Anna Akhmatova και Amedeo Modigliani...

Anna Akhmatova και Amedeo Modigliani...

Από τον Ανδρέα Άνθιμο

Η Andreevna Gorenko γεννήθηκε το 1889, στο Tsarskoye Selo στα προάστια της Αγίας Πετρούπολης, από μια οικογένεια γαιοκτημόνων της ανώτερης τάξης. Εκεί γνώρισε και τον σύζυγό της Nikolai Gumilev. Στις αρχές του 1906 άρχισε να γίνεται γνωστή στο λογοτεχνικό χώρο απαγγέλοντας ποιήματά της, στο Stray Dog Cafe (Бродя́чая соба́ка), χρησιμοποιώντας το ψευδώνυμο Anna Akhmatova. Επέλεξε το Akhmatova από ένα Ταρτάρο πρόγονό της, γιατί ο πατέρας της απαγόρευσε να χρησιμοποιεί στους ποιητικούς κύκλους το επώνυμο της οικογένειας, πιστεύοντας οτι η ποίησή της το ντροπιάζει. Το αγαπημένο της θέμα ήταν ο έρωτας. Την ίδια εποχή ο Modigliani είχε μετακομίσει στο Παρίσι και η Akhmatova τον γνώρισε εκεί, κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης με τον δεύτερο άνδρα της. Η ποίηση τους έφερε κοντά. Στα απομνημονεύματά της γράφει: “Όποτε έβρεχε (και βρέχει συχνά στο Παρίσι) ο Modigliani κρατούσε πάντα μαζί του μια τεράστια μαύρη ομπρέλλα και καθόμαστε από κάτω της σ’ ένα παγκάκι στο Jardin du Luxembourg. Απαγγέλαμε αι οι δυό μας Verlaine, από μνήμης, και είμαστε ευτυχισμένοι που μοιραζόμαστε τα ίδια ενδιαφέροντα”.

Ο Modigliani είχε φωτογραφική μνήμη. Ο φίλος του Paul Alexandre με τον οποίο συναντιόταν πολύ συχνά στα καφέ της Montmartre είχε πει: “Κάποτε ο Modigliani, από μνήμης και σε μια μόνο προσπάθεια ζωγράφισε τον πίνακα του Cézanne, το αγόρι με το κόκκινο γιλέκο (Boy with a Red Waistcoat)”. Και η ίδια η Akhmatova είχε επιβεβαιώσει ότι ποτέ δεν πόζαρε για αυτόν, την ζωγράφιζε πάντα όταν ήταν μόνος του.Η σχέση Modigliani-Akhmatova ήταν θυελλώδης. Όταν διαλύθηκε, άρχισε και η αντίστροφη μέτρηση για τον πρώτο. Τελικά, βρέθηκε παγωμένος από ένα γειτονά του στις 22 Ιανουαρίου του 1920, και πέθανε σε ηλικία 35 ετών σε ένα νοσοκομείο για άστεγους.

Andreevna Gorenko 2

Πίσω στην Πετρούπολη, ο Στάλιν είχε απαγορεύσει την ποίηση της Akhmatova, και αυτό ήταν το χειρότερο που θα μπορούσε να είχε συμβεί σε έναν άνθρωπο που ζούσε για να γράφει ποίηση. Η λύση, ήταν ακριβώς δίπλα στο σπίτι της. Η γειτόνισσά της, Lydia Korneyevna Chukovskaya (συγγραφέας και ποιήτρια η ίδια) είχει πει: “Θυμάμαι που παρέμενε σιωπηλή, άρπαζε ξαφνικά ένα χαρτί κι ένα μολύβι και μ’ ένα βιαστικό γραφικό χαρακτήρα γέμιζε τη σελίδα. Μου έδινε, πάλι σιωπηλά, το χαρτί και εγώ απομνημόνευα το ποιήμα και της το επέστρεφα. Πάντα σιωπηλά. Τότε η Άννα φώναζε δυνατά (για να ξεγελάσει όποιον μπορεί να άκουγε), “πόσο νωρίς ήρθε το φθινόπωρο σήμερα” και ταυτόχρονα άναβε ένα σπίρτο και έκαιγε το χαρτί πάνω από ένα τασάκι.”

… Να ο μαρμάρινος σωσίας μου / Κάτω από το γέρικο σφεντάμι
το καθρέφτισμά του στης λίμνης τα νερά / τους πράσινους ψιθύρους αφουγκράζεται.
Υγραίνει η φωτεινή βροχή την ξεραμένη πληγή…
Παγωμένη μορφή, περίμενε λίγο / κι εγώ μαρμάρινη θα γίνω.

Anna Akhmatova (1911) – Μετάφραση Χ.Κ (Άνοιξη 2007)

MARIA BULGAKOVA (SOPRANO) - JOHN TAVENER "AKHMATOVA SONGS I"