Από τον Θοδωρή Φαχουρίδη
Υπήρχε αγαπητοί φίλοι ισχυρίζονται κάποιοι μια εποχή που οι κατάλογοι επιτυχιών των τραγουδιών ήταν ο καθρέφτης των προτιμήσεων του κοινού, αλλά όχι πια. Διαβάζοντας συχνά πυκνά απόψεις για περί του περιεχομένου των σύγχρονων διάφορων hit parades και του τρόπου δημιουργίας τους, άλλοτε απλά αφοριστικές και άλλοτε εμπεριστατωμένες έχω καταλήξει στην αντίθετη άποψη.
Οι καιροί έχουν σίγουρα φέρει νέες συνήθειες στον τρόπο που έρχεται ο ακροατής σε επαφή με τη μουσική του σήμερα αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι έχει πάψει να την απολαμβάνει. Τι και αν ο σημερινός εικοσάρης δεν έχει ακούσει ίσως ποτέ του το ζεστό ήχο του βινυλίου, πόσο μάλλον να απολαύσει την τέχνη των εξωφύλλων και το δέσιμο όταν έρχεσαι σε επαφή με το φυσικό προϊόν. Το mp3 ίσως να είναι το μόνο format που έχει αποθηκευμένη μουσική αλλά αυτό δεν αποκλείει να πέρασε ώρες με συντροφιά την αγαπημένη του μουσική, διαβάζοντας, , διασκεδάζοντας με τους φίλους του ή οδηγώντας. Ρωτήστε έναν έφηβο αν τα ραπ τραγούδια δεν του προκαλούν μια ευφορία, οι στίχοι και ο ήχος τους αν δεν είναι αφορμή για παθιασμένες ακροάσεις. Το ότι οι μεγαλύτεροι νιώθουν τουλάχιστον άβολα με τις απαντήσεις που θα πάρουν δεν είναι κάτι που συμβαίνει πρώτη φορά. Κάποτε στη θέση του ραπ ήταν το ροκ, η ντίσκο, το πανκ, το rock and roll. Το ότι οι ρυθμοί της ζωής είναι ολοένα και γρηγορότεροι δεν μπορούσε επίσης να μην επηρεάσει και την κατανάλωση της μουσικής που είναι ένα κομμάτι της κοινωνίας. Πάντα ήταν έτσι άλλωστε.
Όσο ν αφορά τον τρόπο δημιουργίας των καταλόγων, αν κάποιος δει την πορεία που έχουν ακολουθήσει τα μεγαλύτερου εκτοπίσματος charts τα τελευταία 80 χρόνια θα διαπιστώσει ότι βρίσκονταν πάντα σε εγρήγορση οι αρμόδιοι για το πώς να το κάνουν αυτό με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη αντικειμενικότητα. Πρώτος διδάξας από τον Ιανουάριο του 1936 το αμερικανικό περιοδικό Billboard, https://drive.google.com/openid=12sZoR67MaSASr6_q_GOSNRCwGN33whhf .
