Ευάγγελος Παπανούτσος: » Ο πανικός μπροστά στο θάνατο ευτελίζει τον αγώνα της ζωής.»
Αξιοσημείωτα από το βιβλίο «Πρακτική Φιλοσοφία» του Ε.Π. Παπανούτσου
– …από ανία μπορεί να πεθάνει κανείς, από τρέλα όχι.
– Ψυχαγωγία έγινε η πολυφαγία, η πολυποσία, η ακολασία.
– Μην ταυτίζετε τον έρωτα με την επιθυμία∙ η επιθυμία είναι απαίτηση της ζωτικότητας σας, η ικανοποίησή της θα σας ανακουφίσει∙ ο έρωτας αποκαλύπτεται στο πνεύμα, με αυτόν θα ολοκληρωθεί η ύπαρξή σας.
– Ο έρωτας είναι κάτι άλλο, πολύ πιο βαθύ και δύσκολο: κατάφαση αλλά και υπέρβαση της επιθυμίας, πόθος και πλήρωση ολόκληρης της ύπαρξης, που προϋποθέτει πνευματική ωριμότητα.
– Μην προσπαθήσετε ν΄αποσπάσετε την αγάπη με μέσα ανέντιμα από το πρόσωπο που σας έχει γοητέψει ο έρωτας δεν εκβιάζεται∙ γίνου άξιός του, για να σου δοθεί.
– Είναι λάθος να νομίσουμε ότι εάν επιμείνουμε, πιέσουμε, κάνουμε πιο συστηματικά την «πολιορκία» μας, θα κατακτήσουμε το είδωλό μας. Η τακτική αυτή ίσως να είναι αποτελεσματική στο επίπεδο της επιθυμίας, όχι και στο επίπεδο του έρωτα.
– Ο έρωτας μοιάζει με την ελευθερία σε τούτο: ότι είναι ένα προνόμιο που πρέπει διαρκώς ν΄αποδείχνεις στην πράξη – ότι το αξίζεις.
-Γιατί ο αληθινός έρωτας είναι ένα αέναο παρόν, όχι παρελθόντος αναμνήσεις. Υπάρχει μόνο ως μια διαρκώς ανανεωμένη κατάκτηση. Και κερδίζεται με τις θυσίες που απαιτεί μια νίκη ακριβή. Έτσι δίνεται στον άνθρωπο κάθε είδος ευτυχίας.
-Το γάμο νοθεύει η συναλλαγή και ο εγωισμός.
-Του γάμου έπαθλο είναι το «παιδί». Πρίν το διεκδικήσει άφησε το δεσμό που ίδρυσες να δοκιμαστεί από το χρόνο, και από τις αναπόφευκτες δυσχέρειες της κοινής ζωής. Γιατί αν ο δεσμός κοπεί, το «παιδί»θα είναι το πρώτο θύμα της κακοτυχίας και της μωρίας των γονέων.
– Η επιθυμία αναγκαία αλλά όχι επαρκής συνθήκη για τον έρωτα∙ αυτός την περιέχει αλλά και την υπερβαίνει.
– Η επιθυμία υφαίνει σχέσεις απρόσωπες (εξισώνει «προ τα κάτω»), ο έρωτας προσωπικές(διαφοροποιεί «προς τα άνω»).
– Τη φιλία διαλύουν η ιδιοτέλεια, ο φθόνος, η αντιζηλία. – Μεγάλος εχθρός της: η καχυποψία.
– Τι είναι η φιλία; «Εύνοια», φυσικά – λέγει ο Αριστοτέλης∙ να έχεις δηλαδή καλές διαθέσεις απέναντι σ΄έναν άνθρωπο, να αισθάνεσαι στοργή γι αυτόν, να επιζητείς τη συντροφιά του και να θέλεις την ευτυχία του.
