Ο Μεγάλος Ερωτικός-Μάνος Χατζιδάκις

Από από τις 4 στις 5, 13-02-2023 SHARES

Ο Μάνος Χατζιδάκις γεννήθηκε 23 Οκτωβρίου 1925 και πέθανε 15 Ιουνίου 1994

Κέλομαί σε Γογγύλα-Φλέρυ Νταντωνάκη (ποίηση Σαπφούς)

Ο Μεγάλος Ερωτικός (στο εξής Μ.Ε.), έργο του 1972, ξεχωρίζει όχι μόνο μέσα στη χατζιδακική δημιουργία, αλλά και στην ελληνική μουσική γενικότερα. Εργο τομή. Κορύφωση και σύνοψη της άνθησης του ελληνικού τραγουδιού στη δεκαπενταετία που είχε προηγηθεί και μέτρο, ζύγι, για την εποχή που ακολούθησε.

Εδώ η μουσική ιδιοφυΐα του Χατζιδάκι μετουσιώνει σε «πραγματεία περί έρωτος» έντεκα ποιήματα από διάφορες εποχές της ελληνικής γλώσσας –από την αρχαϊκή Σαπφώ (Κέλομαί σε Γογγύλα, στην αιολική διάλεκτο) και τον κλασικό Ευριπίδη (Ερωτα εσύ, χορικό από τη Μήδεια, σε μετάφραση Παντελή Πρεβελάκη), περνώντας από την ελληνιστική της Βίβλου (Κραταιά ως θάνατος αγάπη, από το Ασμα Ασμάτων του Σολομώντα: Τι ωραιώθης και τι ηδύνθης / αγάπη) και από την Αναγεννησιακή της Κρήτης (Πάθη από τον έρωτα, από την Ερωφίλη του Χορτάτση:

Μοίρα σκληρή κι αντίδικη / τυραννισμένη μοίρα), για να φτάσει ώς τη νεοελληνική παράδοση (Λιανοτράγουδα –Να ’χα το σύννεφο άλογο και τ’ άστρι χαλινάρι) και τον Σολωμό (Ακου έν’ όνειρο, ψυχή μου / και της ομορφιάς θεά), κι από εκεί στον Καβάφη (Μέρες του 1903: Δεν τα ηύρα πια ξανά –τα τόσο γρήγορα χαμένα– / τα ποιητικά τα μάτια), τον Σαραντάρη (Ποιος είν’ τρελός από έρωτα), τη Μυρτιώτισσα (Σ’ αγαπώ / δεν μπορώ τίποτ’ άλλο να πω / πιο απλό, πιο βαθύ, πιο μεγάλο), τον Ελύτη (Με την πρώτη σταγόνα της βροχής σκοτώθηκε το καλοκαίρι) και τον Γκάτσο (Πέρα στο θολό ποτάμι / έσκυψε η νύχτα να λουστεί, από το θεατρικό του Λόρκα Περλιμπλίν και Μπελίσα).

Εχει σημασία η εποχή μέσα στην οποία εμφανίζεται ο Μ.Ε. – και επανεμφανίζεται ο συνθέτης, ο οποίος ζούσε στο εξωτερικό τα προηγούμενα πέντε χουντικά χρόνια. Μπορεί να φανταστεί κανείς πώς υποδέχθηκε τον Χατζιδάκι και τον Μ.Ε. ένας τόπος κι ένας Τύπος που ζούσαν τον ζόφο του χουντικού κολοφώνα.

Ο ίδιος, 16 χρόνια αργότερα, το ’88, έλεγε για την εποχή εκείνη (ραδιόφωνο Αντέννα): «Οταν ήρθα εδώ το ’72 και έβγαλα τον Μεγάλο Ερωτικό, όλοι είπαν ότι ήρθε ο Χατζιδάκις με τα ερωτικά του τραγουδάκια».