Ο αγώνας για τη συλλογή πληροφοριών είναι μια ενδιαφέρουσα ιστορία. Από τα airplays των ραδιοφώνων, στα ringtones και από τη τηλεφωνική συλλογή πληροφοριών για παραγγελίες πωλήσεων, στις πληροφορίες μέσω ταχυδρομείου και μοτοσικλετιστών κούριερ, έως την αυτόματη καταμέτρηση μέσω του barcode του φυσικού προϊόντος και στην άυλη διακίνηση στην εποχή του ιντερνέτ. Φανταστείτε πόσο αρχαία είναι η εποχή που η δημοτικότητα των συνθέσεων μετριόταν με τις παρτιτούρες που πουλιόντουσαν, και πόσο ξεπερασμένο θα ήταν σήμερα να λέγαμε ότι οι επιτυχίες είναι μόνο οι αγορές φυσικού προϊόντος όταν η μουσική έχει μεταβεί σταδιακά από τις ψηφιακές πωλήσεις στο σημερινό κυρίαρχο streaming. Στο μέλλον ποιος ξέρει τι θα λαμβάνεται υπόψη, μπορεί η αγορά ολογραμμάτων των ερμηνευτών για να σου τραγουδούν στο σαλόνι του σπιτιού σου…
Για την πορεία ενός καταλόγου επιτυχιών στο πέρασμα των χρόνων διάλεξα την περίπτωση της Γαλλίας. Σε μια χώρα με τεράστια μουσική παράδοση οι λίστες με τα Νο1 τραγούδια του Γαλλικού καταλόγου των σινγκλ είναι ένα ενδιαφέρων ταξίδι στο χρόνο. Από τα μέσα της δεκαετίας του ‘50 έως και το 2018 σας προτείνω να κάνετε μια περιήγηση ανάμεσα από μοναδικές ερμηνείες, με τις τάσεις να αλλάζουν καθώς περνάνε τα έτη, χρονιά με τη χρονιά. Ποιος μπορεί να αμφισβητήσει ότι αν μη τι άλλο τα κορυφαία τραγούδια αποτυπώνουν τις μουσικές προτιμήσεις της χώρας σε διάστημα 7 δεκαετιών. Νομίζω ότι είναι ενδιαφέρον να ακούει κάποιος τις αλλαγές από τη μεγάλη αιγύπτιoιταλίδα καλλονή Dalida έως τα δείγματα από την ακμάζουσα και ενδιαφέρουσα γαλλική έκδοση της σύγχρονης ραπ μουσικής σκηνής. Σίγουρα δεν είναι μόνο αυτά αλλά λένε μια όμορφη ιστορία. Πήρα το θάρρος επίσης να σας ετοιμάσω και λίστες με δικά μου αγαπημένα γαλλικά τραγούδια κορυφής από την κάθε δεκαετία. Σε κάποιες δεκαετίες οι λίστες των ερμηνευμένων στην πολυαγαπημένη γλώσσα της χώρας τραγουδιών είναι πλουσιότερες από κάποιες άλλες. Πιστεύω ότι και αυτό αποτελεί δείγμα των καιρών αλλά και της παγκοσμιοποίησης της κατανάλωσης της μουσικής που αφήνει ολοένα και μικρότερες χαραμάδες για τοπικές ιδιομορφίες/προτάσεις. Στην περίπτωση της Γαλλίας, μιας από τις μεγαλύτερες αγορές παγκοσμίως για τη μουσική, ηχητικά η κορυφή του καταλόγου των τραγουδιών συμβάδιζε συχνά με τους ήχους των ΗΠΑ και της Αγγλίας.
Ειδικά από τα τέλη του 70 αυτό είναι περισσότερο από εμφανές.
Η ιστορία μας ξεκινάει δειλά από το φθινόπωρο του 1955 και τον μηνιαίο κατάλογο της Le Figaro για την περιοχή του Παρισιού στην αρχή τουλάχιστον, η έκδοση θα διαρκέσει μέχρι τα τέλη του 1961. Λίγο αργότερα μηνιαίες πωλήσεις δίσκων μετρήθηκαν στον κατάλογο του περιοδικού Music Hall (1955 – 1959) συνυπολογίζοντας και τα παιξίματα των ραδιοφώνων και των τζουκ μποξ. Τον Ιούνιο του ‘61 για πρώτη φορά δημοσιεύεται λίστα με τα δημοφιλέστερα τραγούδια της Γαλλίας στο περιοδικό Billboard, αμφιβόλου προελεύσεως. Ο οργανισμός σφυγμομέτρησης της κοινής γνώμης (IFOP) επιμελούταν αναφορές με τις επιτυχίες στην Γαλλία μέχρι τα τέλη του Οκτωβρίου του 1984. Έκτοτε ο οργανισμός SNEP (Syndicat National de l'Édition Phonographique) παρουσιάζει το επίσημο τσαρτ της Γαλλίας και τα πράγματα έχουν σχετικά σταθεροποιηθεί με τη χώρα να έχει μια κοινής αποδεκτής αξιοπιστίας λίστα επιτυχιών.