– Το έργο του ζώου δεν γίνεται ποτέ επάγγελμα∙ μόνο το έργο του ανθρώπου γίνεται επάγγελμα. Όσο κι αν στην κυψέλη και στην μερμηγκοφολιά υπάρχει κατανεμημένη εργασία και ειδίκευση ορισμένων ατόμων (ή ομάδων) σε ορισμένους τύπους εργασίας, ούτε η μέλισσα ούτε το μερμήγκι μπορούν ν΄αποκτήσουν συνείδηση, επίγνωση της σημασίας του έργου που εκτελούν για την κοινότητά τους.
– Το επάγγελμα σχηματίζει τον άνθρωπο, τον φτιάχνει.
– Χαρακτηριστικό γνώρισμα του δούλου είναι η (οικονομική και ψυχολογική) αποσύνδεσή του από ορισμένη μορφή εργασίας και η χρησιμοποίησή του όχι μόνο σε πολλά αλλά και σε ευτελή έργα – με συνέπεια την αδιαφορία προς το ποιόν και το αποτέλεσμα της παραγωγικής του δραστηριότητας, καθώς και προς την κοινωνική σημασία της. Έτσι ο δούλος ξεπέφτει στη θέση του οργάνου, της μηχανής. (και για να μείνει μονίμως εκεί, ο εργοδότης τον κρατεί σε χαμηλό κοινωνικό και πνευματικό επίπεδο).
– Όλα μπαίνουν πια στην ίδια μοίρα: το υλικό, το εργαλείο και ο άνθρωπος…
– …υπάρχουν άνθρωποι αποτυχημένα μέσα στα πλούτη και επιτυχημένα χωρίς πλούτη.
– Σημασία έχει αυτό που θα γίνεις να το απαιτήσεις με την ικανότητα και την αρετή σου. Και να το αγαπάς και να το τιμάς, να σου γεμίζει τη ζωή, να το χαίρεσαι με αυτή την εσωτερική χαρά που δίνει η σωστή σχέση του ανθρώπου με την κοινωνία. Εάν το επάγγελμα που θα κάνεις ικανοποιεί μόνο τη ματαιοδοξία σου ή υπηρετεί μόνο το στενό υλικό συμφέρον σου, θα είσαι ένας άνθρωπος αποτυχημένος και δυστυχής.
– Όση περιουσία κι αν έχεις, μπορείς με τον δύστροπο και κακό χαρακτήρα σου να κάνεις αβίωτη και τη δική σου ζωή και τη ζωή των άλλων.
– Αξιοπαρατήρητο μάλιστα είναι τούτο: ότι όσο πιο επαναστάτης είναι κανείς στα νιάτα του, τόσο καταλαβαίνει στα γεράματά του την αξία του αποκτημένου. Και όσο συντηρητικός είναι στα νιάτα του, τόσο λιγότερο εκτιμά την παράδοση στα γεράματά του.
– Ο πανικός μπροστά στο θάνατο ευτελίζει τον αγώνα της ζωής.
– Ο θάνατος καταλύει αυτή την εφήμερη αθλιότητα και μας βυθίζει πάλι μέσα στο αιώνιο και αδιαφοροποίητο «παν». Όσο νωρίτερα λοιπόν έρχεται, τόσο το καλύτερο. Και για τούτο ο φρόνιμος δεν περιμένει το φυσικό τέλος, αλλά αρχίζει την νέκρωση του σώματος ξεριζώνοντας την «ορμή της ζωής» με την άσκηση που είναι ένα είδος πρόγευσης του θανάτου, θάνατος πριν από το θάνατο.
– Πόθος αθανασίας, έφεση και επιδίωξη αιωνιότητας είναι για τον Έλληνα σοφό η ουσία και η δικαίωση της ζωής, η βαθειά και αξερίζωτη ορμή που σε όλη την κλίμακα των έμβιων όντων εξωτερικεύεται με τον έρωτα.
– Η αρετή δεν είναι καθόλου φτηνή αρχοντιά – αγοράζεται με το αίμα μας.
