Τότε, σε μια άλλη Eurovision...
Με τον Μιχάλη (Μάικ) Ροζάκη, ήμασταν κάθε βράδυ μαζί, επί δυο χρόνια. Τον συνοδεύαμε, με την ορχήστρα μας, στο “On The Rocks”, το υπέροχο εκείνο νυχτερινό κέντρο των αδελφών Κανέλλη και του Νίκου Κουζή, πάνω από τα βράχια τη Βάρκιζας...
Ο Μάικ τότε σπούδαζε ακόμη μουσική. Ανέβαινε στο πάλκο, τραγουδούσε κι ύστερα κλεινόταν στο καμαρίνι του και μελετούσε. “Σπασίκλας” πραγματικός, προχώρησε και εξελίχθηκε σε έναν σπουδαίο μαέστρο.
Ο Μάνος Χατζιδάκις τον ξεχώρισε για το ταλέντο του και τον πήρε μαζί του, στενό συνεργάτη, στην ΕΡΤ. Ο Μάικ πήρε κι εμένα μαζί του κι έτσι βρέθηκα να μετέχω σε εκείνα τα υπέροχα χρόνια της ελληνικής ραδιοφωνίας...
Έζησα, λοιπόν, χάρη στον Μάικ, εκείνη την επεισοδιακή συμμετοχή μας στην Eurovision” το 1976...
Ξαφνικά, λοιπόν, ο Μάνος αποφασίζει να συμμετάσχουμε στον διαγωνισμό! Μιλάει στο τηλέφωνο με την Μαρίζα Κωχ (την σπουδαία αυτή δημιουργό και τραγουδίστρια) και τον Μάικ. Η εντολή είναι σαφής. “Φτιάξτε τραγούδι και πηγαίνετε”...
Βεβαίως, μια εντολή Χατζιδάκι δεν μπορεί παρά να ήταν ριζοσπαστική! Ήθελε ένα τραγούδι-θρήνο για την τούρκικη εισβολή και κατοχή στην Κύπρο! “Πάρε ένα μαντολίνο και φεύγα!¨λέγεται ότι είπε στην Μαρίζα. Κι εκείνη, με τον Μάικ, μέσα σε ένα βράδυ (μιλώντας από το τηλέφωνο) ετοίμασαν αυτό που “διέταξε” ο Χατζιδάκις!
“Παναγιά μου-Παναγιά μου” ο τίτλος. Απλή ,λιτή, ελληνικότατη μελωδία, με την φωνάρα της Μαρίζας και την ενορχήστρωση του Μάικ, το κομμάτι ταξίδεψε στην Ολλανδία και...άναψαν τα τέλια!
Μου έλεγε, αργότερα, ο Μάικ. “Θα μπορούσαμε να τους πούμε “Χαίρετε, ήρθαμε να σας θυμίσουμε αυτά που δεν θέλετε να θυμάστε!” και περίπου έτσι μας αντιμετώπισαν. Με επιφύλαξη και συγκεκαλυμένο θυμό. Αλλά εμείς είχαμε πάει για να μείνουμε!”...
Φυσικά, ο στίχος του τραγουδιού, που μιλούσε για την κυπριακή τραγωδία, προκάλεσε την “οργή” των σφαγέων .
Η Τουρκία απέσυρε την συμμετοχή της (τί δουλειά έχει, αλήθεια, η Τουρκία στην Ευρώπη;) και το βράδυ του διαγωνισμού, η τουρκική κρατική τηλεόραση διέκοψε τη μετάδοση την ώρα της ελληνικής συμμετοχής και μετέδωσε στην θέση του ένα πολεμοχαρές τούρκικο κατασκεύασμα, που είχαν φτιάξει τα μεμέτια στην πρώτη επέτειο της εισβολής!
Η EBU, έκανε ”ντα” τους Τούρκους και τους έριξε δυο χρόνια αποκλεισμό ενώ ταυτόχρονα έβγαλε φιρμάνι που “απαγόρευε τα πολιτικά τραγούδια στον διαγωνισμό”...
“Μας ειδοποίησαν στο ξενοδοχείο ότι είχαν πληροφορίες πως κάποιοι απειλούσαν με βομβιστική επίθεση. Η Μαρίζα μου είπε “θα κάνουμε “μπαμ” με το τραγούδι” και γελάσαμε” μου είπε ο αξέχαστος Μάικ.
Πράγματι, το βράδυ του διαγωνισμού, είχαν ληφθεί έκτακτα μέτρα. Αλλά ποιός νοιαζόταν...
