αθανασία”)

“Αδιαφορώ για την δόξα. Με φυλακίζει μες στα πλαίσια που καθορίζει εκείνη κι όχι εγώ”.
“Λένε πως οι καλλιτέχνες είναι είτε κομμουνιστές είτε ομοφυλόφιλοι. Εγώ πάντως δεν είμαι κομμουνιστής…”

“Οι εκ παραδόσεως αρσενικοί φροντίζουν να είναι ακριβείς στα ραντεβού τους με τους φίλους τους”. (επίπληξη στον Βασίλη Βασιλικό)

“Ο,τι έχω ιερό: Να περιφρονώ τις συνήθειες των πολλών, τη λογική του κράτους και την «ηθική» των συγγενών μου. Να αγαπώ με πάθος τους κυνηγημένους, τους ανορθόδοξους και τους αναθεωρητές”.

“Ποτέ δεν πρόκειται να τελειώσει η ανθρώπινη περιπέτεια αλλά και η ανθρώπινη ευπιστία. Πάντα ο άνθρωπος θα πιστεύει πως τα όνειρά του θα δικαιωθούν. Αλλά και πάντα θα αγνοεί πως ο ίδιος καταστρέφει τα όνειρά του με το να ξυπνά κάθε πρωί. Κάθε πρωί κι όχι για πάντα, μια και μόνη φορά”.

“Η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει: Πάντα μ’ απασχολούσε το γνωστό εμβατήριο όσες φορές τ’ άκουγα. Έλεγα μέσα μου, τι άραγες εννοεί; Σκέφτηκα, σαν κάτι να φωτίστηκε μέσα μου, εφόσον η Ελλάδα δεν πεθαίνει ποτέ, πάει να πει πως και ποτέ δεν θα αναστηθεί”.

“Δε μ’ αρέσει η αναμνησιολογία, την απεχθάνομαι. Είναι χειρότερη κι από μνημόσυνο. Τι πάει να πει “μνημόσυνο”; Κάποιον που δεν θυμάμαι και μια δεδομένη στιγμή, καθορισμένη, οφείλω να τον θυμηθώ”.