Η προκοινωνική συμπεριφορά
Η προκοινωνική συμπεριφορά είναι η εθελοντική πράξη που αποσκοπεί στην ωφέλεια ή βοήθεια άλλων, εκδηλώνεται με μοίρασμα, φροντίδα, συμπόνια, και αποτελεί την θετική κοινωνική συμπεριφορά, έναντι αντικοινωνικών πράξεων, και αποτελεί βασικό κομμάτι της κοινωνικής ανάπτυξης.
Τι είναι το «φαινόμενο Batman» και γιατί η θέα του «υπερήρωα» μας κάνει πιο αλτρουιστές. Η παρουσία ενός ατόμου μεταμφιεσμένου σε Batman, μπορεί να ενισχύσει την προκοινωνική συμπεριφορά, διακόπτοντας τη ρουτίνα και αυξάνοντας την προσοχή των ανθρώπων στην παρούσα στιγμή.
Η προκοινωνική συμπεριφορά αναπτύσσεται παράλληλα με τη γενικότερη ανάπτυξη του ατόμου και επηρεάζεται από αυτήν. Τα θεμέλια της προκοινωνικής συμπεριφοράς αρχίζουν να δομούνται από τη βρεφική ηλικία. Το παιδί στην ηλικία των 18-24 μηνών αρχίζει να συνεργάζεται, να μοιράζεται, να βοηθά και να μπορεί να ανταποκριθεί με ενσυναίσθηση στη συναισθηματική δυστυχία των άλλων.
Η ενσυναίσθηση, η συνεργασία, το μοίρασμα και το γενικό ενδιαφέρον για το καλό των άλλων είναι προκοινωνικές συμπεριφορές. Η ανάπτυξη της ενσυναίσθησης συνδέεται με την ανάπτυξη της αίσθησης του εαυτού. Όταν τα παιδιά αρχίζουν να διαφοροποιούν τον εαυτό τους από τους άλλους κατά τη διάρκεια του δεύτερου έτους της ζωής τους μπορούν να αρχίσουν να κατανοούν τους άλλους ως ξεχωριστά όντα και ως άτομα με ξεχωριστές ανάγκες και επιθυμίες. Τα παιδιά σταδιακά μετατρέπουν την προσωπική δυστυχία που νιώθουν για τη δυστυχία του άλλο σε συμπόνια για το άλλο άτομο (Craig & Baucum, 2007).
Επίσης, μέρος της προκοινωνικής συμπεριφοράς είναι και πράξεις των ατόμων που έχουν ως στόχο να ωφελήσουν τους άλλους, χωρίς το άτομο να αναμένει εξωτερικές αμοιβές. Τέτοιου είδους πράξεις είναι η παρηγοριά, η παροχή βοήθειας, η συμπόνια, το μοίρασμα, η προστασία, η συνεργασία, η διάσωση και η υπεράσπιση των άλλων. Πρόκειται για πράξεις που συνδέονται με την έννοια του αλτρουισμού, με το ανιδιοτελές ενδιαφέρον για την ευημερία και ευτυχία των άλλων. Ακολουθείται από αισθήματα φιλίας, ενδιαφέροντος και συναισθηματικής ζεστασιάς, όπου περιλαμβάνεται και η έννοια της ενσυναίσθησης (Craig & Baucum, 2007). Ωστόσο, κάποιες φορές η προκοινωνική συμπεριφορά μπορεί να φέρει κάποιο κόστος, θυσία ή κίνδυνο για το άτομο.
Επιμέλεια Δημήτριος Φυλακτόπουλος MD PhD
