Zώα υπό εξαφάνιση: 600 είδη που σήμερα θεωρείται ότι δεν κινδυνεύουν βρίσκονται στην πραγματικότητα υπό απειλή

Περί τα 600 είδη ζώων βρίσκονται λανθασμένα αυτή τη στιγμή στην κατηγορία εκείνων που δεν κινδυνεύουν με εξαφάνιση στην Κόκκινη Λίστα των Απειλούμενων Ειδών! Παράλληλα, περισσότερα από 100 άλλα είδη για τα οποία μέχρι σήμερα δεν υπήρχαν αρκετά στοιχεία πιθανότατα ανήκουν επίσης στην κατηγορία των απειλούμενων ειδών. Αυτό δείχνει μια νέα, συστηματική και πιο ενδελεχής προσέγγιση σχετικά με τον κίνδυνο εξαφάνισης που αντιμετωπίζουν διαφορετικά είδη της πανίδας του πλανήτη μας.

Η νέα μέθοδος αποτίμησης του κινδύνου εξαφάνισης ειδών αναπτύχθηκε από τον Λούκα Σαντίνι, ειδικό στην Οικολογία στο Τμήμα Περιβαλλοντικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Ράντμπουντ στο Ναϊμέχεν της Ολλανδίας, και τους συνεργάτες του και παρουσιάστηκε στην επιθεώρηση «Conservation Biology». Στη μελέτη συνεργάστηκαν επίσης ο Κάρλο Ροντίνι, διευθυντής του προγράμματος καταγραφής των θηλαστικών για την Κόκκινη Λίστα, και ο Στιούαρτ Μπούτσαρτ, επικεφαλής επιστήμονας του BirdLife International που παρέχει στην Κόκκινη Λίστα τα στοιχεία σχετικά με τα πτηνά της Γης.

Με βάση τη νέα μέθοδο οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι 20% από 600 είδη τα οποία μέχρι σήμερα δεν είχαν καταφέρει να συμπεριλάβουν στην Κόκκινη Λίστα οι επιστήμονες που τη συντάσσουν, πιθανότατα απειλέίται με εξαφάνιση. Επίσης, 600 είδη που ως τώρα θεωρούνταν ότι δεν κινδυνεύουν βρίσκονται υπό απειλή. «Ολα αυτά υποδεικνύουν ότι απαιτείται επειγόντως επαναξιολόγηση της λίστας των απειλούμενων ειδών» ανέφερε ο δρ Σαντίνι.

Η Κόκκινη Λίστα

Πώς συντάσσεται όμως η Κόκκινη Λίστα; Ανά κάποια χρόνια εξειδικευμένοι ερευνητές διερευνούν εθελοντικά την κατάσταση διατήρησης των διαφορετικών ειδών ζώων της Γης. Τα αποτελέσματα καταγράφονται στην Κόκκινη Λίστα των Απειλούμενων Ειδών της Διεθνούς Ενωσης Προστασίας της Φύσης (International Union for Coservation of Nature, IUCN), η οποία περιλαμβάνει πέντε κατηγορίες κινδύνου εξαφάνισης – από την κατηγορία που προκαλεί τη λιγότερη ανησυχία ως αυτήν των σοβαρά απειλούμενων ειδών. Η κατηγοριοποίηση βασίζεται σε δεδομένα όπως η κατανομή των ειδών και το μέγεθος του πληθυσμού τους. «Παρότι αυτή η διαδικασία είναι άκρως σημαντική για τη διατήρηση των ειδών, συχνά οι ειδικοί έχουν στα χέρια τους περιορισμένα δεδομένα ώστε να εφαρμόσουν τα κριτήρια σχετικά με τα περισσότερα από 90.000 είδη που αυτή τη στιγμή καλύπτει η Κόκκινη Λίστα» σημείωσε ο δρ Σαντίνι και προσέθεσε: «Είναι συχνό το φαινόμενο τα δεδομένα αυτά να είναι παλιά ή ανακριβή επειδή ορισμένα είδη που ζουν σε πολύ απομακρυσμένες περιοχές δεν έχουν μελετηθεί επαρκώς. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε λανθασμένη κατηγοριοποίηση ειδών ή στο να μην εμπεριέχονται κάποια είδη καθόλου στην αποτίμηση».

Η νέα μέθοδος

Ετσι ο ειδικός στην Οικολογία και οι συνεργάτες του σχεδίασαν τη νέα μέθοδο που παρέχει στους επιστήμονες της Κόκκινης Λίστας επιπρόσθετες ανεξάρτητες πληροφορίες οι οποίες μπορούν να βοηθήσουν σε καλύτερη αξιολόγηση της κατάστασης των ειδών. Αυτή περιλαμβάνει πληροφορίες από χάρτες κάλυψης γης οι οποίοι δείχνουν πώς η κατανομή των ειδών έχει αλλάξει με την πάροδο του χρόνου. Οι πληροφορίες αυτές συνδυάζονται με στατιστικά μοντέλα προκειμένου να υπολογιστούν επιπρόσθετες παράμετροι όπως η ικανότητα των ειδών να μετακινούνται στο «κατακερματισμένο» τοπίο που δημιουργεί η χρήση γης.

Η καινούργια προσέγγιση έχει ως στόχο να λειτουργήσει επικουρικά στις «παραδοσιακές» μεθόδους που χρησιμοποιούνται για την ανανέωση της Κόκκινης Λίστας. Σύμφωνα με τον δρα Σαντίνι «το όραμά μας είναι η μέθοδός μας να αυτοματοποιηθεί σύντομα ώστε τα δεδομένα να ανανεώνονται σε ετήσια βάση περιλαμβάνοντας νέες πληροφορίες για την κάλυψη γης. Ετσι η προσέγγισή μας μπορεί να επιταχύνει τις διαδικασίες και να παράσχει ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης δείχνοντας τα είδη που πρέπει γρήγορα να επαναξιολογηθούν».