Γιατί οι νέοι δεν διαβάζουν πια βιβλία;
Δεν υπάρχει μία μόνο απάντηση στο γιατί οι νέοι και τα πιο μεγάλα τα παιδιά διαβάζουν λιγότερο βιβλία σήμερα, αλλά υπάρχουν αρκετοί παράγοντες που συντελούν σε αυτό το φαινόμενο:
1. Ψηφιακοί περισπασμοί (οθόνες παντού)
Η μεγαλύτερη αλλαγή των τελευταίων δεκαετιών είναι η πανταχού παρουσία της τεχνολογίας:
Κινητά, tablet, YouTube, TikTok, Netflix, gaming.
Τα παιδιά καταναλώνουν πολύ χρόνο σε άμεσης ανταμοιβής περιεχόμενο, που δίνει απόλαυση χωρίς κόπο, σε αντίθεση με την ανάγνωση, που απαιτεί συγκέντρωση και φαντασία.
2. Έλλειψη ανάγνωσης από το σπίτι
Τα παιδιά μιμούνται συμπεριφορές:
Αν στο σπίτι κανείς δεν διαβάζει, το βιβλίο δεν θεωρείται “φυσικό” μέρος της ζωής.
Πολλοί γονείς περιορίζονται σε αυστηρές παραινέσεις (“διάβασε λίγο!”), χωρίς να δείχνουν έμπρακτα τι σημαίνει να αγαπάς το διάβασμα.
3. Εκπαιδευτικό σύστημα – το βιβλίο ως υποχρέωση
Στο σχολείο, πολλά παιδιά ταυτίζουν το βιβλίο με “βαρετό” μάθημα και υποχρέωση, όχι ως κάτι ευχάριστο.
Η ανάγνωση κειμένων που δεν ανταποκρίνονται στα ενδιαφέροντά τους σκοτώνει τον ενθουσιασμό.
4. Έλλειψη πρόσβασης ή καθοδήγησης
Όχι όλα τα παιδιά έχουν εύκολη πρόσβαση σε βιβλιοθήκες ή ποικιλία βιβλίων.
Δεν είναι πάντα εύκολο να βρει κάποιος το σωστό βιβλίο που θα τον μαγέψει — και τα παιδιά χρειάζονται καθοδήγηση για αυτό.
5. Ρυθμός ζωής – έλλειψη χρόνου ή προτεραιότητας
Εξωσχολικά, φροντιστήρια, δραστηριότητες, social media — ο χρόνος διασκορπίζεται και το διάβασμα πέφτει χαμηλά στις προτεραιότητες.
Και όμως, τα παιδιά μπορούν να αγαπήσουν το διάβασμα — αν…
Βρουν το σωστό βιβλίο, στο σωστό timing.
Δουν ενήλικες γύρω τους να το αγαπούν.
Νιώσουν ότι δεν είναι υποχρέωση, αλλά απόλαυση και ελευθερία.
Υπάρχει παιχνίδι, διάλογος και συναίσθημα γύρω από τα βιβλία.
τα παιδιά σε παιδική ηλικία διαβάζουν πολλά βιβλία, με εικόνες, μετά τα παρατάνε
Τα παιδιά, ειδικά σε μικρές ηλικίες, διαβάζουν πολλά βιβλία — κυρίως με εικόνες, χρώματα και απλό, κατανοητό κείμενο. Τα εικονογραφημένα βιβλία τραβούν την προσοχή τους, τους κρατούν το ενδιαφέρον και συνδυάζουν την ανάγνωση με το παιχνίδι.
Όμως, όσο μεγαλώνουν, πολλοί αρχίζουν να απομακρύνονται από την ανάγνωση. Ορισμένοι πιθανοί λόγοι για αυτό:
Το σχολείο κάνει την ανάγνωση "υποχρέωση" – Όταν το διάβασμα γίνεται καθήκον (π.χ. λογοτεχνικά βιβλία που πρέπει να διαβαστούν), χάνεται η μαγεία της ελεύθερης επιλογής.
Μειώνονται τα βιβλία με εικόνες – Οι εικόνες βοηθούν πολύ στην κατανόηση και στην απόλαυση. Όταν σταματούν απότομα, το διάβασμα μπορεί να φαίνεται "στεγνό".
Άλλες δραστηριότητες γίνονται πιο δελεαστικές – Βιντεοπαιχνίδια, social media, YouTube, TikTok, και άλλα ψηφιακά μέσα κερδίζουν πολύ από τον ελεύθερο χρόνο.
Έλλειψη ταύτισης με το περιεχόμενο – Πολλοί έφηβοι δεν βρίσκουν βιβλία που να τους ενδιαφέρουν ή να μιλούν στη δική τους εμπειρία.
Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι η σχέση με το βιβλίο χάνεται για πάντα. Πολλοί άνθρωποι επιστρέφουν στο διάβασμα αργότερα στη ζωή τους, όταν ξαναβρούν το "σωστό" βιβλίο, χωρίς πίεση ή υποχρέωση.