“Και βγαίνει η Μαριζάρα με εκείνο το φόρεμα-αυλαία, κατάμαυρο, έμπνευση της Νίκης Γουλανδρή ,συνοδευόμενο από ένα αυθεντικό βυζαντινό κόσμημα, χρυσάφι μισό κιλό, το οποίο φυλασσόταν στη θυρίδα μας, στο ξενοδοχείο. Και εγώ διευθύνω την ορχήστρα και έχω ανατριχιάσει καθώς την βλέπω ,στα μαύρα, σαν να φωνάζει πριν ακόμη αρχίσει “Τώρα θα ακούσετε αυτά που δεν σας λέεει κανένας!” μου αφηγείται ο Ροζάκης, στο κυλικείο του κτιρίου της Αγίας Παρασκευής και, γελώντας, μου λέει πως οι Ολλανδοί τους είχαν πει ότι υπήρχε φήμη για ”ελεύθερους σκοπευτές” στην αίθουσα!
“Σκεφτόμουν ότι ήθελαν να μας κάνουν να αποσυρθούμε, αλλά είχαμε πάει σαν “καμικάζι” μου είπε...
Και εκείνο το βράδυ, τρεις Απριλίου του 1976, ο Μάικ σηκώνει την μπακέτα, η Μαρίζα κάνει δυο βήματα μπροστά και αρχίζει το μοιρολόι...
“Κάμπος γεμάτος πορτοκάλια, ώι μάνα μ'
που πέρα ως πέρα απλώνετ' η ελιά...
Γύρω χρυσίζουν τ' ακρογιάλια, ώι μάνα μ'
και σε θαμπώνει, θαμπώνει η αντηλιά.
Στον τόπο αυτό όταν θα πάτε, ώι μάνα μ'
σκηνές αν δείτε, αν δείτε στη σειρα.
Δε θα 'ναι καμπινγκ για τουρίστες, ώι μάνα μ'
θα 'ναι μονάχα, μονάχα προσφυγιά!
Παναγιά μου, Παναγιά μου, παρηγόρα την καρδιά μου!
Κι αν δείτε ερείπια γκρεμισμένα, ώι μάνα μ'
δεν θα 'ναι απ' άλλες, απ' άλλες εποχές.
Από ναπάλμ θα 'ναι καμένα, ώι μάνα μ'
θα 'ναι τα μύρια χαλάσματα του χτες!
Κι αν δείτε γη φρεσκοσκαμμένη, ώι μάνα μ'
δεν θα 'ναι κάμπος, 'ναι κάμπος καρπερός.
Σταυροί θα είναι φυτεμένοι, ώι μάνα μ'
που τους σαπίζει, σαπίζει ο καιρός!
Παναγιά μου, Παναγιά μου, παρηγόρα την καρδιά μου! "
Πήραμε είκοσι πόντους (οκτώ από τη Γαλλία) και ήρθαμε δέκατοι τρίτοι. Αλλά πήραμε τα κεφάλια πολλών! Πέντε μας έδωσε η Ιταλία, τέσσερις η Ισλανδία, δύο το Βέλγιο κι έναν η Πορτογαλία.
Κι ο Χατζιδάκις, που είχε δώσει εντολή στη Μαρίζα “Να ανοιξεις τα χέρια σαν να πετάς, για να φανεί το πένθος μας!” έκανε την επομένη την επική εκείνη δήλωση, απαντώντας σε όσα είχαν γραφεί στα ελληνικά και ξένα ΜΜΕ:
“Διάβασα πολλές επικρίσεις εναντίον της Ραδιοφωνίας, για το ότι δεν εναρμονίστηκε με το επίπεδο της Eurovision και για το ότι δεν έγινε “δημοκρατικότερα” η επιλογή, ώστε “να πετύχουμε”.
Πουθενά δεν διάβασα τη μόνη, τη μία και τη σωστή άποψη. Ότι δε διαθέτουμε ηλίθιο τραγούδι και είμαστε μια χώρα που έχει τεράστια και αξιόλογη μουσική παράδοση. Λάβαμε μέρος, διότι έπρεπε να δηλώσουμε παρουσία. Διαλέξαμε ένα τραγούδι που μας ταιριάζει και δε μας έκαμε εκ των υστέρων να ντραπούμε. Αν πετυχαίναμε, ίσως να ντρεπόμουν, μια κι εγώ προσωπικά σαν υπεύθυνος, πρώτη φορά συνειδητοποίησα το επίπεδο του θορυβώδους αυτού διαγωνισμού“...
Αυτά, τότε, στην δεκαετία του ΄70, στα ωραία χρόνια του ραδιοφώνου...
.