Τα Νο1 τραγούδια της δεκαετίας του ’50
https://drive.google.com/open?id=1ABj8Mn2QSg5WRU9lUCyB4h7zo50JNb_s
Η μελαχρινή τότε Dalida είναι η κυρίαρχος της περιόδου 55-59 με 48 εβδομάδες παραμονής στην κορυφή κυρίως λόγο της μεγάλης της επιτυχίας Bambino, διασκευή στο ιταλικό τραγούδι Guaglione. Ακολουθεί η βελγίδα ηθοποιός Annie Gordie με 37 εβδομάδες και με αρκετή διαφορά η Lucienne Delyle και το αμερικάνικο ντουέτο των αδελφών Kalin με 18 εβδομάδες. Η rock and roll εποχή έρχεται στην κορυφή της χώρας με το φωνητικό γκρουπ των Platters και το Only You.
Ορίστε η δικιά μου πρόταση από τα γαλλόφωνα δημοφιλή τραγούδια αυτής της περιόδου:
Τα Νο1 τραγούδια της δεκαετίας του ’60
https://drive.google.com/open?id=1_sbnWlhwmR9pTq3XolwKk-Zh7WXQgz-t
Ο Salvatore Adamo έμεινε στην κορυφή τις περισσότερες εβδομάδες με 61, o απόλυτος ροκ σταρ της χώρας ο Johnny Hallyday με 53, o κύριος διασκευή, Richard Anthony 34 και ο Claude François 25 που ίσως τον συναντούσαμε και αργότερα στην πεντάδα αν δεν έφευγε ατυχώς το 1978.
… και 60 επιλογές, Νο1 γαλλικά τραγούδια από τα ‘60ς, που και στην περίπτωση της Γαλλίας ξεχωρίζει από τις υπόλοιπες.
Τα Νο1 τραγούδια της δεκαετίας του ’70
https://drive.google.com/open?id=1xtySYkkK84dZKkNw8XWBkJYz5PxCatPE
Η δεκαετία «ανήκει» σε έναν από τους πιο πετυχημένους ερμηνευτές της χώρας, στον Michel Sardou με 41 εβδομάδες στο Νο1, ακολουθεί ο πρόωρα αποχωρήσας οικιοθελώς Mike Brant με 34, για δεύτερη συνεχόμενη δεκαετία ο Johnny Hallyday με 31, η Sheila με 23 και ο Joe Dassin με 16.
Για σχεδόν τρεις ώρες γαλλικού τραγουδιού …
Τα Νο1 τραγούδια της δεκαετίας του ’80
https://drive.google.com/open?id=1bqZZxLAUn8Gzz4AXQhHlnAg99SuCs_xa
Για πρώτη φορά από το 1955 μια αγγλόφωνη τραγουδίστρια / ης έχει την κορυφή με τις περισσότερες εβδομάδες παραμονής στο Νο1 στο συγκεκριμένο τσαρτ της Γαλλίας για μια δεκαετία. Αυτό μάλιστα η Kim Carnes το πέτυχε με μόλις ένα τραγούδι. Η πρώτη θέση δεν είναι η μόνη που «χάθηκε» μια που ακολουθεί ένας αμερικάνος, ο Glen Medeiros με την επιτυχία δύο συνθέσεών του με 14 εβδομάδες. Τη θέση ο χαβανέζος τη μοιράζεται με την προγενέστερη κάτοχο της νεαρότερης φωνής που έφτασε στο Νο1 της χώρας την Elsa (Lunghini) με την οποία είχε και ένα νούμερο 1 ντουέτο. Τρίτοι, δύο γαλλικά γκρουπ, οι Images και το ντουέτο και one hit wonder των Licence IV με 13 εβδομάδες.
Οι καιροί αλλάζουν, τα σύνθι και το Mtv επηρεάζουν τον ήχο, οι αγγλόφωνες επιτυχίες αυξάνονται και το καλάθι μοιραία με αγαπημένα γαλλικά τραγούδι μικραίνει…
Τα Νο1 τραγούδια της δεκαετίας του ’90
https://drive.google.com/open?id=1b1rqLLx-_sXebHcaeK3UAzG3bYv4dzv6
Ένας άγγλος και μια καναδέζα στρογγυλοκάθισαν στην κορυφή περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον στα ‘90ς. Ο sir Elton και η Celine Dion με 26 εβδομάδες και από τρία τραγούδια έκαστος. Ο νεότερος όλων Jordy, ανέβηκε για πρώτη φορά στο Νο1 το 1992, τότε μόλις τεσσάρων χρονών και έμεινε για 19 εβδομάδες με δύο τραγούδια στη διάρκεια της δεκαετίας. Μαζί του ένας γερμανός, ο Lou Bega, με μια επιτυχία 50 ετών του κουβανού Pérez Prado διασκευασμένη. Λίγο πιο κάτω ο François Feldman με 17 όπως και η σύμπραξη από το μιούζικαλ «Η Παναγία των Παρισίων» των Patrick Fiori, Daniel Lavoie και Garou.
