Μια παραδοξότητα στην Ιταλία! Ιταλοί εναντίον των γρήγορων τραίνων. Το κίνημα No TAV.
NO TAV!
Μια παραδοξότητα στην Ιταλία! Ιταλοί εναντίον των γρήγορων τραίνων. Το κίνημα No TAV.
Τι είναι το TAV;
Το TAV (Treno Alta Velocità) είναι το ιταλικό σύστημα σιδηροδρομικών γραμμών υψηλής ταχύτητας, που ξεκίνησε να κατασκευάζεται τη δεκαετία του 1990. Η πιο αμφιλεγόμενη πτυχή του είναι το έργο Τορίνου – Λυών, που προβλέπει μια νέα σιδηροδρομική γραμμή μέσα από τις Άλπεις, συνδέοντας την Ιταλία με τη Γαλλία μέσω μιας σήραγγας μήκους περίπου 57 χιλιομέτρων.
Πού και πότε ξεκίνησε το NO TAV;
Το κίνημα ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του 1990 στην περιοχή Val di Susa (Κοιλάδα της Σούζας), μια ορεινή κοιλάδα στο Πιεμόντε της βορειοδυτικής Ιταλίας. Πρόκειται για μια περιοχή με έντονη οικολογική και κοινωνική συνείδηση, αλλά και με ιστορικά ισχυρές τοπικές κοινότητες.
Η αντίσταση οργανώθηκε από απλούς πολίτες, γεωργούς, εργάτες, φοιτητές, καθώς και τοπικούς αιρετούς, με στόχο να αποτραπεί η κατασκευή της γραμμής.
Γιατί αντιδρούν οι πολίτες;
Οι λόγοι είναι πολλαπλοί και δεν αφορούν απλώς την ταχύτητα των τραίνων:
- Περιβαλλοντική Καταστροφή: Η σήραγγα και η γραμμή θα περάσουν μέσα από βουνά και περιοχές φυσικής προστασίας, με συνέπεια την αποψίλωση δασών, τη ρύπανση υδροφορέων και κίνδυνο κατολισθήσεων. Υπάρχει επίσης ο φόβος για εξόρυξη υλικών που περιέχουν αμίαντο και ουράνιο.
- Αμφισβητούμενη Χρησιμότητα: Οι αντίπαλοι υποστηρίζουν ότι υπάρχει ήδη γραμμή Τορίνου – Λυών που είναι υποχρησιμοποιημένη και θα μπορούσε να βελτιωθεί, χωρίς την ανάγκη για νέο έργο τεραστίου κόστους.
- Υπερβολικό Κόστος: Το έργο εκτιμάται ότι θα κοστίσει πάνω από 25 δισεκατομμύρια ευρώ, και για πολλούς πρόκειται για σπατάλη δημόσιου χρήματος σε μια περίοδο οικονομικών δυσκολιών.
- Διαφθορά και Επιρροή της Μαφίας: Οι εργολαβίες και οι υπεργολαβίες μεγάλων δημόσιων έργων στην Ιταλία έχουν ιστορικά συνδεθεί με κυκλώματα διαφθοράς και με τη δράση της μαφίας.
- Περιφρόνηση της Τοπικής Βούλησης: Πολλοί πολίτες νιώθουν ότι το κράτος προχωρά αυταρχικά, χωρίς να λαμβάνει υπόψη του τις αποφάσεις των τοπικών κοινωνιών ή τις επιστημονικές μελέτες.
Η Αστυνομική Καταστολή και οι Συγκρούσεις
Από το 2005 και μετά, υπήρξαν επανειλημμένες διαδηλώσεις, οδοφράγματα, αποκλεισμοί εργοταξίων και συγκρούσεις με την αστυνομία. Σε πολλές περιπτώσεις, οι αντιδράσεις αντιμετωπίστηκαν με καταστολή, συλλήψεις, ακόμη και βίαιες επεμβάσεις.
Η κοιλάδα έχει στρατιωτικοποιηθεί κατά περιόδους, με ισχυρή παρουσία αστυνομίας και στρατού για την «προστασία» των εργοταξίων.
Υπάρχουν και υποστηρικτές του έργου;
Ναι. Η ιταλική κυβέρνηση, η Ευρωπαϊκή Ένωση (που συγχρηματοδοτεί το έργο), μεγάλα εργολαβικά συμφέροντα, αλλά και ορισμένοι δήμαρχοι και επιχειρηματικοί κύκλοι υποστηρίζουν ότι το TAV θα ενισχύσει την ευρωπαϊκή διασύνδεση, θα φέρει θέσεις εργασίας και θα μειώσει τις οδικές μεταφορές που είναι πιο ρυπογόνες. Πράσινη ανάπτυξη!
Τι συμβολίζει το NO TAV σήμερα;
Το NO TAV έχει εξελιχθεί σε σύμβολο αντίστασης ενάντια σε έργα που επιβάλλονται "από τα πάνω", χωρίς διαβούλευση και με μεγάλη κοινωνική και περιβαλλοντική επιβάρυνση. Έχει συνδεθεί με κινήματα οικολογίας, άμεσης δημοκρατίας και εναλλακτικής παγκοσμιοποίησης, ενώ έχει εμπνεύσει αντίστοιχες κινητοποιήσεις σε άλλα μέρη της Ευρώπης.
«Μαζί ξεκινάμε μαζί επιστρέφουμε»
Τελικά θα κατασκευαστεί η γραμμή;
Παρά τις αντιδράσεις, οι εργασίες συνεχίζονται — έστω και με αργούς ρυθμούς — και η κύρια σήραγγα έχει ήδη ξεκινήσει να διανοίγεται. Ωστόσο, τίποτα δεν είναι βέβαιο: η κοινωνική πίεση παραμένει ισχυρή, και η εξέλιξη του έργου εξακολουθεί να εξαρτάται από πολιτικές αποφάσεις και διεθνείς ισορροπίες.
Γιατί αυτό το κείμενο;
Γιατί αποτελεί βαθιά ουσιαστική έκφραση της γνήσιας προσπάθειας πολιτών που αρνούνται να αποδεχθούν άκριτα ό,τι επιβάλλουν οι Βρυξέλλες και τα επιχειρηματικά συμφέροντα που τις περιβάλλουν. Πρόκειται για μια κοινωνική αφύπνιση απέναντι σε έναν τεχνοκρατικό σχεδιασμό που αγνοεί τις τοπικές κοινωνίες και τις ανάγκες τους.
Το παράδειγμα αυτό, βέβαια, δεν έχει καμία σχέση με την ελληνική πραγματικότητα, όπου ακόμα παλεύουμε με τα στοιχειώδη: όπως να μη συγκρούονται δύο τρένα που κινούνται στην ίδια γραμμή — και μάλιστα προς αντίθετη κατεύθυνση.
Η διαδρομή TAV
Επιμέλεια, απόδοση Δημήτρης Φυλακτόπουλος 27/7/2025