Τα πράγματα γίνονται λίγο καλύτερα για να επιλέξει κάποιος από γαλλικά Νο1 τραγούδια σε σχέση με το ναδίρ των ‘80ς.
Τα Νο1 τραγούδια της δεκαετίας των ’00s
Από τον Ιούνιο του 2005 ξεκινούν οι κατάλογοι και με τις ψηφιακές πωλήσεις ξεχωριστά. Η λίστα που ακολουθεί εστιάζεται μόνο στις φυσικές πωλήσεις. Βέβαια ο ολοένα αυξανόμενος ρυθμός downloading θα ξεπεράσει τα νούμερα των παραδοσιακών πωλήσεων κυρίως μετά το 2009. Αυτό και σωστά έστω και με μια μικρή καθυστέρηση θα οδηγήσει στο να ενωθούν οι δύο κατάλογοι από τα τέλη του Ιανουαρίου του 2011.
https://drive.google.com/open?id=1tJOKNZOVLEtgPtlt6VtlO6W7nOJ3Fu_4
Το φαινόμενο των διαγωνισμών ταλέντου χτυπάει κέντρο και στην τηλεθέαση αλλά και στην κορυφή και των γαλλικών τσαρτ και δη αυτού των τραγουδιών. Οι εκδόσεις του Star Academy 1 έως και 5 επισκέπτονται την κορυφή για 30 εβδομάδες στη δεκαετία, για τις χρονιές 2001 έως και 2005. Με τη βοήθεια της τηλεόρασης το ραπ για πρώτη φορά έχει το δημοφιλέστερο όνομα της δεκαετίας με όρους παραμονής στο Νο1. Ο λόγος για τους Fatal Bazooka που με τις συνεργασίες τους φτάνουν τις 20 εβδομάδες. Ο καναδός Garou είναι ο δεύτερος μετά τον John Hallyday που για δύο δεκαετίες βρίσκετε στις πρώτες θέσεις της λίστας, αυτή τη φορά με 19 εβδομάδες. Ένας εικονικός βάτραχος ακολουθεί σε μια από τις πιο ατυχές στιγμές του καταλόγου διαχρονικά με 18 εβδομάδες και τις πρώτες θέσεις συμπληρώνουν οι Philippe d'Avilla, Damien Sargue & Gregori Baquet από το μιούζικαλ Roméo et Juliette: de la Haine à l'Amour με 17 εβδομάδες.
Τα Νο1 τραγούδια της δεκαετίας του ’10
Μένει βέβαια μια ακόμη χρονιά, αυτή που διανύουμε, για να ολοκληρωθεί και αυτή η περίοδος αλλά είπα να τη συμπεριλάβω με τα στοιχεία μέχρι και το τέλος του 2018. Το 2015 εμφανίζεται ο ξεχωριστός κατάλογος με τα streaming και λίγο αργότερα σωστά αφού είναι η κυρίαρχη τάση από το 2018 ο κατάλογος φυσικών/ψηφιακών πωλήσεων και streaming γίνεται ενιαίος.
https://drive.google.com/open?id=1GcCnKnzjRVYddl7EhUvB1X8ED70-gA15
Ο Pharrell Williams είναι ο «ηγέτης» με 38 εβδομάδες στο Νο 1, ο Ed Sheeran δεύτερος με 22, η Adele με 21 μαζί με Stromae και ο Bruno Mars με 13. Πρώτη φορά χωρίς κάποιο γάλλο καλλιτέχνη δηλαδή…
Όμορφα μουσικά λουλούδια ανθίζουν ακόμα οπότε…
